علائم کمبود آهن و روش‌های درمان‌ کم‌خونی را بشناسید

چه زمانی دچار کمبود آهن می‌شویم؟

کمبود آهن زمانی رخ می‌دهد که آهن معدنی کافی در خون شما وجود نداشته باشد. علائم شایع این مشکل شامل خستگی، رنگ پریدگی و تنگی نفس است. چنانچه کمبود آهن در شما رفع نشود ممکن است به‌مرور زمان گلبول‌های قرمز خونتان را تحت تاثیر قرار دهد و کارتان به بستری شدن در بیمارستان بکشد.

بدن شما برای ساختن هموگلوبین به آهن نیاز دارد. درعین‌حال پروتئینی در گلبول‌های قرمز خون وجود دارد که اکسیژن را از طریق رگ‌های خونی به سایر اجزای بدن می‌رساند؛ پس اگر بدن شما هموگلوبین کافی نداشته باشد، بافت‌ها و ماهیچه های شما اکسیژن کافی دریافت نمی‌کنند و قادر به فعالیت موثر نیستند.

علائم کمبود آهن

کمبود آهن با علائم متعددی همراه است به مرور زمان می‌تواند بدتر و به کم‌خونی حاد یا آنمی تبدیل شود. برای جلوگیری از کم‌خونی یا فقر آهن بهتر است علائم آن را بشناسید تا به‌موقع خودتان را درمان کنید. این علائم شامل موارد زیر است:

• خستگی
• ضعف
• عدم تمرکز و حافظه ضعیف
• پوست خشک و ناخن‌های شکننده
• تپش قلب
• تنگی نفس یا نفس نفس زدن زیاد بعد از انجام کارهای سبک
• عفونت‌های مکرر
• سردرد و سرگیجه

						
بیشتر بخوانید: 
رژیم مخصوص درمان کم خونی؛ به‌جای قرص آهن، این خوراکی‌ها را بخورید
								

• احساس سرما
• سندرم پای بی‌قرار
• زبان قرمز و ملتهب (گلوسیت)
• میل غیرعادی به خوردن خاک، فلز، کاغذ یا غذای نشاسته‌ای
• احساس افسردگی
• دست و پاهای بسیار سرد
• کاهش اشتها
• ریزش موی شدید

چه کسانی بیشتر در معرض خطر کم‌خونی یا فقر آهن قرار دارند؟

حالا که با نشانه‌های کم‌خونی آشنا شدید بهتر است بدانید که کدام دسته از افراد بیشتر در معرض کمبود آهن و آنمی هستند.

• ورزشکاران:

ورزشکاران، به ویژه زنان، معمولاً دچار کمبود آهن هستند. آهن برای عملکرد ورزشی حیاتی است زیرا به انتقال اکسیژن به سلول‌های شما کمک می‌کند. همچنین برای سلامت مغز و عملکرد سیستم ایمنی مهم است. دانستن علائم کمبود آهن می تواند به شما در جلوگیری از بدتر شدن آن و تبدیل آن به کم خونی کمک کند.

• بانوان تا پیش از دوران یائسگی:

دوران قاعدگی نیاز بانوان به آهن اضافی را بیشتر می‌کند. سطوح پایین آهن می‌تواند منجر به دوره‌های پریودی سنگین‌تر شود. درنتیجه این امر، آهن خون شما به‌طور مکرر کاهش پیدا کرده و چرخه قاعدگی شما را تحت تاثیر منفی قرار می‌دهد.

• افراد با تعریق زیاد:

جالب است بدانید که تعریق ناشی از فعالیت و گرما می‌تواند منجر به از دست دادن مواد معدنی خون شما ازجمله آهن شود. به همین دلیل این دسته از افراد که مدام عرق می‌کنند بهتر است تغذیه و مکمل‌های دارای آهن را در روتین غذایی‌شان قرار دهند.

• زنان باردار و مادران شیرده:

زنان باردار به دلیل تغذیه جنین از خون مادر، بیشتر از سایرین در معرض خطر فقر آهن قرار دارند. این عارضه حتی خطر ابتلا به افسردگی زایمان را نیز افزایش می‌دهد. healthline می‌گوید مادرانی که در دوران بارداری علائم کمبود آهن داشته باشند، این مشکل را به نوزاد نیز منتقل می‌کنند. احتمال سقط جنین، زایمان زودرس و آنمی نوزاد در این دسته از افراد بیشتر از سایرین است.

• افرادی بالای 65 سال:

سالمندان بیشتر از سایر افراد در معرض خطر ابتلا به کمبود آهن هستند، زیرا این افراد تغذیه چندان مناسبی ندارند و ممکن است به خاطر بیماری‌های مختلف از داروهای رقیق‌کننده خون نیز استفاده کنند.

						
بیشتر بخوانید: 
برای کمبود آهن چه بخوریم؟+ مواد مغذی آهن دار
								

روزانه به چقدر مصرف آهن نیاز داریم؟

مقدار آهن توصیه شده روزانه به سن، جنسیت و رژیم غذایی شما بستگی دارد. اگر گوشت نمی خورید، باید 1.8 برابر بیشتر از مقدار توصیه‌شده آهن موجود در غذا مصرف کنید. این توصیه به این دلیل است که آهن هِم، نوعی که از گوشت دریافت می‌کنید، بسیار بیشتر از آهن غیرهِم که از غذاهای گیاهی دریافت می‌کنید، قابل جذب است.

