فرقی نمی‌کند کجای جهان ساکنید یا از چه نژاد و رنگ پوستی هستید، افسردگی خطری است که در کمین ما انسان‌ها خوابیده است. تحقیقات علمی ثابت کرده افسردگی و علائم افسردگی در زنان ، در سال‌های اخیر بسیار شایع شده است.
این بیماری در بین زنان شیوع بیشتری دارد. در واقع زنان دو برابر مردان در معرض ابتلا به افسردگی بالینی هستند و از هر چهار زن، یک نفرشان ممکن است در مقطعی از زندگی دچار افسردگی شدید شود. شیوع کویید 19 نیز روند رشد افسردگی را شدت بخشید و اکنون با خروج از وضعیت قرمز کرونا باید به درمان این بیماری بپردازیم.
افسردگی طیف‌های وسیعی دارد که اگر زود به داد آن نرسیم به درجه شدید آن مبتلا خواهیم شد. افرادی که افسردگی شدید دارند، کنترل خود بر زندگی و عواطفشان را از دست می‌دهند و باعث آسیب هرچه بیشتر خود و خانواده‌شان می‌شوند.
از آن‌جایی که افسردگی در میان زنان رشد بیشتری دارد، در این مقاله از «مجله سلامتی لیمومی» به سراغ شناخت این بیماری و علائم افسردگی در زنان رفته‌ایم تا بتوانیم سلامت روان خودمان و عزیزانمان را بهتر تامین کنیم.
افسردگی چیست؟
همه ما در طول زندگی‌مان بارها احساس غم و سردرگمی را تجربه کرده‌ایم، اما چه زمانی این احساسات به‌عنوان علائمی از افسردگی درنظر گرفته می‌شود؟ چه زمانی باید به سراغ متخصص رفت تا از چنگال بی‌رحم افسردگی رها شد؟ برای درمان این بیماری حتما باید دارو مصرف کنیم یا جلسات تراپی و مشاوره هم کارآمد است؟
افسردگی بالینی یک اختلال خلقی جدی و فراگیر است که باعث ایجاد احساس غم، ناامیدی، درماندگی و بی‌ارزشی در فرد می‌شود. افسردگی می‌تواند خفیف، متوسط و شدید باشد که در هر مرحله با علائمی مثل بی‌تفاوتی، کم‌اشتهایی، مشکل در خواب، عزت نفس پایین و خستگی، نمود پیدا می‌کند.
احساسات ناخوشایندی مثل غم و اندوه در لحظات سخت زندگی ما به‌وجود می‌آیند و به‌طور معمول پس از گذشت مدتی از بین می‌روند. همین مساله تفاوت افسردگی با تجربه اندوه را مشخص می‌کند. احساس غم و پوچی در فرد افسرده با گذر زمان از بین نمی‌رود، بلکه شدت و عمق آن هر روز بیشتر از روز قبل می‌شود.
دلایل افسردگی در زنان
همانطور که گفتیم خانم‌ها بیشتر از مردان در معرض ابتلا به افسردگی هستند که احتمالاً به دلیل برخی عوامل بیولوژیکی، هورمونی و اجتماعی مخصوص به زنان است. افسردگی دو برابری زنان نشان می‌دهد که این قشر نیاز به مراقبت بیشتری دارند. در ادامه دلایل افسردگی در زنان را به‌طور مفصل بیان کرده‌ایم:
-
تغییرات هورمونی:
نوسانات هورمونی خانم‌ها هر ماه با چرخه قاعدگی اتفاق می‌افتد و با سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) شناخته می‌شود. تغییر خلق‌وخو، تحریک‌پذیری، نفخ، خستگی و واکنش‌های عاطفی زیاد در بانوان ازجمله علائم افسردگی در زنان به دلیل قاعدگی است.
-
بارداری و زایمان:
دومین مرحله از زندگی خانم‌ها که آن‌ها را در معرض تغییرات هورمونی شدید قرار می‌دهد، دوران بارداری و شیردهی است. تغییرات هورمونی این دوران، درست مثل چرخه قاعدگی، بهانه افسردگی را به زنان می‌دهد. سایر مسائل مربوط به بارداری مانند سقط جنین، بارداری ناخواسته و ناباروری نیز می‌تواند زمینه بروز افسردگی در زنان را شدت ببخشد.
