کیست تخمدان چیست؟
در ساده‌ترین تعریف می‌توان گفت که کیست تخمدان در واقع کیسه‌ای پر از مایع در تخمدان بانوان است که می‌تواند یک یا چند کیسه باشد. این کیست‌ها معمولا سرطانی و خطرناک نیستند و در بسیاری از زنان شایع‌اند؛ اما می‌تواند روی باروری، قاعدگی و زندگی روزمره تاثیر منفی بگذارد.
البته گاهی اوقات ممکن است که این کیست‌ها درون تخمدان باز شده و خون‌ریزی می‌کنند. در چنین حالتی معمولا درد شدید ناحیه شکم، استفراغ، تب، ضعف و تنفس سریع به سراغ بیمار آمده و باید زودتر او را به بیمارستان رساند.
جالب است بدانید که برخی از بیماری‌ها مانند سندروم تخمدان پلی‌کیستیک می‌تواند در بروز این کیست‌ها تاثیر بگذارد و احتمال ابتلا را افزایش دهد. همچنین مصرف داروهای هورمونی نیز یکی دیگر از دلایلی است که احتمال کیست تخمدان را بالا می‌برد.
انواع کیست تخمدان در زنان
کیست‌های تخمدان انواع مختلفی دارند که از معروف‌ترین آنها می‌توان به کیست درموئید، کیست آندومتریوم و کیست‌های شکل‌گرفته در دوران قاعدگی اشاره کرد.
نوع سوم این کیست‌ها، یعنی کیسه‌های پر از آبی که در دوران قاعدگی تشکیل داده می‌شوند، نسبت به بقیه شایع‌تر هستند. خود کیست‌های قاعدگی نیز به دو دسته‌ی کیست‌های فولیکولی و کیست‌های جسم زرد یا لوتئال تقسیم می‌شوند.
کیست فولیکولی
در طول چرخه قاعدگی، یک تخمک در کیسه فولیکولی رشد می‌کند. این کیسه در داخل تخمدان‌ها قرار دارد. در بیشتر موارد، فولیکول باز شده و تخمک را آزاد می‌کند. اگر فولیکول باز نشود، مایع داخل فولیکول می‌تواند روی تخمدان زنان کیست ایجاد کند.
کیست جسم زرد یا لوتئال
کیست جسم زرد یک ساختار خوش خیم است که پس از آزاد شدن تخمک در تخمدان ظاهر می‌شود. وظیفه آن ترشح هورمون های مورد نیاز برای بارداری است. با پاره شدن فولیکول و آغاز فرایند تخمک‌گذاری در رحم، کیسه فولیکول خالی منقبض خواهد شد و به توده‌ای سلولی تبدیل می‌شود که کورپوس لوتئام یا کیسه جسم زرد نام دارد.
خوب است بدانید که این کیسه با ترشح هورمون‌های استروژن و پروژسترون، رحم را برای باروری آماده می‌کند؛ با این حال عوارض این کیست در دوران حاملگی می‌تواند خطرناک باشد.
کیست درموئید
کیست درموئید یا یا کیسه‌ی حاوی بافت دارای ترکیبات مختلفی ازجمله دندان، مو، چربی، ناخن و اعصاب هستند. کیست‌های درموئید اغلب زیر پوست و در ناحیه گردن، سر و دست ظاهر شده و از بدو تولد در فرد به وجود می‌آیند. وجود این نوع کیست در تخمدان بانوان با نام کیست مویی نیز شناخته شده و می‌توان آن را یکی از کیست‌های شایع نامید.
کیست آندومتریوم
بافت‌هایی که به طور معمول در داخل رحم رشد می‌کنند، می‌توانند خارج از رحم نیز رشد کنند و به تخمدان‌ها بچسبند. به این کیست‌ها در اصطلاح عامیانه کیست‌های شکلاتی هم گفته می‌شود و ممکن است افراد مبتلا به آندومتریوز شدید را تحت تاثیر قرار دهد.
