معرفی قرص زینک [باید‌ها و نباید‌های مصرف روزانه مکمل روی]

قرص زینک یا مکمل روی چیست؟

زینک یک عنصر معدنی است که در بسیاری از عملکردهای بدن نقش مهمی دارد. این عنصر موجب تقویت سیستم ایمنی، تقویت پوست و مو، بهبود عملکرد مغز و فعالیت‌های جنسی می‌شود. قرص زینک یا مکمل روی نوعی مکمل غذایی است که به شما کمک می‌کند تا نیاز روزانه بدن به زینک را تأمین کنید. علاوه بر این‌ها قرص زینک یک عامل درمانی برای رفع مشکلات پوستی، تقویت سیستم ایمنی بدن ضعیف، افزایش سطح تستوسترون در مردان و تسریع روند درمان انواع سردرد و آرتروز نیز هست.

مواد موجود در قرص زینک پلاس

مکمل زینک عمدتاً شکلی از زینک سولفات، زینک گلوکونات، زینک استئارات یا زینک پیکولینات است که به‌راحتی در بدن جذب می‌شوند.

علاوه بر موارد بالا مکمل‌های زینک ممکن است شامل مواد کمکی و افزودنی‌های دیگری نیز باشند. به‌عنوان مثال: ویتامین‌ها، مواد نگهدارنده، روغن‌های گیاهی و مواد پرکننده؛ اما ترکیب دقیق مواد موجود در هر مکمل زینک به تولیدکننده و برند آن بستگی دارد.

به همین منظور پیشنهاد می‌شود که دفترچه راهنما و ترکیبات درج شده روی محصول را قبل از خریداری مطالعه فرمایید.

به‌طورکلی مواد تشکیل‌دهنده مکمل زینک پلاس شامل: ۲۵ میلی‌گرم روی یا زینک. ۳۷۵ میکروگرم ویتامین A (رتینول استات)، ۳۰ میلی‌گرم ویتامین B۶ (پیریدوکسین از پیریدوکسین هیدروکلراید) و ۳۵ میلی‌گرم منیزم است.

						
بیشتر بخوانید: 
تغذیه کودکان و هر آن‌چه باید درباره رژیم غذایی کودکان بدانید
								

انواع مختلف قرص زینک

قرص‌های زینک در شکل، اندازه و انواع مختلفی در بازار موجود است؛ اما موارد زیر متداول‌ترین مکمل‌های زینک موجود هستند:

1. قرص زینک سولفات: یکی از رایج‌ترین انواع قرص زینک که برای تأمین زینک مورد نیاز بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد، زینک سولفات است.
2. قرص زینک گلوکونات: زینک گلوکونات نیز شکل دیگری از مکمل روی است که به جهت درمان کمبود زینک به کار گرفته می‌شود.
3. قرص زینک پیکولینات: زینک پیکولینات نیز یکی دیگر از بهترین قرص‌های زینک موجود در بازار است که در برخی از مکمل‌ها برای جبران زینک ازدست‌رفته بدن به کار می‌رود.
4. قرص استات روی: این قرص عملکردی مشابهی به همتای قبلی خود یعنی زینک گلوکونات دارد. با این تفاوت که این نوع از روی در خوراکی‌هایی مانند پاستیل نیز یافت می‌شود.
5. قرص زینک استئارات: یکی از بهترین قرص‌ها زینک که با سرعت زیادی در بدن جذب می‌شود و روند درمان را تسریع می‌کند، مکمل روی استعارات است.
6. قرص پیکولینات روی: یکی از بهترین اشکال مکمل روی است که فواید زینک گلوکونات و سیترات روی را در خود جای داده است.
7. قرص سیترات روی: از رایج‌ترین قرص‌های روی موجود در بازار است که با اسید اوروتیک همراه است.

فواید قرص زینک

مکمل زینک دارای فواید و کاربردهای متعددی است. از جمله

• تقویت سیستم ایمنی: محققان پس از انجام مطالعات مختلف به این نتیجه رسیده‌اند که مصرف قرص زینک می‌تواند سیستم ایمنی را تقویت کرده و بدن را در مقابل عفونت‌ها و بیماری‌ها مقاوم سازد.
•  کم به سلامت پوست و مو: زینک برای سلامت پوست و مو بسیار مهم است. قرص زینک نقش اساسی در درمان مشکلات پوستی مانند جوش صورت، التهاب‌های پوستی، التیام زخم‌ها و کنترل ریزش مو دارد.
• حفظ سلامت مغز و عملکرد شناختی: عملکرد مغز و فعالیت‌های شناختی تا حد زیادی به روی وابسته است. علاوه بر این‌ها مطالعات نشان می‌دهد که مصرف قرص زینک می‌تواند باعث افزایش حافظه و تمرکز و کاهش اختلالات عصبی مانند افسردگی کمک کند.

