چه غذاهایی برای درمان اسهال کودکان مناسب است؟

هیچ چیز نمی‌تواند به اندازه یک بیماری کوچک و غیرمنتظره مانند اسهال، جلوی بازی و شادی کودکان را بگیرد و برنامه زندگی والدین را مختل کند؛ اینطور نیست؟

اسهال یکی از بیماری‌های رایج در کودکی و بزرگسالی است که به‌دلیل جمع شدن آب در مدفوع اتفاق می‌افتد. اگر تازه پدر و مادر شده‌اید، برای اینکه بفهمید کودک شما اسهال دارد یا ندارد به این نشانه توجه کنید که حداقل سه بار یا بیشتر در طول روز مدفوع شل یا مایع دارد.

برای درمان اسهال کودکان روش‌های مختلفی گفته شده است که برخی از آن‌ها خانگی و برخی دیگر دارویی است. بسته به اینکه علت اسهال شدن کودک شما چیست می‌توانید از یکی از روش‌هایی که در این مقاله از «مجله سلامتی لیمومی» به آن‌ها پرداخته‌ایم، استفاده کنید.

 دلایل اسهال کودکان

اسهال در کودکان ممکن است به علت‌های متعددی اتفاق بیفتد. در زیر برخی از دلایل رایج اسهال در کودکان آورده شده است:

• عفونت‌های ویروسی: ویروس‌هایی مانند روتاویروس، نوروویروس و ویروس‌های تنفسی می‌توانند به اسهال در کودکان منجر شوند. این نوع عفونت‌ها معمولاً از طریق مخاط بینی و دهان منتقل و وارد بدن می‌شوند.
• عفونت‌های باکتریایی: برخی باکتری‌ها می‌توانند باعث ایجاد عفونت‌های گوارشی در کودکان شوند. این عفونت‌ها معمولاً به دلیل مصرف آب یا غذای آلوده به باکتری‌ها رخ می‌دهد.
• عفونت‌های پارازیتی یا انگل‌ها: انگل‌ها یا پارازیت‌ها مانند امیبا، گاردیا و کریپتوسپوریدیوم می‌توانند منجر به اسهال در کودکان شوند.
• حساسیت یا آلرژی: حساسیت به مواد خاصی مانند لبنیات، گندم یا مواد غذایی دیگر کودکان را به اسهال دچار می‌کند. این نوع اسهال معمولاً همراه با علائم دیگری مانند استفراغ و دل‌درد همراه است.
• ورود اشیاء یا دست کثیف به دهان: تحریک دستگاه گوارشی کودکان به‌دلیل وارد شدن اشیاء آلوده و کثیف به داخل دهان در کودکان زیر 5 سال.

عوامل تشدیدکننده اسهال در کودکان

عواملی که در ادامه می‌خوانید نیز می‌تواند منجر به بروز اسهال در کودکان شود. البته گاهی ممکن است کودک اسهال داشته باشد، در چنین شرایطی این عوامل باعث تشدید اسهال او خواهد شد.

• واکنش‌های دارویی: برخی از داروها روی کودکان و بزرگسالان اثر مسهل دارد. آنتی‌بیوتیک‌ها نیز می‌تواند در موارد معدودی اسهال در کودکان را به‌ همراه داشته باشد.
• بیماری‌ها و مشکلات مربوط به معده و روده: کودکانی که مبتلا به بیماری‌های سندروم روده تحریک‌پذیر، کرون، کولیت اولسراتیو، سلیاک و بیماری‌های التهابی روده هستند، اسهال نیز دارند.
• عمل‌های جراحی: اگر کودک شما تحت عمل جراحی معده و کیسه صفرا قرار گرفته باشد، احتمالاً به اسهال مبتلا می‌شود.

انواع اسهال در کودکان

روش درمان اسهال کودکان متناسب با نوع اسهال آن‌ها تشخیص داده شده و اجرا می‌شود. اسهال در کودکان به سه دسته تقسیم می‌شود که در ادامه می‌خوانید:

• اسهال خفیف:

معمولاً دو تا پنج مرتبه دفع آبکی مدفوع در روز را اسهال خفیف می‌گویند. این نوع اسهال در کودکان ظرف چند روز از بین می‌رود و چندان مشکلات خاصی را برای آن‌ها به‌همراه ندارد. برای درمان اسهال خفیف کودکان بهتر است او را در رژیم غذایی منظم نگه دارید. اگر کودک مبتلا به اسهال شیرخوار است، ترجیحاً تعداد دفعات بیشتر با مقدار شیر کمتری به او غذا برسانید.

