یکی از دوستانم تعریف می‌کرد که چند وقتی بود صورتش بیشتر از حد معمول جوش می‌زد. زمانی که دنبال درمان آن رفته بود، دکتر گفته بود این جوش‌ها، به خاطر کبد چرب است. دوستم تعجب کرده بود که کبد چه ارتباطی به جوش دارد! دکتر هم در جوابش، توضیح داده بود که جوش صورت و بیماری کبد چرب، ارتباط مستقیمی با هم دارند. شاید برای شما عجیب به نظر برسد اما خب یکی از عوامل بروز جوش صورت، اختلالات کبدی است. 

کبد چرب از جمله بیماری‌های شایعی است که شیوع آن در سال‌های اخیر، بیشتر از قبل شده است. طبق تحقیقاتی که داشتیم، متوجه شدیم بسیاری از همراهان لیمومی نیز دچار این بیماری هستند. حتی ممکن است بسیاری از افراد، درگیر کبد چرب باشند اما خودشان ندانند. بنابراین این مقاله را به توضیح علائم کبد چرب ، انواع و راه‌های درمان آن اختصاص داده‌ایم.

کبد چرب چیست؟

کبد دومین ارگان بزرگ بدن است که به فرآوری مواد غذایی کمک کرده و مواد مضر خون را نیز فیلتر می‌کند.

کبد در حالت عادی، مقدار کمی چربی دارد که طبیعی است. اما زمانی که مقدار چربی‌ها بیشتر از حد معمول باشد، بیماری کبد چرب بروز پیدا می‌کند. در واقع اگر بیشتر از 5 تا 10 درصد از وزن کبد شما را چربی تشکیل دهد، به احتمال زیاد شما دچار این بیماری هستید.

به عبارت دیگر، کبد چرب به دلیل تجمع چربی داخل کبد، به وجود می‌آید. نام دیگر این بیماری، «استئاتوز کبدی» است. البته کبد چرب، به نام «بیماری خاموش کبدی» نیز شناخته می‌شود، چون در بعضی موارد، هیچ علائمی ندارد.

خبر خوب این است که کبد چرب یک بیماری قابل‌برگشت است. یعنی اگر شما سریع متوجه این موضوع شوید و آن را درمان کنید، آسیب جدی‌ای نخواهید دید.

شیوع این بیماری نه‌تنها در ایران، بلکه در بسیاری از نقاط جهان به خصوص در کشورهای غربی، در حال افزایش است. به طور کلی حدود 25% از کل مردم جهان، کبد چرب دارند. اما خوشبختانه می‌توان آن را با تغییر عادت‌های غلط و اصلاح سبک زندگی، درمان کرد.

انواع کبد چرب

کبد چرب در اصل، دو نوع دارد. هر یک از انواع آن، دلیل و خطرات متفاوتی دارند:

1. کبد چرب الکلی (AFLD):

این نوع کبد چرب به دلیل مصرف بیش از حد الکل بروز پیدا می‌کند و بیشتر در کشورهای غربی دیده می‌شود. در واقع نوشیدن زیاد الکل، باعث تجمع چربی در کبد می‌شود و به مرور می‌تواند خطرآفرین باشد. بنابراین افرادی که الکل مصرف می‌کنند، باید مصرف آن را کاهش دهند تا از پیشروی بیماری‌شان جلوگیری کنند. جالب است بدانید که 5% از جمعیت کل کشور آمریکا، دچار بیماری کبد چرب هستند.

2. کبد چرب غیرالکلی (NAFLD):

کبد چرب غیرالکلی، به دلایل مختلفی مانند ژنتیک، چاقی، دارو و… به وجود می‌آید. در واقع دلایل بروز این نوع بیماری هر چیزی جز مصرف الکل است. افرادی که اضافه وزن دارند یا مبتلا به دیابت هستند، بیشتر به این نوع کبد چرب مبتلا می‌شوند. از هر سه بزرگسال، یک نفر ممکن است به کبد چرب غیرالکلی دچار شود.

مراحل پیشروی بیماری کبد چرب

کبد چرب در 4 گرید طبقه‌بندی می‌شود؛ به این شکل که گرید 1 ساده‌ترین نوع کبدچرب و گرید 4، پیشرفته‌ترین نوع آن است:

1. کبد چرب گرید 1: در کبد چرب گرید 1 یا کبد چرب ساده، تجمع چربی در کبد اتفاق می‌افتد. اگر بیماری کبد چرب در همین گرید باقی بماند، تقریبا بی‌ضرر است.
2. کبد چرب گرید 2: در کبد چرب گرید 2 که به استئو هپاتیت معروف است، علاوه بر تجمع چربی، التهاب کبدی نیز به وجود می‌آید.
3. کبد چرب گرید 3: به کبد چرب گرید 3، فیبروز کبدی نیز می‌گویند. در این مرحله، التهاب کبد باعث ایجاد زخم می‌شود اما کبد هنوز می‌تواند عملکرد طبیعی خودش را داشته باشد.
4. کبد چرب گرید 4: کبد چرب گرید 4 یا سیروز کبدی، پیشرفته‌ترین نوع بیماری کبد چرب است. در این مرحله زخم کبد پیشروی می‌کند و باعث نارسایی کبدی می‌شود. معمولا بیماری کبد چرب در این مرحله، غیرقابل‌برگشت است.

