علت معده درد چیست؟ | بررسی علت‌ها و راهکارهای درمان معده درد

علائم معده درد چیست؟

معمولاً درد معده ناشی از وجود مشکل در سایر بخش‌های بدن است. به عبارتی معده عضوی است که خودش را نخود هر آشی می‌کند و پاسخ به این سؤال که علت معده درد چیست؟ اغلب سایر اعضای بدن هستند نه صرفاً خود معده. معده درد اغلب به دلیل ایجاد آسیب در بخش‌های دیگر بدن مانند کیسه صفرا، قلب، کبد، لوزالمعده یا آسیب‌های روده‌ای به وجود می‌آید.

علائم مشکلات معده و معده درد به دلیل ایجاد آن بستگی دارد.

معده درد ناشی از التهاب، زخم یا خونریزی با علائمی مانند یبوست، مشکل در بلع غذا، نفخ معده، کاهش وزن بدون علت، استفراغ و اسهال مزمن و ادامه‌دار همراه است.

از علائم معده درد شدید می‌توان تنگی نفس، درد قفسه سینه، معده درد شدید و ناگهانی، استفراغ خونی مایل به قهوه‌ای، احساس درد در شکم پس از لمس، مدفوع خونی، سیاه، بسیار بدبو و چسبنده را نام برد.

معده درد عصبی با درد در قسمت بالای و سمت چپ شکم، احساس سوزش در معده، تهوع و استفراغ، سیری زودرس، تنگی نفس و اضطراب، کاهش وزن ناگهانی، تغییرات خلقی مانند افسردگی و عصبانیت ظاهر می‌شود.

علت معده درد چیست؟

در پاسخ به این سؤال که علت معده درد چیست؟ باید بگوییم که معده درد یک علت واحد ندارد و به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود.

• گاز معده

گاز به طور طبیعی در روده‌ها و دستگاه گوارش ایجاد می‌شود. هنگامی که این گاز جمع می‌شود، می‌تواند باعث احساس فشار، نفخ یا درد شود. معده درد ناشی از تجمع گاز در معده، جدی و نگران‌کننده نیست و در عرض چند ساعت از بین می‌رود.

برای پیشگیری از این مشکل بهتر است آهسته‌تر غذا بخورد تا از بلعیدن هوا جلوگیری شود و خوردن غذاهایی مانند سیر، پیاز و حبوبات را محدود کنید.

• سوءهاضمه

دلیل سوءهاضمه معمولاً خوردن غذاهای بسیار اسیدی و وجود اسید بیش از حد در معده است. این مشکل با علائمی مانند سوزش در قسمت فوقانی معده و گاهی سوزش در دهان یا گلو یا درد قفسه سینه ظاهر می‌شود.

سوءهاضمه می‌تواند ناشی از زخم معده، رفلاکس اسید یا حتی سرطان معده باشد.

• ورم مخاط معده (Gastritis)

گاستریت قرمزی و التهاب مخاط معده است و منجر به تورم دیواره معده و درد می‌شود. مصرف زیاد الکل، برخی داروها، سیگارکشیدن و برخی از بیماری‌ها باعث گاستریت می‌شوند.

گاستریت حاد در کوتاه‌مدت رخ می‌دهد و به‌سرعت و با درد معده بروز می‌کند و دلیل آن بیشتر عفونت باکتریایی، مانند باکتری هلیکوباکتر پیلوری است.

• ویروس‌های معده

گاستروانتریت یک ویروس معده است که علاوه بر درد بالای معده می‌تواند باعث تهوع، استفراغ و اسهال شود. برخی از افراد گاستروانتریت را آنفولانزای معده می‌نامند، اما در واقع نوعی آنفولانزا نیست.

برای اکثر افراد، علائم در عرض چند روز خودبه‌خود از بین می‌روند. اجتناب از وعده‌های غذایی سنگین و نوشیدن مایعات به فرد کمک می‌کند تا استفراغ را متوقف کند.

