بیش فعالی در کودکان چیست؟
اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی (Attention Deficit hyperactivity disorder یا به‌اختصار ADHD) وضعیتی است که میتواند روی رفتار افراد تأثیر بگذارد، باعث بی‌قراری‌شان شود و تمرکزشان را از بین ببرد. علائم این اختلال معمولاً در سنین پایین مشاهده میشود و ممکن است زمانی که شرایط زندگی کودک تغییر می‌کند، مثلاً ورود به محیط جدیدی مثل مدرسه، خودش را نمایان کند.
تغذیه چه تاثیری بر کودکان بیش فعال می‌گذارد؟
براساس مقاله‌ای که در سال ۲۰۲۲ در سایت PubMed منتشر شده، رژیم غذایی میتواند به‌شکلی بالقوه روی علائم ADHD تأثیر بگذارد. دانشمندان در طول این تحقیقات دریافتند که قندهای رژیمی روی علائم ADHD تأثیری منفی دارند.
با این حال، تحقیقات دیگری در Science Direct نشان می‌دهد که هیچ ارتباط مشخصی بین رژیم غذایی و اختلال ADHD وجود ندارد. به‌طور کلی، برای صحت‌سنجی اطلاعات مطرح‌شده، به تحقیقات بیش‌تری نیاز است چون اختلاف نظر بسیار زیادی بین گروه‌های مختلف دانشمندان وجود ندارد.
بهترین مواد غذایی برای گنجاندن در رژیم غذایی کودکان بیش فعال
در ادامه به گروه‌های مختلفی از مواد غذایی اشاره می‌کنیم که میتوانند در رژیم غذایی کودکان بیش فعال جای بگیرند و به کاهش علائم ADHD کمک کنند:
1. پروتئین
پروتئین به‌عنوان یک درشت مغذی مهم برای کودکان بیش فعال شناخته میشود و خوردن آن بدن را قادر می‌سازد تا انتقالدهندههای عصبی و پیام‌رسان‌های شیمیایی در مغز را بیشتر تولید کنند. بدین ترتیب، شخص از تمرکز، توجه و آرامش بیش‌تری برخوردار خواهد بود.
پروتئین وی (Whey Protein) یکی از انواع پروتئین‌هایی است که میتواند به کاهش علائم ADHD کمک کند. اگر به دنبال مواد غذایی هستید که منبع خوبی از پروتئین باشند، می‌توانید به‌سراغ گزینه‌های زیر بروید:
- تخم مرغ
- ماهی
- گوشت‌هایی مثل گوش مرغ یا گاوِ بدون چربی
- آجیل
- لوبیا
2. کربوهیدرات‌های پیچیده
کربوهیدرات‌های مفید یا پیچیده باعث ترشح بیشتر سروتونین در مغز می‌شوند که خودش تأثیر مثبتی روی بیش فعالی دارد. سروتونین یک انتقال‌دهنده عصبی در بدن است که وظیفه تنظیم خلق‌وخو و رفتار را برعهده دارد.
درحالی که همه کربوهیدرات‌ها به ترشح سروتونین کمک می‌کنند، نوع پیچیده آن‌ها بهترین انتخاب برای اضافه کردن به رژیم غذایی هستند چون فیبر بیش‌تری هم دارند. فیبر میتواند فرایند هضم غذا و ترشح سروتونین در سیستم عصبی بدن را کندتر کند و بدین شکل، نوسانات رفتاری را تجربه نکنید.
برخی از مواد غذایی‌ای که شامل کربوهیدرات‌های پیچیده هستند، عبارت‌اند از:
- سبزیجات ریشه‌دار مثل سیب‌زمینی یا چغندر
- غلات کامل مثل برنج قهوه‌ای و کینوا
3. اسیدهای چرب امگا ۳
اسیدهای چرب امگا ۳ برای سلامت مغز و عملکرد این عضو از بدن حیاتی هستند. در افراد مبتلا به ADHD، از جمله کودکان، اسیدهای چرب امگا ۳ کم‌تری در سیستم مغزی وجود دارد و مصرف بیشتر آن میتواند به بهبود علائم این بیماری کمک کند.
غذاهایی که سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند شامل موارد زیر می‌شوند:
- ساردین
- ماهی سالمون
- صدف یا میگو
- غذاهای گیاهی‌ای مثل دانه چیا، دانه کتان، گردو و سویا
چه غذاهایی در رژیم کودکان بیش فعال تاثیر منفی دارند؟
مواد غذایی همواره در دو دسته خوب و بد قرار می‌گیرند. این موضوع برای رژیم غذایی و تغذیه برای کودکان بیش فعال هم صادق است و غذاها و موادی وجود دارند که نباید در رژیم کودکان بیش‌فعال قرار بگیرد. در ادامه به هرکدام این گروه‌های غذایی اشاره می‌کنیم:
1. کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده یا ساده
کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده که به آن‌ها کربوهیدرات‌های ساده هم می‌گوییم، نسخه‌هایی فرآوری شده‌اند و نسبت به همتایان طبیعی خود، مواد مغذی کم‌تری دارند. اغلب کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده را در تنقلات سوپر مارکت مثل چیپس یا برخی میوه‌ها پیدا می‌کنیم.