بهتر است آبمیوه یا مایعات حاوی قند زیاد را از کودک اسهال‌گرفته دور کنید، چراکه می‌تواند وضعیت را بدتر و اسهال او را شدیدتر کند. از خوراندن چای به کودک جلوگیری کنید و به‌جای آن غذاهایی مثل برنج، غلات و کراکر به او بدهید.

• اسهال متوسط تا شدید

کودکانی که در طول یک روز شش بار یا بیشتر مدفوع آبکی و شل داشته باشند، دچار اسهال متوسط تا شدید شده‌اند. در چنین شرایطی به ‌خاطر اینکه کودک آب زیادی از دست می‌دهد باید به سراغ درمان‌های دارویی بروید تا خدایی‌نکرده مشکلی برای او به‌وجود نیاید.

ORS داروی مخصوص اسهال است که به‌صورت پودر در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد. این دارو جایگزین الکترولیت‌ها و مایعات از دست رفته و مورد نیاز کودک شما می‌شود، اما نباید فقط به این دارو اکتفا کنید. مایعات دیگر در چنین شرایطی برای کودک بسیار کمک‌کننده است.

در زمان اسهال از پختن و دادن غذاهای حاوی رنگ قرمز به کودک خودداری کنید؛ چراکه ممکن است اشتباهاً فکر کنید بچه دچار اسهال خونی شده است. بهتر است برنج و غلات را در برنامه غذایی کودک قرار دهید و اگر مدت زمان اسهال زیاد شد برای درمان اسهال کودک حتما با پزشک مشورت کنید.

چه زمانی با پزشک تماس بگیرید؟

مهم است که بدانید علت اسهال کودک شما چیست. کودکان مبتلا به اسهال ویروسی، تب دارند و ممکن است استفراغ کنند. بلافاصله پس از ظاهر شدن این علائم، کودکان دچار اسهال می شوند. در چنین شرایطی باید از کم‌آبی فرزندتان جلوگیری کنید.

کم‌آبی در کودکان نشانه‌های زیر را به‌ همراه دارد. اگر کودک شما هریک از این علائم را در دوران اسهال نشان داد، حتماً به پزشک مراجعه کنید:

• تبی که بیش از 24 تا 48 ساعت طول بکشد
• مدفوع خونی
• استفراغی که بیش از 12 تا 24 ساعت طول بکشد
• استفراغی که سبز رنگ، خونی یا شبیه تفاله قهوه به نظر می‌رسد
• تورم شکم یا معده
• عدم میل به خوردن و آشامیدن
• درد شدید شکم یا معده
• راش یا یرقان (رنگ زرد پوست و چشم)

راه‌های پیشگیری از اسهال کودکان

برای پدر و مادرهایی که کودکان پرانرژی و بازیگوش دارند، کمی سخت‌ است که بخواهند آن‌ها را از دام ویروس‌ها و باکتری‌ها دور نگه دارند. طبیعتاً کودکان این خانواده‌ها بیشتر به اسهال مبتلا می‌شوند. در چنین شرایطی بهترین راه پیشگیری از اسهال کودکان، تدابیر بهداشتی است.

والدین باید حواسشان به موارد زیر باشد تا کارشان به مرحله درمان اسهال کودکان نرسد.