-
یائسگی و قبل از یائسگی:
زنان ممکن است در دوران پیش از یائسگی در معرض خطر ابتلا به افسردگی قرار داشته باشند. در این مرحله از زندگی، هورمون‌های تولید مثل در زنان تحت‌تاثیر قرار گرفته و نوسانات زیادی دارند. زنانی که در گذشته سابقه افسردگی داشته‌اند، با نزدیک شدن به دوره یائسگی، بیشتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی قرار می‌گیرند.
-
پاسخ فیزیولوژیکی زنان به استرس:
زنان بیشتر از مردان هورمون‌های استرس تولید می‌کنند. به‌علاوه خانم‌ها مدام در معرض دلایل و شرایط استرس‌زا قرار دارند. استرس روزانه هرچقدر هم که با شدت کمی همراه باشد، در بلندمدت می‌تواند مجر به افسردگی حاد در میان زنان شود.
-
بلوغ و تغییرات فیزیولوژیکی:
دخترها همیشه به فکر تناسب اندام و رژیم لاغری هستند تا بدنی روی فرم و زیبا داشته باشند. این مساله در دوران بلوغ برای دختران پررنگ‌تر از قبل شده و در کنار تغییرات بدنی و جنسی که در این دوره تجربه می‌کنند، آن‌ها را در معرض افسردگی قرار می‌دهد.
-
برخی بیماری‌ها و مصرف دارو:
کم‌کاری تیروئید می‌تواند باعث بروز علائم افسردگی در زنان شود. همچنین عوارض جانبی برخی از داروها مانند داروهای جلوگیری از بارداری یا درمان جایگزینی هورمونی نیز خطر ابتلا به افسردگی در زنان را زیاد می‌کند.
-
سبک زندگی ناسالم:
جالب است بدانید که گاهی اوقات سبک زندگی ناسالم خانم‌ها باعث بروز افسردگی در آن‌ها می‌شود. اگر رژیم غذایی درستی نداشته باشید، سیگار، الکل یا مواد مخدر مصرف کنید، بیش از بقیه زنان در معرض افسردگی قرار می‌گیرید.
مقاله پیشنهادی: 10 راه برای داشتن سبک زندگی سالم
سایر علل شایع افسردگی در زنان
میزان شیوع افسردگی در فصل زمستان به‌خاطر تغییرات آب‌وهوایی نیز بیشتر می‌شود. همچنین در ادامه دلایل افسردگی در زنان، می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- تنهایی و انزوا
- عدم حمایت اجتماعی
- سابقه خانوادگی افسردگی
- تروما یا مرگ عزیزان
- مشکلات زناشویی و فشارهای شغلی
- مسئولیت‌های خانوادگی مانند مراقبت از فرزندان، همسر بیمار یا والدین سالخورده
- مشکلات اقتصادی مداوم
علائم افسردگی در زنان
افسردگی در هر فرد با نشانه‌های خاصی بروز پیدا می‌کند، اما تقریباً همه انواع افسردگی با احساس اندوه شدید و پوچی شروع می‌شود. ازجمله علائم افسردگی در زنان می‌توان موارد زیر را نام برد:
- احساس ناامیدی و کرختی احساسی
- اهمیت ندادن به سرگرمی‌های لذت‌بخش و فعالیت‌های اجتماعی گذشته
- تغییر اشتها همراه با کاهش یا افزایش وزن بدن
- تغییر در الگوی خواب
- احساس عصبانیت، آشفتگی و بی‌قراری
- احساس خستگی و تنبلی مفرط
- مشکل در تمرکز، تصمیم‌گیری یا به خاطر سپردن امور
- سردرد، گرفتگی عضلات، حساس شدن سینه ها یا نفخ
- افکار خودکشی
- احساس گناه و بی‌ارزشی
افسردگی پس از زایمان
افسردگی پس از زایمان، شایع‌ترین نوع افسردگی در میان زنان است. خانم‌هایی که تازه زایمان کرده‌اند، فشار روحی و روانی زیادی را پشت سر می‌گذرانند. همچنین تغییرات هورمونی آن‌ها نیز نسبت به گذشته بسیار بیشتر است.