شکر به‌عنوان یک کربوهیدرات ساده، نمونه بارزی است که روی علائم بیش‌فعالی، تأثیری منفی دارد. البته بعضی مواد غذایی مثل آرد سفید که دارای کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده‌اند، به تولید بیشتر سروتونین کمک می‌کنند اما به‌خاطر این‌که فیبر ندارند، امکان آزاد شدن آهسته سروتونین در بدن وجود نخواهد داشت.
این موضوع میتواند تأثیر منفی‌ای روی قند خون افراد به‌جا بگذارد. به همین خاطر هم پیشنهاد میشود که کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده در رژیم غذایی کودکان بیش فعال قرار نگیرد.
2. کافئین
کافئین در قهوه، چای سیاه و خیلی از نوشیدنیهای گازدار و انرژیزا پیدا میشود. این ماده میتواند تمرکز را در افرادی که اختلال بیش فعالی ندارند، بیشتر کند اما برای کودکان مبتلا به این اختلال مناسب نیست.
تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف منظم سطوح بالای کافئین در طول یک بازه زمانی علائم ADHD را افزایش می‌دهد و پیامدهای بسیار زیادی را برای این دسته از اشخاص، به ویژه کودکان به‌همراه دارد.
3. افزودنی‌های مواد غذایی
رنگ‌های غذایی یکی از افزودنی‌هایی هستند که برای کودکان مضرند و میتوانند پیامدهای دردسرسازی روی علائم ADHD داشته باشند. آبی در کنار رنگ قرمز و زرد، میتواند سطوح انتقالدهندههای عصبی در بدن را دست‌خوش تغییر کند و با ایجاد کمبودهای تغذیه‌ای در بدن، واکنش‌های آلرژیکی را در کودکان به‌وجود آورد.
به همین خاطر، تلاش کنید تا در رژیم غذایی و تغذیه برای کودکان بیش فعال، تا جای ممکن از مواد غذایی که هرگونه افزودنی دارند، خودداری کنید.
نکات تکمیلی مهم در رابطه با غذای کودکان بیش فعال
مؤسسه جانز هاپکینز پیشنهاد می‌کند که از دو یا چند گروه غذایی در میان‌وعده کودکان بیش فعال استفاده کنید. ماست یونانی با انواع توت‌ها میان‌وعده‌ای مغذی محسوب میشود که پروتئین بسیار خوبی دارد. هویج در کنار هوموس هم گزینه دیگری است که هم خواص سبزیجات و هم پروتئین مورد نیاز را به کودکان می‌دهد.
جدا از آن، روش‌های زیر هم میتواند به شما در انتخاب بهتر غذای کودکان بیش فعال کمک کند:
- کم‌تر روی محدود کردن غذاها تمرکز کنید و انتخاب‌هایی داشته باشید که باعث تغذیه و شادی کودک‌تان میشود.
- هر روز صبح زمانی را برای صبحانه کودکان‌تان اختصاص دهید تا سطح انرژی بدن‌شان تأمین شود و به تثبیت خلق‌وخویشان کمک کند.
- به‌کودکان خود کمک کنید تا یاد بگیرند که چگونه نشانه‌های بدن‌شان را تشخیص دهند، مثلاً زمانی که به اندازه کافی غذا خورده‌اند یا غذایی را دوست ندارند.
- آن‌ها را تشویق کنید تا هیدراته بمانند و مقدار آب مصرفی مناسبی در طول روز داشته باشند.
سخن پایانی
در ابتدا هم ذکر کردیم که دستورالعمل مشخصی برای رژیم غذایی کودکان بیش فعال وجود ندارد، اما اضافه کردن برخی مواد غذایی و دوری از برخی دیگر به سلامت کلی بدن کودکان مبتلا به ADHD کمک می‌کند و جدا از مزایایی که برای علائم این بیماری به‌همراه دارد، میتواند به بهبود سلامت کلی بدن‌شان هم کمک کند.
ممکن است خطرات یا تداخلات دارویی‌ای بین مواد غذایی‌ای که در این لیست ذکر کردیم، وجود داشته باشد. به همین خاطر پیشنهاد می‌کنیم حتماً پیش از تغییر در انواع رژیم غذایی کودک‌تان، با پزشک و متخصص تغذیه کودک صحبت کنید تا از صحتِ سالم بودن ماده غذایی آگاه شوید.
هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و لیمومی هیچگونه مسئولیتی در قبال آن نمی‌پذیرد. برای استفاده و اجرای آن، لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.
منابع:
بدون نظر! اولین نفر باشید