همچنین اگر از دسته زنان ورزشکاری هستید که ورزش‌های مقاومتی سنگین انجام می‌دهید یا دونده حرفه‌ای هستید، تقریبا 70 درصد آهن بیشتری نسبت به RDA (مقدار توصیه شده آهن غذایی) نیاز دارید. افزودن پودر پروتئین سویا می‌تواند منبع خوبی از آهن در رژیم غذایی شما محسوب شود.

در جدول زیر مقدار موردنیاز آهن روزانه برای هر دسته مشخص شده است. البته اطلاعات این جدول بسته به شرایط شما ممکن است متفاوت باشد و بهتر است قبل از مصرف هرگونه آهن مکمل با پزشک تغذیه مشورت کنید.

سن	زنان	مردان	زنان باردار	زنان شیرده
14 تا 18 سال	11 میلی گرم	15 میلی گرم	27 میلی گرم	10 میلی گرم
19 تا 50 سال	8 میلی گرم	18 میلی گرم	27 میلی گرم	9 میلی گرم
بالای 51 سال	8 میلی گرم	8 میلی گرم

بهترین خوراکی‌ها برای درمان کمبود آهن

گوشت، ازجمله گوشت قرمز، مرغ و غذاهای دریایی، منابع آهن هِم هستند. سبزیجات و گیاهان نیز آهن غیرهِم بدن را تامین می‌کنند. در ادامه خوراکی‌های مختلفی که سرشار از آهن هستند را معرفی کرده‌ایم:

• غلات صبحانه غنی شده با آهن
• صدف
• لوبیا سفید
• شکلات تلخ
• جگر گاو
• عدس
• توفو
• لوبیا
• ماهی ساردین
• نخود
• گوجه فرنگی
• گوشت گاو
• سیب زمینی
• بادام هندی
• نخود سبز
• انواع طیور مانند مرغ، بوقلمون، اردک
• گیاهان سبز برگ از جمله کلم بروکلی، کلم پیچ، اسفناج و شلغم سبز

روش‌های درمان کمبود آهن

در وهله اول برای اینکه مطمئن شوید کمبود آهن شما چقدر است و چه میزان باید آن را به برنامه غذایی‌تان اضافه کنید، بهتر است به سراغ دکتر رفته و آزمایش خون بدهید. پزشک متخصص با توجه به نیاز بدن، سن و جنسیت شما مقدار مجاز خوراکی و مکمل‌های آهنی را تجویز می‌کند.

اگر از قرص آهن استفاده می‌کنید بهتر است بدانید که معمولا مصرف آهن دارویی تا زمان رفع کمبود و تکمیل ذخایر آهن بدن ضروری است. در برخی موارد، ممکن است شما مجبور به مصرف مکمل قرص آهن به طور مداوم باشید.

چنانچه آهن بدن شما به طور محسوسی کاهش پیدا کند و به فقر آهن شدید، آنمی یا تالاسمی مبتلا شوید باید حتما تحت نظر پزشک قرار بگیرید. در این شرایط ممکن است آهن به‌طور وریدی به شما تزریق شود و بسته به حاد بودن بیماری حتی خون نیز به شما تزریق خواهد شد.

آیا کمبود آن در کاهش وزن تاثیر منفی دارد؟

کمبود آهن به راحتی با تغییر عادت‌های غذایی جبران می‌شود. اگر رژیم لاغری دریافت کرده‌اید و درحال چربی‌سوزی هستید حتما از ابتدای رژیم با مشورت پزشک تغذیه، مصرف آهن را آغاز کنید و مراقب خوراکی‌هایی که می‌خورید باشید.

جالب است بدانید که اگر آهن خون شما متناسب باشد، کاهش وزن‌تان سریع‌تر اتفاق می‌افتد. چنانچه شما سبک زندگی‌تان را تغییر دهید و رژیم غذایی حاوی مقادیر کافی آهن و ویتامین C دریافت کنید به‌راحتی می‌توانید از بروز کمبود آهن جلوگیری کنید.

افرادی که با جراحی اقدام به کاهش وزن کرده‌اند بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به فقر آهن هستند. این دسته از افراد باید برای درمان کمبود آهن با توصیه پزشک خود مصرف مکمل‌های آهن را در برنامه غذایی‌شان قرار دهند.

						
بیشتر بخوانید: 
کامل‌ترین لیست انواع رژیم غذایی؛ بهترین رژیم‌ لاغری کدام است؟
								

جمع بندی

کمبود آهن می‌تواند به خاطر تغذیه نادرست ایجاد شود. اگر به طور غیرعادی احساس خستگی، سردرد، خواب‌ آلودگی، تنگی نفس، سردی دست و پا، ضعف و ریزش مو و خشکی پوست می‌کنید احتمالا مقدار آهن خون شما پایین آمده است.

برای درمان کمبود آهن، داشتن یک رژیم غذایی غنی از آهن می‌تواند بهترین گزینه باشد. البته گاهی ممکن است برخی از افراد مجبور به استفاده از مکمل‌های آهن نیز باشند. سبزیجات سبز برگ مثل اسفناج، گوشت قرمز، مرغ، ماهی و عدس از منابع سرشار از آهن هستند.

زنان باردار و شیرده، بانوان در دوره قاعدگی، ورزشکاران، افراد بالای 65 سال و آنهایی که رژیم لاغری دارند باید بیشتر از بقیه مراقب آهن خونشان باشند. قرص آهن و در مواقع بحرانی تزریق آهن و تزریق خون از روش‌های درمانی کمبود آهن به شمار می‌رود.

هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و لیمومی هیچگونه مسئولیتی در قبال آن نمی‌پذیرد. برای استفاده و اجرای آن، لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.

منابع:

verywellfit

hematology