کیست سیستادنوما
این نوع کیست در سطح خارجی و از سلول‌های تخمدان ایجاد می‌شود. یکی از عوارض این نوع کیست در بانوان افزایش احتمال ناباروری آن‌هاست؛ چراکه می‌تواند به لوله‌های فالوپ آسیب برساند. این نوع کیست اغلب در سنین ۳۰ تا ۴۰ سالگی در بانوان شکل می‌گیرد.
سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
برخی افراد دچار بیماری به نام سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) می‌شوند که در آن تخمدان‌ها کیست‌های کوچک زیادی را تشکیل می‌دهند. سندروم تخمدان پلی کیستیک می‌تواند باعث بزرگ شدن تخمدان‌ها شود. در صورت عدم درمان، تخمدان پلی کیستیک ناباروری را برای فرد مبتلا به همراه دارد.
علائم کیست تخمدان چیست؟
اغلب اوقات، کیست تخمدان هیچ علائمی ندارد. با این حال، اگر کیست رشد کند، کم‌کم علائم هم ظاهر شود. نشانه‌هایی که حاکی از کیست تخمدان است را در زیر می‌خوانید:
- نفخ یا تورم شکم
- حرکات دردناک روده
- درد لگن قبل یا در طول سیکل قاعدگی
- مقاربت دردناک
- درد در ناحیه کمر یا ران
- حساسیت سینه
- تهوع و استفراغ
چگونه بفهمیم کیست تخمدان ترکیده است؟
نشانه‌هایی که گفتیم می‌تواند زنگ خطر وجود کیست در تخمدان شما باشد. اگر شما از داشتن کیست تخمدام مطمئن هستید باید حواستان به علائم دیگری باشد. این علائم می‌تواند نشان‌دهنده پیچ خوردگی تخمدان یا پارگی کیست باشد و باید زودتر به پزشک مراجعه کنید.
- درد شدید یا تیز در ناحیه لگن
- تب
- غش یا سرگیجه
- تنفس سریع و پی‌درپی
نحوه تشخیص کیست تخمدان چگونه است؟
همانطور که گفتیم اغلب کیست‌های تخمدان بدون علامت هستند و نیازی به درمان ندارند. اگر می‌خواهید از مبتلا یا عدم ابتلا به کیست تخمدان مطمئن شوید باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.
پزشک ممکن است کیست تخمدان را در طول معاینه معمول لگن تشخیص دهد. آنها ممکن است متوجه تورم در یکی از تخمدان‌های شما شوند و برای تایید وجود کیست، روش‌های مختلفی را امتحان کنند.
انواع راه‌های تشخیص کیست تخمدان عبارتند از:
- معاینه پزشکی
- سونوگرافی
- سی تی اسکن
- ام‌آر‌آی (MRI)
چه داروهایی برای کیست تخمدان مناسب است؟
بانوانی که در کیست دارند معمولا به‌دنبال روش‌های آسان درمانی هستند. بهترین قرص برای کیست تخمدان بسته به وضعیت شما متفاوت خواهد بود؛ پس بهتر است از مصرف سرخود دارو خودداری کنید و حتما با مشورت پزشک درمان دارویی را شروع کنید.
قرص‌های ضد درد و آرامبخش
کیست‌های عملکردی تخمدان مانند کیست فولیکولی در طول تخمک‌گذاری تشکیل می‌شوند و بسیار شایع هستند. این نوع کیست معمولا بدون علامت است و در عرض یک تا سه ماه بدون درمان برطرف می‌شوند.با این‌حال، در برخی موارد ممکن است باعث درد یا فشار در ناحیه شکم و رحم شوند که شبیه دردهای قاعدگی است.
برای کنترل و آرام کردن دردهای ناشی از کیست‌های عملکردی تخمدان می‌توانید قرص‌های مسکن ایبوپروفن، ناپروکسن و استامینوفن مصرف کنید. البته چنانچه درد یا ناراحتی کیست از بین نرفت یا بیش از چند روز طول کشد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
داروی هورمونی
گاهی اوقات از داروهای هورمونی مانند قرص های ضد بارداری برای جلوگیری از تشکیل کیست تخمدان استفاده می شود. اگر شما سابقه تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک داشته باشید، پزشک به سراغ درمان هورمونی کیست می‌رود و بهترین قرص برای درمان کیست را به شما پیشنهاد می‌دهد.