•  کنترل قند خون: طبق مطالعات و آزمایش‌های اخیر، محققان معتقدند که روی منجر به کاهش مقاومت به انسولین می‌شود؛ بنابراین بدن شما برای استفاده مؤثر از انسولین تلاش کرده و قند خونتان را در محدوده طبیعی نگه می‌دارد.
• سلامت عملکرد جنسی: زینک یک عنصر اساسی برای تأمین سلامت جنسی است. بهبود عملکرد جنسی، افزایش سطح تستوسترون در مردان، بهبود نازایی و افزایش میل جنسی در زنان و مردان و تنظیم سیکل‌های قاعدگی از هدایای مصرف مکمل روی یا قرص زینک پلاس است.
• جلوگیری از بیماری‌های چشمی: یکی دیگر از فواید اثبات‌شده مکمل زینک، تقویت سلامت چشم و درمان برخی عارضه‌های چشمی مانند: دژنراسیون ماکولا است. مطالعات نشان‌دهنده آن است که افراد بسته به سن و سال و میزان عارضه چشمی خود می‌توانند دید چشم‌هایشان را با مصرف قرص زینک ایرانی یا خارجی بهبود ببخشند.
• کمک به سلامت قلب و عروق‌: زینک فشارخون بالا را کاهش می‌دهد، سطح کلسترول خوب را افزایش داده و عوامل خطر در ایجاد بیماری‌های قلبی و عروقی را پایین می‌آورد. به همین جهت خوردن مکمل روی باعث تقویت قلب و عروق آن خواهد شد.

توجه داشته باشید که قبل از مصرف هرگونه مکمل ازجمله قرص زینک یا روی، بهتر است که با پزشک یا متخصص تغذیه در رابطه با نحوه مصرف، دوز و مدت‌زمان استفاده از ان گفت‌وگو کنید.

نحوه مصرف قرص زینک

نحوه مصرف قرص زینک، بستگی به نوع محصول و دستورالعمل تولیدکننده دارد؛ اما توصیه پزشک و متخصص تغذیه به هر چیز دیگری ارجحیت دارد. بااین‌حال توجه به نکات زیر باعث می‌شود تا مصرف قرص روی برایتان فواید بیشتری در پی داشته باشد:

• مطالعه دفترچه راهنما محصول: دفترچه راهنما مکمل‌ها دستورالعمل توصیه‌شده برای مصرف، دوز، موارد احتیاط، عوارض و سایر راهنمایی‌هایی لازم را در اختیارتان قرار می‌دهد.
• مصرف مکمل زینک قبل، حین یا بعد از غذا: برخی قرص‌های زینک را به دلیل وجود عناصر دیگر در ترکیباتش باید قبل، بعد یا حین غذا مصرف کرد تا جذب بهتری داشته باشد. این موضوع در دستور همراه مکمل ذکرشده است.
• مدت‌زمان و میزان دوز مصرفی: پزشکان یا متخصص تغذیه بسته به نیاز بدن شما دوز مصرفی و مدت‌زمان استفاده از مکمل روی را برایتان مشخص می‌کنند.

						
بیشتر بخوانید: 
کامل‌ترین لیست قرص گیاهی لاغری؛ معرفی 11 نوع قرص
								

چه افرادی نباید قرص زینک مصرف کنند؟

افرادی که دارای شرایط زیر هستند، قبل از مصرف هر نوع مکمل زینک اعم از مکمل روی قهوه‌ای یا قرص اولترا زینک باید با پزشک یا کارشناس تغذیه مشورت کنند:

