اختلال اضطرابی چیست؟
اختلال اضطراب یک وضعیت سلامت روان است که باعث میشود افراد احساس ترس، نگرانی یا اضطراب شدید کنند. این یک وضعیت پایدار است که می‌تواند در فعالیت‌های روزانه و کیفیت زندگی اختلال ایجاد کند. عوامل مختلفی از جمله استرس، ضربه روحی و ژنتیک می‌توانند باعث این بیماری شوند.
افراد مبتلا به اختلال اضطراب ممکن است نگرانی یا ترس شدید، مکرر و مداوم را در موقعیت‌های مختلف روزمره تجربه کنند. همچنین علائم فیزیکی مانند تعریق، لرزش و مشکلات گوارشی از دیگر علائم این مشکل روانی است.
اختلال اضطراب می‌تواند در قالب فوبیا‌های خاص، گوشه‌گیری اجتماعی و حملات پانیک خود را نشان دهد. این بیماری چیزی بیشتر از یک نگرانی ساده است و می‌تواند باعث بدتر شدن شرایط روحی و جسمی شود، مانند:
- افسردگی (که اغلب با یک اختلال اضطرابی رخ می‌دهد) یا سایر اختلالات سلامت روان
- مشکل در خواب یا بی‌خوابی
- مشکلات گوارشی یا روده‌ای
- سردرد و درد مزمن
- ایزوله‌سازی اجتماعی
- کیفیت پایین زندگی
- مشکلات در مدرسه یا محل کار
- خودکشی
علائم اختلال اضطراب کدامند؟
برای شناخت دقیق این عارضه بهتر است به طور کامل با نشانه‌های آن آشنا شوید. علائم و نشانه‌های رایج اضطراب عبارت‌اند از:
- احساس عصبی بودن، بی‌قراری یا تنش
- داشتن احساس خطر قریب‌الوقوع، وحشت یا عذاب
- داشتن ضربان قلب بالا
- تنفس سریع (هیپرونتیلاسیون)
- تعریق
- لرزیدن
- احساس ضعف یا خستگی
- مشکل در تمرکز یا فکر کردن به چیزی غیر از نگرانی فعلی
- داشتن مشکل در خواب
- تجربه مشکلات گوارشی
- عدم توانایی در کنترل نگرانی
- میل به اجتناب از چیز‌هایی که باعث ایجاد اضطراب می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
انواع اختلالات اضطرابی
اختلال اضطراب ممکن است خود را به صورت‌های مختلف در هر فردی نشان دهد. شایع‌ترین اختلالات اضطرابی عبارت‌اند از:
اختلال اضطراب فراگیر
اختلال اضطراب فراگیر شامل نگرانی مداوم و بیش از حد است که در فعالیت‌های روزانه اختلال ایجاد می‌کند. این نگرانی و تنش مداوم ممکن است با علائم فیزیکی مانند بی‌قراری، احساس خستگی یا خستگی زودهنگام، مشکل در تمرکز، تنش عضلانی یا مشکلات خواب همراه باشد.
اغلب نگرانی‌ها روی چیز‌های روزمره مانند مسئولیت‌های شغلی، سلامت خانواده یا مسائل جزئی مانند کار‌های خانه، تعمیرات ماشین یا قرار ملاقات‌ها متمرکز است.
فوبیا
فوبیا ترس مفرط و مداوم از یک شی، موقعیت یا فعالیت خاص است که عموماً مضر نیست. بیماران می‌دانند که ترس آن‌ها بیش از حد است اما نمی‌توانند بر آن غلبه کنند.
این ترس‌ها چنان ناراحتی ایجاد می‌کنند که برخی افراد برای اجتناب از آنچه می‌ترسند، نهایت تلاششان را می‌کنند؛ اما موفق نمی‌شوند. به عنوان مثال، چند مورد از این ترس‌های کاذب شامل سخنرانی در جمع، ترس از پرواز یا ترس از عنکبوت میشود.