قرص‌های ضد بارداری و سایر داروهای هورمونی برای درمان کیست‌های عملکردی و آندومتریوم تخمدان مناسب هستند. البته این داروهای هورمونی مانع از تشکیل آندومتریوم تخمدان نمی‌شود، اما ممکن است از بزرگ شدن آن جلوگیری کند.
جراحی کیست تخمدان
اگر شما به درمان و مداخله پزشکی نیاز داشته باشید، نوع درمان به نوع کیست بستگی پیدا می‌کند. برخی از کیست‌های بزرگ‌تر، آندومتروم‌ها یا کیست‌های سرطانی معمولا باید با جراحی برداشته شوند.
انواع جراحی کیست عبارت است از:
- لاپاراسکوپی:
در این روش پزشک با ایجاد چندین برش کوچک در نزدیکی ناف و قرار دادن یک ابزار کوچک در شکم شما برای برداشتن کیست، لاپاراسکوپی را انجام می‌دهد.
- لاپاراتومی:
در این روش، پزشک شما کیست را از طریق یک برش بزرگ در شکم خارج می‌کند.
درمان خانگی کیست تخمدان به چه شکل است؟
اکثر کیست‌های تخمدان خوش‌خیم هستند و به‌طور طبیعی و بدون نیاز به درمان دارویی خودبه‌خود از بین می‌روند. این کیست‌ها علائم اندکی دارند و برخی از روش‌های خانگی مانند گرما درمانی (استفاده از کیسه آب‌گرم یا پدهای گرم‌کننده) و پیروی از برنامه غذایی سالم می‌تواند به کاهش علائم و درمان کیست‌های خوش‌خیم کمک کند.
فراموش نکنید که تغذیه یکی از مهم‌ترین عوامل در کنترل و بهبود کیست تخمدان است. اگر شما از دسته افرادی هستید که کیست تخمدان دارند حتما از توصیه‌ها و خوراکی‌های زیر در رژیم غذایی‌‌تان استفاده کنید.
غذاهای با فیبر بالا
بروکلی، سبزیجات، بادام، انواع توت‌ها و کدو حلوایی ازجمله خوراکی‌هایی هستند که فیبر بالایی دارند. فیبر برای هضم سالم غذا و تنظیم هورمون‌ها ضروری است. خوردن مواد غذایی فیبردار به دفع استروژن اضافی از بدن کمک می‌کند که به نوبه خود ممکن است خطر کیست تخمدان را کاهش دهد.
پروتئین‌های بدون چربی
غذاهایی مانند ماهی، توفو و مرغ که پروتئین بالایی دارند در کنار ادویه و خوراکی‌های ضد التهاب ازجمله گوجه فرنگی، زردچوبه، کلم پیچ، روغن زیتون و بادام می‌تواند در فرایند درمان کیست تخمدان در خانه تاثیرگذار باشد.
غذاهای غنی از منیزیم
مطالعه‌های پزشکی نشان می‌دهد که مکمل‌های منیزیم می‌تواند به مدیریت دردهای ناشی از کیست تخمدان کمک کند. همچنین می‌توانید منیزیم بیشتری با خوردن تخمه کدو، دانه چیا و بادام به بدنتان برسانید.
اسیدهای چرب امگا 3
خوردن غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا 3 مانند ماهی چرب، دانه کتان و دانه چیا می‌تواند به کاهش التهاب و تعادل هورمونی بیشتر بدن کمک کند. بانوانی که به سندروم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند با اضافه کردن امگا ۳ به برنامه غذایی‌شان به‌عنوان بهترین دارو برای کیست تخمدان، راحت‌تر می‌توانند فرایند درمان را طی کنند.