1. افرادی که به زینک حساسیت دارند.
2. بیماران کبدی که بیماری‌شان در محدوده شدید قرار می‌گیرد. به دلیل عدم توانایی کبد در تجزیه و هضم زینک ممکن است دچار مشکل شوند.
3. افرادی که دارای بیماری کلیوی مزمن هستند نباید مکمل زینک بخورند. زیرا زینک بر کلیه این افراد اثرگذاری منفی دارد.
4. کسانی که به زخم معده، اسهال مزمن یا اختلالات جذب نیوتریسیونال مبتلا هستند باید از خوردن مکمل روی خودداری کنند. چراکه احتمال بروز تهوع، استفراغ و اسهال را در خود افزایش می‌دهند.
5. نیاز خانم‌های باردار و مادران شیرده به زینک در این دوران افزایش پیدا می‌کند؛ اما مصرف زیاد یا بدون نسخه زینک می‌تواند برای جنین یا نوزاد مضر باشد. به همین دلیل نباید بدون مشورت با پزشک از این مکمل استفاده کنند.

دوز مصرفی قرص زینک برای هر سنی چقدر است؟

دوز مصرفی قرص زینک برای هر سنی متفاوت است. طبق مطالعات انجام شده پزشکان توصیه می‌کنند که افراد بسته به بازه سنی خود از مقدار مصرفی زیر برای بهره‌مندی از خواص زینک بهره بگیرند:

• نوزادان تازه متولدشده تا سن ۶ ماهگی: به مصرف زینک نیازی ندارند. این افراد با خوردن شیر مادر یا شیر خشک نیاز روزانه بدن‌شان را تأمین می‌کنند.
• نوزادان ۶ تا ۱۲ ماه: بر اساس توصیه پزشک و وضعیت سلامتی نوزاد حدود ۲ تا ۳ میلی‌گرم زینک برای‌شان کافی خواهد بود.
• کودکان ۱ تا ۸ سال: معمولاً دوز مصرفی زینک برای کودکان زیر ۸ سال در حدود ۳ تا ۵ میلی‌گرم در روز است.
• نوجوانان ۹ تا ۱۳ سال: ۸ تا ۹ میلی‌گرم زینک نیاز روزانه این افراد را برطرف خواهد کرد.
• افراد بالای ۱۴ سال: نیاز روزانه بدن بزرگسالان عموماً در بازه ۱۰ تا ۱۵ میلی‌گرم قرار دارد؛ اما مصرف ۱۱ میلی‌گرم زینک برای مردان و ۸ میلی گرم برای زنان در طی روز کافی خواهد بود.

فواید قرص زینک پلاس برای کودکان

مکمل زینک پلاس یک مکمل غذایی حاوی زینک است که با سایر مواد مغذی همراه شده است. مصرف این نوع مکمل برای کودکان فواید از قبیل موارد زیر را در پی خواهد داشت:

1. تقویت سیستم ایمنی: مصرف مناسب قرص زینک پلاس سیستم ایمنی کودکان را تقویت کرده و از بدنشان در برابر بیماری‌های مختلف ازجمله عفونت‌ها محافظت می‌کند.
2. رشد فیزیکی و عقلی سالم: مکمل زینک پلاس می‌تواند به رشد و تقویت استخوان‌ها، عضلات و بافت‌های بدن کودکان کمک کند.
3. حفظ سلامت پوست: قرص زینک پلاس موجب کاهش مشکلات پوستی مانند جوش، قرمزی و خشکی پوست در کودکان شده و از سلامت پوست آن‌ها حمایت می‌کند.
4. بهبود حس بویایی و چشایی: زینک نقش مهمی در میزان تشخیص بو و طعم دارد. مصرف زینک پلاس ممکن است موجب بهبود حس بویایی و چشایی کودکان شده و نهایتاً باعث افزایش اشتهایشان شود.
5. حفظ سلامت مغز و عملکرد شناختی: زینک تأثیر زیادی در تقویت و افزایش حافظه، تمرکز و یادگیری کودکان دارد.

توجه داشته باشید که قبل از دادن مکمل زینک به کودکان با پزشک مشورت کنید و مطمئن شوید که مکمل روی خریداری شده مناسب کودکان است.

معرفی مکمل زینک ایرانی و خارجی

MegaFood Zinc، NutraChamps و زینک گلیسینات در دسته قرص زینک خارجی قرار می‌گیرند و قرص زینک پلاس یا قرص زینک قهوه‌ای، مکمل زینک و ویتامین C و زینک ایکس مارت نیز قرص مکمل ایرانی هستند.