اختلال هراس
علامت اصلی اختلال هراس یا پانیک «حملات پانیک مکرر» بوده که ترکیبی از پریشانی فیزیکی و روانی است. در طول یک حمله، چندین مورد از این علائم به صورت ترکیبی رخ می‌دهد:
- تعریق
- درد قفسه سینه
- احساس سرگیجه، سبکی سر یا غش
- لرزیدن
- احساس تنگی نفس یا احساس خفگی
- تپش قلب سریع
- بی‌حسی یا گزگز
- لرز یا گرگرفتگی
- ترس از دست دادن کنترل
- ترس از مردن
- حالت تهوع یا درد‌های شکمی
- احساس جدا شدن
از آنجایی که علائم بالا می‌توانند کاملاً شدید باشند، برخی از افرادی که حمله پانیک را تجربه می‌کنند ممکن است فکر کنند که دچار حمله قلبی یا برخی از بیماری‌های تهدید‌کننده شدند. به همین دلیل به بخش اورژانس بیمارستان مراجعه می‌کنند.
حملات پانیک می‌توانند مورد انتظار باشند دقیقاً مانند پاسخ به یک دیدن جسم ترسناک، یا غیرمنتظره باشند و ظاهراً بدون دلیل رخ دهند. میانگین سن شروع اختلال هراس ۲۰ تا ۲۴ سال است. حملات پانیک ممکن است همراه با سایر اختلالات روانی مانند افسردگی یا “PTSD” رخ دهد.
آگورافوبیا
ترس با وضعیت واقعی تناسب ندارد و به‌طورکلی شش ماه یا بیشتر طول می‌کشد و باعث ایجاد مشکلاتی در عملکرد فرد میشود. آگورافوبیا ترس از قرار گرفتن در موقعیت‌هایی است که فرار از آن‌ها ممکن است دشوار یا شرم‌آور باشد یا در صورت بروز علائم هراس، کمک در دسترس نباشد.
فرد مبتلا به آگورافوبیا این ترس را در دو یا چند مورد از موقعیت‌های زیر تجربه می‌کند:
- بودن در فضا‌های باز
- استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی
- بودن در مکان‌های بسته
- بیرون از خانه تنها بودن
- در صف‌ایستادن یا در جمع بودن
فردی که دچار این مشکل است، فعالانه از قرار گرفتن در موقعیت‌های بالا اجتناب می‌کند. او یا به یک همراه نیاز دارد یا مجبور است ترس و اضطراب شدید را تحمل کند.
اگر آگورافوبیا درمان نشود، می‌تواند آنقدر جدی شود که فرد نتواند خانه را ترک کند. تنها زمانی می‌توان آگورافوبیا را در یک فرد تشخیص داد که ترس به شدت ناراحت‌کننده باشد یا به طور قابل توجهی از انجام فعالیت‌های عادی روزانه جلوگیری کند.
اختلال اضطراب جدایی
فرد مبتلا به این اختلال به شدت از جدایی از کسانی که به آن‌ها وابسته است، می‌ترسد یا مضطرب میشود. این احساس حداقل چهار هفته در کودکان و شش ماه در بزرگسالان باقی می‌ماند و باعث ایجاد مشکلاتی در عملکرد میشود. یک فرد مبتلا به اختلال اضطراب جدایی ممکن است:
- دائماً نگران از دست دادن نزدیک‌ترین فرد به خود باشد.
- ممکن است تمایلی نداشته باشد از خانه بیرون برود یا دور از آن فرد مدنظر بخوابد.
- ممکن است کابوس‌هایی را در مورد جدایی تجربه کند.
- اغلب در دوران کودکی این اختلال با علائم جسمی پریشانی همراه است اما این علائم ممکن است تا بزرگسالی هم وجود داشته باشد.
بیشتر بخوانید:
اختلال اضطراب اجتماعی یا فوبیای اجتماعی
یک فرد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی از شرمساری، تحقیر یا طرد شدن در تعاملات اجتماعی احساس اضطراب و ناراحتی بیش از حد می‌کند. افراد مبتلا به این اختلال سعی می‌کنند از چنین موقعیت‌هایی اجتناب کنند یا آن را با اضطراب زیاد تحمل می‌کنند.