• درد عضلانی

گاهی دردی که در معده احساس می‌شود ناشی از آسیب عضلانی یا اسپاسم ماهیچه‌های بالای شکم است.

ماساژ ملایم، استراحت و گذاشتن پد گرم بر ناحیه آسیب‌دیده به تسکین و بهبود درد کمک می‌کند.

• آپاندیسیت

آپاندیس زائده‌ای کوچک و انگشتی شکل است که از روده بزرگ منشعب می‌شود التهاب ناگهانی و پارگی آپاندیس باعث آپاندیسیت می‌شود.

در مراحل اولیه آپاندیسیت، فرد ممکن است متوجه درد مبهم در اطراف ناف خود شود، اما این درد می‌تواند به قسمت فوقانی معده هم سرایت کند.

• سنگ کیسه صفرا

سنگ‌های صفراوی توده‌های سخت کلسترول یا بیلی روبین هستند که در کیسه صفرا ایجاد می‌شوند. این سنگ‌ها همیشه مشکل‌ساز نیستند، اما اگر مجرای صفراوی را مسدود کنند، می‌توانند باعث درد شدید در سمت راست بالای معده و همچنین استفراغ، خستگی و فرسودگی شوند.

• زخم معده

زخم‌های گوارشی زخم‌های باز هستند که در لایه داخلی معده و قسمت بالایی روده کوچک ایجاد می‌شوند. شایع‌ترین علامت زخم معده درد معده است.

شایع‌ترین علل زخم معده عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری و استفاده طولانی‌مدت از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم است. اگرچه استرس و غذاهای تند باعث ایجاد زخم معده نمی‌شوند، اما علائم زخم معده را بدتر می‌کنند.

• مسمومیت غذایی

باکتری‌ها، ویروس‌ها و انگل‌های موجود در غذا باعث ایجاد مسمومیت غذایی می‌شوند. این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که به انتخاب غذای سالم اهمیت کافی ندهید.

مسمومیت غذایی با علائمی مانند معده درد، اسهال، حالت تهوع و استفراغ همراه است و معمولاً به‌خودی‌خود با گذر زمان بهبود می‌یابد.

اگر علائم بیش از ۳ روز طول بکشد یا در استفراغ یا مدفوع، خون مشاهده شود باید به پزشک مراجعه کنید.

• سندرم روده تحریک‌پذیر

سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) یک اختلال شایع است که بر روده بزرگ (کولون) تأثیر می‌گذارد. علائم این اختلال شامل گرفتگی، درد شکم، نفخ، گاز و اسهال یا یبوست یا هر دو است. سندرم روده تحریک‌پذیر یک بیماری مزمن است که باید زیر نظر پزشک کنترل شود.

• عدم تحمل لاکتوز

قند موجود در شیر و سایر محصولات لبنی لاکتوز نام دارد. برخی از افراد قادر به هضم کامل لاکتوز موجود در شیر نیستند. این موضوع مشکلاتی مانند اسهال، گاز، نفخ، و درد شکم را به وجود می‌آورد.

هیچ درمانی برای مشکل عدم تحمل لاکتوز وجود ندارد و برای مدیریت این مشکل باید به‌جای لبنیات عادی از  لبنیات بدون لاکتوز استفاده کنید.

• آلرژی غذایی

حساسیت غذایی زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما یک غذای خاص را با چیزی مضر اشتباه می‌گیرد و سعی می‌کند در برابر آن دفاع کند. این واکنش با علائمی مانند معده درد سوزن‌سوزن‌شدن و تورم دهان و گلو همراه است.

• یبوست

درصورتی‌که یبوست داشته باشید و معده به‌خوبی تخلیه نشود دچار معده درد خواهید شد. ورزش، نوشیدن آب فراوان و خوردن غذاهایی که فیبر زیادی دارند، مانند آلو و غلات کامل، می‌توانند به درمان یبوست کمک کنند.