ارتباط بین قرص زینک و چاقی

مصرف قرص زینک به تنهایی موجب کاهش و افزایش وزن یا کنترل چاقی و لاغری نمی‌شود. بااین‌حال ممکن است که خاصیت ضد التهابی، کاهش استرس اکسیداتیو و بهبود متابولیسم زینک که در نهایت موجب تنظیم سطح لیپید و گلوکز در بدن می‌شود، کاهش وزن را به دنبال داشته باشد.

						
بیشتر بخوانید: 
معرفی انواع سالاد رژیمی + طرز تهیه 10 نوع سالاد برای کاهش وزن
								

اگر مکمل روی را باهدف لاغری میل می‌کنید باید قبل از هر کاری با یک متخصص تغذیه مشورت کرده تا برنامه رژیم غذایی و سبک زندگی شما در صورت نیاز اصلاح شود.

همچنین برای کاهش وزن و کنترل چاقی با قرص روی باید میزان مناسبی از کالری دریافتی، مصرف مواد مغذی، میوه‌ها و سبزیجات، پروتئین‌های سالم و محدودیت در مصرف چربی‌ها و شکر و انجام فعالیت بدنی را در نظر بگیرید.

اگر نگران چاق شدن با مکمل روی هستید، پیشنهاد می‌کنیم قرص اولترا زینک که کالری ندارد و به جهت تقویت سیستم ایمنی مورد استفاده قرار می‌گیرد را مصرف کنید.

آیا قرص زینک باعث افزایش رشد موهای زائد می‌شود؟

زینک نقش مهمی در تقویت پوست و مو و تنظیم سطح هورمون‌های رشد مو در بدن دارد. بنابراین در صورت وجود کمبود زینک در بدن، مصرف قرص زینک می‌تواند به رشد موهای زائد منجر شود.

چراکه سطح هورمون‌های بدن دچار اختلال شده است؛ اما در شرایط عادی، مصرف قرص زینک به تنهایی باعث افزایش رشد موهای زائد نخواهد شد.

چه نوع غذاهایی حاوی زینک هستند؟

زینک یک ماده مغذی که در برخی غذاها به صورت طبیعی یافت می‌شود. به‌عنوان مثال:

• محصولات لبنی مثل: شیر، پنیر، دوغ و ماست
• گوشت قرمز همچون: گوسفند، گاو و گوساله
• موجودات دریایی به‌ویژه ماهی و میگو مانند: ماهی قزل آلا، ماهی سالمون، ماهی تون، ماهی سردابی و انواع میگو
• غلات: جو، گندم کامل، برنج قهوه‌ای و آرد گندم کامل
• بعضی از آجیل‌ها و دانه‌های روغنی و غیر روغنی همانند: بادام، پسته، برگه زردآلو دانه کدو، تخمه آفتابگردان برشته و خام
• حبوبات: لوبیا، نخود، عدس و نخودفرنگی
• سبزیجات: اسفناج، کلم، بروکلی، هویج و قارچ

عوارض مصرف قرص زینک

مصرف قرص زینک در دوزهای مناسب و طبق دستور پزشک ایمن و بی‌خطر است. با این حال، در برخی موارد، خوردن مکمل زینک می‌تواند عوارضی را در پی داشته باشد. مانند:

1. عوارض گوارشی: مصرف مکمل زینک ممکن است موجب تحریک مخاط معده و روده‌ها شود و عوارضی مانند تهوع، استفراغ، اسهال و درد شکم را در فرد به نمایش بگذارد.
2. اختلال در جذب دیگر مواد مغذی: مصرف بلندمدت و زیاد قرص زینک باعث اختلال در جذب مس و آهن می‌شود.
3. مشکلات سیستم عصبی: خستگی، اضطراب، اختلال در خواب و گاهی اوقات‌ عدم تمرکز از عوارض مصرف مکمل زینک در برخی افراد است.
4. آلرژی: کسانی که به زینک حساسیت دارند، پس از مصرف مکمل آن با علائمی همچون تورم لب و صورت، خارش و تنگی نفس مواجه خواهند شد.