غذاهای ضد التهاب
زردچوبه، زنجبیل و سیر حاوی ترکیباتی هستند که به کاهش التهاب در بدن کمک زیادی می‌کند. اضافه کردن این خوراکی‌ها به رژیم غذایی در پیشگیری از تشکیل کیست در تخمدان نیز کمک می‌کند.
غذاهای سرشار از ویتامین D
یکی دیگر از روش‌های درمان کیست‌های تخمدان، خوردن غذاهای حاوی ویتامین D مانند ماهی‌های چرب، زرده تخم مرغ و محصولات لبنی غنی‌شده است. این خوراکی‌ها به بهبود علائم کیست تخمدان در افراد مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک منجر می‌شود.
طب سنتی چه مواد غذایی‌ای را برای کیست تخمدان توصیه می‌کند؟
بعد از معرفی بهترین دارو برای کیست تخمدان نوبت به درمان این بیماری در طب سنتی است. درمان کیست تخمدان در طب سنتی مبتنی بر خوراکی و تغذیه است. البته به یاد داشته باشید که اگر کیست شما خوش‌خیم باشد می‌توانید با توصیه‌هایی که پزشک تغذیه و پزشک متخصص دارند، علائم کیست تخمدان را بهبود ببخشید.
برخی از توصیه‌هایی که متخصصان طب سنتی برای درمان کیست تخمدان در خانه ارائه می‌دهند شامل این موارد است:
- از مصرف غذاهای طبع سرد خودداری کنید.
- بلافاصله بعد از خوردن غذا، به سراغ نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های سودازا نروید و نخوابید.
- از ادویه‌ها و خوراکی‌های رقیق‌کننده خون استفاده کنید چون غلظت خون احتمال کیست را افزیش می‌دهد.
- با استفاده از روش درمان کیست تخمدان در طب سنتی بهتر است از خوردن غذاهای طبع سرد و کنسروی خودداری کنید.
جمع‌بندی
کیست تخمدان یکی از بیماری‌های شایع در زنان است. کیست‌ها انواع مختلفی دارند که معمولا بدون نیاز به مداخله پزشک و دارو درمان می‌شوند. با این حال ممکن است شما به نوح حاد کیست مبتلا شده باشید و احتیاج به بهترین دارو برای کیست تخمدان داشته باشید.
کیست تخمدان معمولا بدون علائم است؛ اما گاهی با نشانه‌هایی مثل نفخ یا تورم شکم، حرکات دردناک روده، درد لگن قبل یا در طول سیکل قاعدگی، مقاربت دردناک، درد در ناحیه کمر یا ران، حساسیت سینه و تهوع و استفراغ همراه است.
اگر شما برای مدت چند روز این علائم را با نشانه‌های دیگری ازجمله درد شدید در ناحیه شکم، رحم و لگن، ورم، تب، غش یا سرگیجه، تنفس‌های تند و پی‌درپی تجربه کردید حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید چون ممکن است کیست بدخیم یا سرطانی داشته باشید.
تغذیه مهم‌ترین عامل در درمان کیست تخمدان در خانه است. غذاهای حاوی فیبر بالا، پروتئین، امگا ۳، ویتامین D و منیزیم می‌تواند در فرایند درمان بسیار کمک‌کننده باشند.
مخاطب عزیز! این مطلب جنبه آموزشی و اطلاعات عمومی دارد. همچنین بر اساس علم روز دنیا نوشته شده است. با این حال اگر مشکل و یا بیماری جسمی دارید، برای اجرای آن فقط با پزشک متخصص مشورت کنید.
منابع:
2 نظر
درود به همه عزیزان
من از کپسول طبیعی پونیکا (ادیب اکسیر) استفاده کردم و خواستم به بقیه هم توصیه کنم تا شاید اوناهم حالشون بهتر بشه. واقعاً حرف نداره این کپسول و بهترین جایگزین داروهای شیمیایی با عوارض بد هست.
سلام وقت بخیر. اگر زیر نظر پزشک باشه و دارو از وزارت بهداشت مجوز داشته باشه مصرفش اشکالی نداره.