لاتیسم انتخابی
کودکان مبتلا به لاتیسم در خانه یا کنار اعضای نزدیک خانواده صحبت می‌کنند؛ اما معمولاً در مقابل دیگران مانند دوستان نزدیک یا پدربزرگ و مادربزرگ صحبت نمی‌کنند. فقدان گفتار در ارتباطات اجتماعی اختلال ایجاد می‌کند.
البته کودکان مبتلا به این اختلال گاهی اوقات از ابزار‌های غیر گفتاری یا غیرکلامی (مانند غرغر کردن، اشاره کردن، نوشتن) استفاده می‌کنند. فقدان گفتار می‌تواند عواقب قابل توجهی در مدرسه داشته باشد و منجر به مشکلات تحصیلی و انزوای اجتماعی شود.
بسیاری از کودکان مبتلا به لاتیسم انتخابی کم‌رویی مفرط، احساس خجالت در محیط‌های اجتماعی و اضطراب اجتماعی بالا را تجربه می‌کنند در حالی که مهارت‌های زبانی عادی دارند. این اختلال اضطراب معمولاً قبل از ۵ سالگی شروع میشود، اما ممکن است تا زمانی که کودک به مدرسه نمی‌رود به‌طور رسمی شناسایی نشود.
اختلال اضطراب به چه دلایلی ایجاد میشود؟
علل ایجاد اختلالات اضطرابی به طور کامل شناخته نشده است. به نظر می‌رسد تجربیات زندگی مانند اتفاق‌های تلخ باعث ایجاد اختلالات اضطرابی در افرادی میشود که از قبل مستعد اضطراب هستند. صفات ارثی نیز می‌تواند یک عامل تأثیرگذار باشد.
اضطراب برای برخی افراد ممکن است با یک مشکل اساسی مربوط به سلامت مرتبط باشد. در برخی موارد، علائم و نشانه‌های اضطراب، اولین نشانه‌های شروع یک بیماری پزشکی هستند.
اگر پزشک مشکوک باشد که اضطراب فرد علت پزشکی دارد، ممکن است آزمایشاتی را برای جستجوی دقیق‌تر علائم تجویز کند. نمونه‌هایی از بیماری‌ها که می‌تواند با اضطراب مرتبط باشد عبارت‌اند از:
- دیابت
- مشکلات تیروئید مانند پرکاری تیروئید
- بیماری قلبی
- اختلالات تنفسی مانند آسم
- ترک الکل، دارو‌های ضد اضطراب (بنزودیازپین‌ها) یا سایر دارو‌ها
- سوء استفاده یا ترک مواد مخدر
- درد مزمن یا سندرم روده تحریک‌پذیر
- تومور‌های نادری که هورمون‌های خاصی را تولید می‌کنند.
- گاهی اوقات اضطراب می‌تواند از عوارض جانبی برخی دارو‌ها باشد.
لازم به ذکر است، این احتمال وجود دارد که اضطراب به دلیل یک بیماری زمینه‌ای باشد اگر:
- هیچکدام از بستگان خونی شما (مانند والدین یا خواهر و برادر) مبتلا به اختلال اضطراب نیستند.
- شما در کودکی اختلال اضطرابی نداشتید.
- شما به‌دلیل اضطراب از چیز‌ها یا موقعیت‌های خاصی اجتناب نمی‌کنید.
عوامل موثر برای افزایش اختلال اضطراب
- کودکانی که آزار و اذیت یا ضربه را تحمل کردند یا شاهد رویداد‌های آسیب‌زا بودند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اختلال اضطرابی در مقطعی از زندگی هستند. بزرگسالانی که یک رویداد آسیب‌زا را تجربه می‌کنند نیز می‌توانند به اختلالات اضطرابی مبتلا شوند.
- استرس ناشی از یک بیماری جدی می‌تواند باعث نگرانی قابل توجه و اختلال اضطراب در مورد مسائلی مانند درمان شود.
- استرس بابت یک رویداد بزرگ یا انباشته شدن موقعیت‌های استرس‌زا کوچک ممکن است باعث اضطراب مفرط شود.
- افرادی که تیپ‌های شخصیتی خاصی دارند بیشتر از دیگران در معرض اختلالات اضطرابی هستند.