این تغییرات با پایین آمدن سطح خلق‌وخوی مادران همراه است که به‌طور عمده چند هفته بیشتر طول نمی‌کشد؛ اما اگر این وضعیت در مادران به درازا کشید، بهتر است حتما با مشاور در این باره صحبت کنید.
پریشانی، احساس گناه، عصبانیت و پرخاشگری، شکاکیت، زودرنجی، خستگی، از دست دادن علاقه به رابطه جنسی، افکار منفی و ترسناک، تغییر اشتها، عدم تمایل به خوردن غذا، استرس و اضطراب زیاد ازجمله علائم افسردگی پس از زایمان است.
راه‌های پیشگیری از افسردگی
برای اینکه از بروز افسردگی در زندگی‌تان جلوگیری کنید، بهتر است اقداماتی که در ادامه به شما توصیه می‌کنیم را جدی بگیرید و در طول زندگی‌تان دنبال کنید:
- به طور منظم ورزش کنید.
- زمانی را که در شبکه‌های اجتماعی هستید، کاهش دهید.
- روابط دوستانه قوی بسازید.
- کمتر خودتان را در معرض عوامل استرس‌زا قرار دهید.
- از یک سبک زندگی و رژیم غذایی سالم پیروی کنید.
- به اندازه کافی بخوابید.
- از افراد و محیط‌های پر تنش و سمی دوری کنید.
- وزن‌تان را متناسب نگه دارید.
- درصورت نیاز به مصرف قرص، حتما با مشورت پزشک و اطلاع از عوارض جانبی، دارو را مصرف کنید.
راه‌های درمان افسردگی
برای فرد در معرض افسردگی یا افسرده مهم است که بداند تنها نیست؛ پس بیشتر از هرچیز باید مراقب افراد مبتلا به این بیماری بود. افسردگی حتی در شدیدترین نوع آن، قابل‌درمان است. گاهی برای درمان افسردگی باید از دارو درمانی یا روان درمانی و گاهی از هر دو مورد به طور همزمان استفاده کنید.
داروهای ضد افسردگی داروهایی هستند که معمولاً برای درمان افسردگی استفاده می‌شوند. برای دریافت این قبیل داروها باید حتما به سراغ روان‌پزشک بروید و مطابق با دوز تجویزشده، دارو مصرف کنید. حواستان باشد که واکنش افراد به داروهای ضدافسردگی متفاوت است!
جلسات روان‌درمانی نیز مبتنی بر رویکرد مشاور و نیاز فرد به چند دسته تقسیم می‌شود. رویکرد خاصی که یک درمانگر استفاده می‌کند، به شرایط تحت درمان، آموزش و تجربه درمانگر بستگی دارد. همچنین ممکن است برخی از درمانگران متناسب با نیاز و شرایط فرد افسرده، عناصر رویکردهای مختلف را ترکیب کرده و تطبیق دهند.
جمع‌بندی
افسردگی در زنان یکی از مشکلات روانشناختی شایع است که به صورت موقت یا مزمن اتفاق می‌افتد. افسردگی تاثیر زیادی بر روحیه، عملکرد روزانه و کیفیت زندگی زنان دارد. عوامل مختلفی ازجمله تبعیض‌های اجتماعی و فرهنگی، تغییرات هورمونی، بارداری و یائسگی می‌توانند احتمال افسردگی در زنان را زیاد کند.
از علائم افسردگی در زنان می‌توان به احساس ناامیدی و پوچی، غم و اندوه عمیق، تغییر اشتها، افزایش یا کاهش ناگهانی وزن، افکار خودکشی، تغییر خلق‌وخو، بی‌حوصلگی، خواب ناکافی و بدخوابی اشاره کرد.
افسردگی در زنان قابل‌درمان است؛ اما قبل از هرچیز باید این حس را در فرد افسرده با در معرض افسردگی به‌وجود بیاورید که او تنها نیست و می‌تواند روی همراهی و حمایت شما حساب کند. تجویز دارو، جلسات روان‌درمانی یا هردوی این موارد می‌تواند در درمان افسردگی زنان کمک‌کننده باشد.
منابع:
https://www.healthline.com/health/how-to-avoid-depression#15.-Plan-for-unavoidable-known-triggers-
https://www.helpguide.org/articles/depression/depression-in-women.htm
https://www.webmd.com/depression/guide/depression-women
https://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression-in-women