سیروز کبدی می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد:

1. از دست دادن اشتها
2. خستگی
3. کاهش وزن
4. ضعف
5. خارش پوست
6. درد شکم
7. تورم شکم
8. تورم پاها

علائم کبد چرب

بسیاری از افراد از علائم کبد چرب آگاهی ندارند؛ به همین دلیل ممکن است دچار این بیماری باشند ولی خودشان اطلاعی نداشته باشند. علائم کبد چرب عبارتند از:

1. کاهش وزن
2. از دست دادن اشتها
3. تهوع
4. ضعف
5. خستگی شدید
6. درد در ناحیه شکم
7. زردشدن پوست یا چشم‌ها
8. بزرگ‌شدن طحال
9. تورم شکم
10. قرمزشدن کف دست

نکته قابل توجه این است که گرید 1 و 2 معمولا هیچ علائمی ندارند و به همین دلیل هم ممکن است فرد متوجه بیماری‌اش نشود. علائمی که گفتیم، معمولا در گریدهای بالاتر بروز پیدا می‌کنند. البته اکثر علائم بالا مانند درد شکم، از دست دادن اشتها، کاهش وزن، خستگی و تهوع، در گرید 4 یا همان سیروز کبدی رخ می‌دهند.

درمان کبد چرب

بیماری کبد چرب درمان‌های متفاوتی دارد. یعنی هر کدام از گریدهای این بیماری، یک نوع درمان خاصی دارند. مثلا زمانی که فردی دچار کبد چرب گرید 3 و 4 باشد، احتمالا باید از دارو استفاده کند. اما در گرید 1 که بیماری خفیف است، بهترین درمان استفاده از رژیم غذایی سالم و افزایش فعالیت بدنی است. به طور کلی راه‌های درمان کبد چرب عبارتند از:

1. کاهش وزن

تحقیقات نشان می‌دهد که کاهش وزن حتی به مقدار کم، تاثیر بسیار زیادی در درمان کبد چرب دارد. بنابراین اگر اضافه وزن دارید و دچار کبد چرب هستید، به رژیم لاغری به عنوان یک راهکار درمانی جدی فکر کنید.

2. رژیم غذایی سالم

اصلاح عادت‌های غذایی، نه‌تنها باعث درمان کبد چرب می‌شود، بلکه بسیاری از بیماری‌های دیگر را نیز کنترل می‌کند. برای درمان کبد چرب باید موارد زیر را رعایت کنید:

1. از برنامه غذایی کم‌کالری و کم‌چرب استفاده کنید؛
2. میوه، سبزیجات، حبوبات و غلات بیشتری را در برنامه غذایی‌تان بگنجانید؛
3. مصرف برخی مواد غذایی مانند شکر، نمک و چربی‌های اشباع شده را کاهش دهید.

3. ورزش

یکی دیگر از راه‌های درمان کبد چرب، ورزش کردن است. ورزش‌های هوازی و تمرینات مقاومتی، می‌تواند بیماری کبد چرب را بهبود دهد. بنابراین فعالیت بدنی را فراموش نکنید.

4. دارو

اکثر پزشکان برای درمان کبدچرب، اصلاح سبک زندگی (موارد بالا) را توصیه می‌کنند. اما در موارد خاصی ممکن است داروهایی نیز تجویز شود. برای استفاده از درمان‌های دارویی، حتما باید با یک پزشک متخصص مشورت کنید.

سخن پایانی

کبد چرب از بیماری‌های شایع جهانی است که بسیاری از افراد درگیر آن هستند. اما همانطور که گفتیم، با تغییر برخی عادت‌ها، می‌توانید آن را درمان کنید. راستی فراموش نکنید که پیشگیری بهتر از درمان است. با برنامه غذایی سالم و فعالیت فیزیکی، می‌توانید احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهید.

برای دریافت رژیم لیمومی کلیک کنید.

توجه: این مقاله صرفا جنبه آموزش و اطلاع‌رسانی دارد و به معنی تایید متخصصین لیمومی نیست. توصیه می‌کنیم قبل از هرگونه اقدام، با متخصصان این حوزه مشورت کنید.