• شست‌وشوی دست: به کودکان یاد بدهید که قبل از هر وعده غذایی، بعد از رفتن به دستشویی و بعد از بازی با وسایلشان یا بازی با خاک و حیوانات، حتماً دست‌های خود را با آب و صابون به خوبی بشویند.
• مصرف آب و غذای سالم: مطمئن شوید که آبی که کودکان می‌نوشند، آب آشامیدنی تصفیه شده است و غذاهایی که به کودکان می‌دهید به درستی پخته شده و فاسد و تاریخ گذشته نیستند.
• شیر مادر را قطع نکنید: اگر نوزاد شیرخواره دارید که هنوز شش ماهش تمام نشده، توصیه پزشکان این است که شیر مادر را قطع نکنید. شیر طبیعی مادر حاوی آنتی‌بادی‌ها و مواد مغذی است که می‌تواند سیستم ایمنی نوزاد را تقویت کند و از ابتلا به عفونت‌ها و اسهال جلوگیری کند.
• بهداشت مواد غذایی: غذاها را در دمای مناسب نگه دارید. از غذاهای فاسد و تاریخ گذشته استفاده نکنید. میوه‌ها و سبزیجات را قبل از مصرف به خوبی بشویید و مطمئن شوید که غذاهای نیم‌پخته یا خام مانند ماهی را به کودکان نمی‌دهید.
• واکسیناسیون: برنامه واکسیناسیون منظم برای کودکان می‌تواند در پیشگیری از برخی از عفونت‌ها و ویروس‌هایی که اسهال را در آن‌ها ایجاد می‌کند، تاثیرگذار باشد؛ پس رعایت زمانبندی واکسیناسیون کودکان را جدی بگیرید.

راه‌های درمان اسهال کودکان

اسهال به‌تنهایی بیماری خطرناکی نیست. اگر کودک به بیماری‌های عفونی مبتلا شده باشد، اسهال کمک می‌کند که زودتر خوب شود؛ چراکه روده تلاش می‌کند عفونت‌های داخلی را از بدن خارج کند.

به‌طور معمول برای درمان اسهال کودکان، مصرف دارو لازم نیست، اما اگر اسهال کودک شما بیش از چند روز طول کشید، برای تعیین علت و درمان با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید. برای اسهال شدید، ممکن است پزشک تغییر رژیم غذایی، تجویز دارو یا سایر روش‌های درمانی را پیشنهاد کند.

برای اینکه کودک شما در طول دوران اسهال دچار کم‌آبی نشود، بهتر است برنامه غذایی او را کمی تغییر دهید. مصرف مایعات کودک را بالا ببرید تا از کم‌آبی بدن او جلوگیری و به درمان کودک کمک کنید.

شیر و آب بهترین مایعات برای درمان اسهال کودکان است. البته برخی از مایعات، اسهال را شدیدتر می‌کند؛ پس از خوراندن آبمیوه، چای و نوشابه‌های گازدار به کودکان خودداری کنید. به‌جای این موارد می‌توانید غذاهای حاوی نشاسته مانند نان، برنج، سیب‌زمینی، غلات، ماکارونی و لبنیاتی مثل کشک یا ماست پروبیوتیک را به کودک بدهید.

جمع‌بندی

انسان‌ها در هر سنی که باشند به اسهال مبتلا می‌شوند، اما این وضعیت در کودکان کمی متفاوت‌تر است. به دلیل اینکه کودکان بیشتر از افراد بزرگسال در معرض ویروس‌ها و باکتری‌ها قرار می‌گیرند، زودتر و آسان‌تر از آن‌ها بیمار می‌شوند.

اسهال، به دلایل مختلفی می‌تواند در کودکان رخ دهد. در شرایطی که کودکان به بیماری‌های عفونی مبتلا شده باشند، اسهال یکی از روش‌های مبارزه بدن با عفونت است که طی چند روز از بین رفته و درمان می‌شود. برای اینکه اسهال کودکان شدید نشود، بهتر است مصرف برخی از خوراکی‌ها مانند لوبیا، آبمیوه، نوشابه را به مدت چند روز ممنوع کنید.

برای درمان اسهال کودکان نیز می‌توانید به سراغ آب، لبنیات و غذاهایی مثل برنج، ماکارونی، کشک و ماست بروید. اگر اسهال کودک بیش از چند روز طول کشید یا تعداد دفعات مدفوع آبکی بیشتر از شش بار در روز شد، بهتر است با مراجعه پزشک، درمان دارویی را آغاز کنید.

 

نکته : این مقاله برای آگاهی شما عزیزان تهیه شده است و لیمومی در قبال آن هیچ مسئولیتی ندارد.