- افراد مبتلا به سایر اختلالات سلامت روان مانند افسردگی، اغلب دارای اختلال اضطرابی نیز هستند.
- اختلالات اضطرابی می‌تواند در خانواده‌ها به صورت ارثی ایجاد شود.
- مصرف مواد مخدر یا الکل یا ترک آن‌ها ممکن است باعث ایجاد یا تشدید اضطراب شود.
بیشتر بخوانید:
تشخیص و درمان اضطراب چگونه انجام میشود؟
اولین قدم این است که به پزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید که هیچ مشکل جسمی که ایجاد‌کننده علائم این بیماری باشد را ندارید. اگر اختلال اضطرابی در شما تشخیص داده شود، یک متخصص سلامت روان می‌تواند برای یافتن بهترین درمان به شما کمک کند.
اگرچه هر اختلال اضطرابی ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد؛ اما اکثر آن‌ها به دو نوع درمان پاسخ می‌دهند:
- روان درمانی یا گفتار درمانی
- مصرف دارو
این درمان‌ها را می‌توان برای کاهش اضطراب به تنهایی یا ترکیبی انجام داد. درمان شناختی رفتاری (CBT) (نوعی از گفتار درمانی)، می‌تواند به فرد کمک کند تا روش متفاوتی از تفکر، واکنش و رفتار را بیاموزد تا اضطراب خود را کنترل کند. سایر گزینه‌های درمانی برای اختلال اضطراب عبارت‌اند از :
- درمان مبتنی بر ذهن آگاهی
- درمان از طریق مواجهه
دارو‌ها اختلالات اضطرابی را درمان نمی‌کنند، اما می‌توانند علائم را به میزان قابل توجهی تسکین دهند. رایج‌ترین دارو‌های مورد استفاده، دارو‌های ضد اضطراب و ضد افسردگی هستند.
زندگی با اختلال اضطراب چگونه است؟!
زندگی با اختلال اضطراب می‌تواند بسیار چالش برانگیز باشد؛ اما نباید ناامید شوید. چراکه با تغییر سبک زندگی، می‌توانید به راحتی این بیماری را کنترل کنید. برخی از تغییرات سبک زندگی که به مدیریت اختلال اضطراب کمک می‌کنند، عبارت‌اند از:
- تمرین منظم
- خواب کافی
- رژیم غذایی سالم
- استفاده از تکنیک‌های کاهش استرس
چگونه از ابتلا به اختلال اضطراب جلوگیری کنیم؟
هیچ راهی برای پیش‌بینی قطعی اختلال اضطراب و اینکه دقیقا چه چیزی باعث ایجاد این اختلال میشود وجود ندارد؛ اما اگر کمی مضطرب هستید، بهتر است از راه‌های زیر کمک بگیرید:
- هر چه زودتر به یک متخصص مراجعه کنید.
- فعال بمانید.
- در فعالیت‌هایی شرکت کنید که از آن‌ها لذت می‌برید و به شما احساس خوبی نسبت به خودتان می‌دهد.
- از تعاملات اجتماعی که شما را نگران می‌کند ترجیحا دوری کنید.
- از مصرف الکل یا مواد مخدر خودداری کنید. مصرف الکل و مواد مخدر باعث ایجاد یا تشدید اضطراب میشود.
کلام آخر
در این مقاله فهمیدیم که اختلال اضطرابی چیست. اختلال اضطراب یک بیماری روانی شایع است که بسیاری از افراد را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد. شناخت علائم و درمان به موقع آن بسیار مهم است.
با درمان درست و اصولی، افراد مبتلا به اختلال اضطراب می‌توانند علائم را مدیریت کنند و زندگی رضایت بخشی داشته باشند. به یاد داشته باشید مراقبت از سلامت روان به اندازه سلامت جسمی مهم است.
هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و لیمومی هیچگونه مسئولیتی در قبال آن نمی‌پذیرد. برای استفاده و اجرای آن، لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.
منابع
یک نظر
سلام عرض ادب خدمت شما. نویسنده گل باصفا درود بر شرفت مطالب زیبا ودرستی بود .انشاا در پناه خداباشید مطالب عالی …