اگر مدت طولانی یبوست دارید؛ یعنی کمتر از سه بار در هفته مدفوع می‌کنید و برای دفع باید زور بزنید و مدفوع شما معمولاً توده‌ای و سفت است، این می‌تواند نشانه یک بیماری جدی‌تر باشد و باید به پزشک مراجعه کنید.

تا اینجای کار جواب‌های مختلف سؤال «علت معده درد چیست؟» را بررسی کردیم. در ادامه مطلب روش‌های درمانی مؤثر برای معده درد را توضیح خواهیم داد.

درمان معده درد

انتخاب نوع درمان معده درد بسته به علت ایجاد و شدت آن در افراد مختلف متفاوت است. روش‌های درمانی معده درد در ادامه آمده است.

• درمان معده درد با دارو

برای درد معده ناشی از تجمع گاز، دارویی‌های دارای مادة سیمتیکون مؤثر هستند و می‌توانند به خلاص‌شدن از شر درد به شما کمک کند.

همچنین برای سوزش سر دل ناشی از بیماری ریفلاکس معده به مری، معمولاً یک آنتی‌اسید یا کاهش‌دهنده اسید تجویز می‌شود.

در صورت داشتن یبوست، یک نرم‌کننده یا ملین ملایم مدفوع ممکن است به حرکت مجدد در روده و کاهش درد کمک کند.

برای درد ناشی از اسهال، داروهایی که دارای لوپرامید (Imodium) یا بیسموت ساب سالیسیلات هستند ممکن است احساس بهتری در شما ایجاد کنند.

برای سایر انواع درد معده، مسکنی مانند استامینوفن ممکن است مفید باشد. از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن دوری کنید، آنها می‌توانند معده شما را تحریک کنند.

درمان خانگی معده درد

تا اینجای این مطلب متوجه شدیم که علت معده درد چیست؟ اکنون وقت آن است که به چند راهکار و درمان خانگی معده درد بپردازیم.

• زنجبیل

زنجبیل یک ضدالتهاب طبیعی است که از زمان‌های قدیم برای درمان شکم‌درد استفاده می‌شده است.

می‌توانید تکه‌های کوچکی از ریشه زنجبیل تازه را بجوید، آن را بجوشانید و دم‌نوش زنجبیل درست کنید، یا از مکمل‌های زنجبیل استفاده کنید.

• نعنا تند (pepper mint)

نعنا گیاهی است که برای تسکین معده درد، سوء هاضمه و تعدادی دیگر از بیماری های گوارشی استفاده می شود. میتوانید نعنا را به صورت دمنوش مصرف کنید یا از آب نبات نعنایی استفاده کنید.

• چای بابونه

چای‌های بدون کافئین مانند بابونه (همراه با نعناع و زنجبیل) گزینه‌های عالی برای کمک به تسکین درد معده هستند. بابونه دارای خواص ضدالتهابی است و برای کمک به ورم و درد معده مؤثر است. درباره دمنوش بابونه بیشتر بخوانید.

• گرم‌کردن موضع درد

حمام آب گرم، استفاده از پد یا حوله گرم به رفع ناراحتی و درد معده شما کمک می‌کند. گرما باعث آرامش عضلات و کاهش درد معده می‌شود.

• فیبر

اگر علت معده درد شما یبوست باشد، می‌توانید با تغییر سبک تغذیه خود یبوست را برطرف کنید و معده درد خود را بهبود ببخشید. میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل سرشار از فیبر هستند و با حرکت مدفوع در روده‌ها را راحت‌تر می‌کنند.

• محلول سرکه سیب

یک قاشق غذاخوری سرکه سیب را در یک فنجان آب گرم رقیق کنید. این محلول به کاهش گاز یا سوءهاضمه کمک می‌کند و باکتری‌های روده را سالم نگه دارد. مصرف سرکه سیب رقیق نشده توصیه نمی‌شود، زیرا می‌تواند گلو را تحریک کرده و به مینای دندان شما آسیب برساند.