قرص زینک با چه داروهایی تداخل دارد؟

مکمل زینک ممکن است با برخی داروها تداخل کند و تأثیر آن‌ها را کاهش و عوارض بیماری را افزایش دهد. در ادامه تعدادی از داروهایی که با قرص زینک تداخل دارند را بررسی کرده‌ایم:

1. آنتی‌بیوتیک‌های تتراسایکلین: مکمل زینک می‌تواند جذب تتراسایکلین‌ها را کاهش دهد. بنابراین بین مصرف قرص زینک و مصرف تتراسایکلین‌ها باید فاصله انداخت.
2. مکمل‌های آهن: قرص زینک می‌تواند جذب آهن را کاهش دهد. به همین جهت توصیه می‌شود آن را حداقل ۲ ساعت قبل یا بعد از مصرف مکمل‌های آهن میل کنید.
3. دیورتیک‌های تیازیدی: مکمل روی ممکن است تأثیر دیورتیک‌های تیازیدی را افزایش دهد و منجر به افزایش دفع ادرار و کاهش سطح پتاسیم در بدن شود.
4. کینولون‌ها: مکمل روی جذب کینولون‌ها را کاهش می‌دهد. بهتر است که در زمان مصرف این دارو از مکمل زینک استفاده نکنید یا با یک فاصله زمانی طولانی از خواص قرص زینک بهره بگیرید.
5. کلسیم: مصرف هم‌زمان مکمل زینک و داروهای کلسیم دار مانند بی‌فوایدون باعث کاهش جذب زینک در بدن می‌شوند. محققان توصیه می‌کنند که مکمل روی را حداقل ۲ ساعت پس از مصرف این‌گونه داروها مصرف کنید.
6. داروهای فشارخون و مهارکننده‌های ACE -: این موارد نیز در دسته داروهای ناسازگار با مکمل زینک هستند که مصرف‌شان با قرص روی موجب کاهش اثرگذاری و تداخل در روند درمان خواهد شد. مانند:

						
بیشتر بخوانید: 
معرفی 4 نوع غذا با اسفناج؛ خوشمزه و آسان
								

• بنازپریل (لوتنسین)
• کاپتوپریل (کاپوتن)
• انالاپریل (Vasotec)
• فوزینوپریل (مونوپریل)
• لیزینوپریل (Zestril)
• پریندوپریل (Aceon)
• کویناپریل (آکوپریل)
• رامیپریل (آلتاس)
• تراندولاپریل (Mavik)

7. داروهای شیمی‌درمانی: سیس پلاتین ازجمله داروهای ناسازگار با مکمل زینک است. ازاین‌رو قبل از مصرف هرگونه مکمل همانند زینک باید با پزشک مشورت کرد تا اثرگذاری این دارو در بدن کاهش پیدا نکند.
8. داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی: برخی بیماری‌ها به دلیل سیستم خود ایمنی در بدن ایجاد می‌شود. به همین دلیل متخصصان برای درمان این اختلالات مجبور به تجویز داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی خواهند شد تا از پیشرفت بیماری جلوگیری کنند.
9. ازآنجایی‌که زینک موجب تقویت سیستم ایمنی می‌شود نباید با داروهایی همچون کورتیکواستروئیدها، سیکلوسپورین یا موارد مشابه دیگر استفاده شود.

• پنی‌سیلامین: این دارو برای درمان بیماری ویلسون و آرتریت روماتوئید مورد استفاده قرار می‌گیرد و نباید هم‌زمان با مکمل روی مصرف شود.

توصیه می‌کنیم که قبل از مصرف مکمل روی حتماً با یک پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

کلام آخر

مکمل روی در عملکرد صحیح سلول‌ها، سیستم ایمنی، تولید هموگلوبین، افزایش سلامت عمومی بدن، افزایش سطح انرژی، تناسب‌اندام، بهبود سلامت قلب و عروق و افزایش عملکرد ذهنی نقش دارد. مصرف این مکمل زمانی مفید و موثر است که نیاز بدن شما پس از انجام معاینات و آزمایش‌ها به زینک تأیید شده باشد.

در غیر این صورت نشانه‌هایی از عوارض مصرف قرص زینک در شما نمایان خواهد شد. پزشکان و متخصصین تغذیه از بهترین مشاورینی هستند که می‌توانند شما را برای رسیدن به سلامت عمومی و تناسب‌اندام با مصرف مکمل زینک همراهی کنند.

هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و لیمومی هیچگونه مسئولیتی در قبال آن نمی‌پذیرد. برای استفاده و اجرای آن، لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.

منابع:

Medical and health information

ScienceDirect

Healthline

Puritan’s Pride