جلوگیری از معده درد

• آهسته غذا بخورید

تند غذاخوردن و کم جویدن غذا باعث می‌شود که در حین غذاخوردن، حجمی از هوا را قورت دهید.

این هوا به معده شما گاز اضافه می‌کند و تجمع آن منجر به درد معده می‌شود. آهسته و بدون عجله غذاخوردن علاوه بر اینکه از ورود هوا به معده‌تان جلوگیری می‌کند؛ به مغز شما زمان می‌دهد تا قبل از اینکه زیاد غذا بخورید متوجه سیری شما شود.

• تعداد وعده‌های غذایی‌تان را افزایش دهید

خالی بودن معده برای مدت طولانی ممکن است باعث معده درد شود. برای جلوگیری از این مشکل حجم وعده‌های غذایی را کمتر کنید و تعداد وعده‌های خود را افزایش دهید یا بین وعده‌های غذایی از میان‌وعده‌های سالم استفاده کنید.

توجه داشته باشید که پرخوری هم می‌تواند باعث معده درد و افزایش وزن شود و باید متعادل غذا بخورید.

بیشتر بخوانید: برای معده درد چه بخوریم و چه نخوریم؟

• بیشتر آب بنوشید، کمتر نوشابه

آب به حرکت غذا در روده کمک و از یبوست جلوگیری می‌کند. هنگام احساس تشنگی حتماً آب بنوشید نه نوشابه. گاز موجود در نوشابه می‌تواند باعث درد معده شود.

نوشیدنی‌های الکلی و کافئین‌دار هم می‌توانند برای برخی افراد دردسر ایجاد کنند، بنابراین اگر این نوشیدنی‌ها معده شما را اذیت می‌کند آنها را حذف کنید. برای خواندن فواید نوشیدن آب به این مقاله مراجعه کنید. 

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

حتی اگر در مورد خودتان می‌دانید که علت معده درد چیست؟ اگر معده دردتان با علائم زیر همراه بود به پزشک مراجعه کنید.

• درد شدید و ادامه‌دار معده
• حالت تهوع
• مدفوع خونی
• ادرارکردن دردناک
• ادرار خونی
• عدم توانایی مدفوع کردن
• سوزش سر دل به مدت بیش از ۲ هفته
• دردی که از معده به گردن، سینه یا شانه‌ها گسترش می‌یابد
• خونریزی واژینال که با چرخه قاعدگی مرتبط نیست
• استفراغ مداوم
• تب
• تورم شکم
• کاهش وزن بدون

در نهایت علت معده درد چیست؟

mountsinai می‌گوید کهه معده درد به دلایل مختلفی مانند زخم معده، سنگ کیسه صفرا، تجمع گاز، یبوست، عدم تحمل لاکتوز، آلرژی غذایی و سندرم روده تحریک‌پذیر ایجاد می‌شود.

درمان معده درد به علت ایجاد آن و شدت درد بستگی دارد. معمولاً با اصلاح سبک تغذیه و پرهیز از برخی از غذاها درد معده بهبود پیدا می‌کند؛ اما در برخی از مواقع درد معده نشانه یک عارضه جدی است و نیاز به اقدام فوری و دریافت خدمات پزشکی دارد.

کنترل استرس، مصرف آب و مایعات کافی، شستن دست‌ها هنگام سرو غذا (به‌منظور جلوگیری از ورود میکروب‌ها و باکتری‌ها به بدن) و خوب جویدن غذا اقدامات پیشگیرانه‌ای هستند که احتمال ابتلا به معده درد را کاهش می‌دهند.

نکته 1: این مقاله برای آگاهی شما عزیزان تهیه شده است و لیمومی در قبال آن هیچ مسئولیتی ندارد.

نکته 2: اگر در حال اجرای رژیم لیمومی هستید، باید طبق برنامه‌تان عمل کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید. متخصصان لیمومی تمام موادغذایی لازم را در برنامه‌ غذایی‌تان لحاظ کرده‌اند.

منابع:

medicalnewstoday

webmd

webmd