کبد چرب بیماری است که درباره آن این روزها زیاد می‌شنویم. این عارضه مانند دیابت و فشارخون از جمله بیماری‌هایی است که خیلی چراغ خاموش در حال گسترش است. بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات به‌خصوص در سنین بالاتر براثر همین چرب بودن کبد اتفاق می‌افتد. نداشتن اطلاعات کافی و ندانستن درباره این عارضه می‌تواند باعث ایجاد خطراتی برای سلامتی شما شود.
شاید در صورت اطلاع از خطرات و عوارض کبد چرب، مراقبت از خود را بیشتر کنید و به فکر مقابله و جلوگیری از پیش‌روی این بیماری خطرناک باشید. در ادامه همراه ما باشید تا ابتدا با چرب بودن کبد آشنا شویم، سپس درباره خطرات آن توضیح دهیم.
کبد چرب چیست؟
آیا هر چربی در کبد، به معنی چرب بودن کبد است؟ چرا اصلا چربی در کبد خطرناک است؟ عوارض کبد چرب چیست؟
قبل از هر چیز لازم است بدانید کبد به‌صورت طبیعی و معمول دارای چربی است؛ اما این چربی چندان زیاد نیست. زمانی که مقدار چربی به بیش از حد استاندارد یعنی بالای 5 درصد می‌رسد؛ جلوی عملکرد صحیح کبد گرفته می‌شود.
کبد عضو پردازشگر بدن است و مانند یک فیلتر عمل می‌کنند. به‌وسیله‌ی کبد مواد مغذی و مفید غذایی که می‌خوریم، جذب و مواد مضر دفع می‌شود. به‌نوعی وظیفه‌ی پاک‌سازی خون به عهده کبد است. اما زمانی که همین کبد با تجمع بیش از حد سلول‌های چربی مواجه شود، بیماری «کبد چرب» اتفاق می‌افتد.
در واقع زمانی که این سلول‌های چربی افزایش غیرطبیعی پیدا می‌کنند، کبد نمی‌تواند وظیفه خود را به‌خوبی انجام دهد. در نتیجه عمل نکردن کبد می‌تواند یک اختلال کلی در سیستم بدن و سلامتی ایجاد کند و باعث خطرات مختلفی شود.
اما نگران نباشید، بیماری کبد چرب به‌طور معمول یک عارضه‌ی درمان‌پذیر است، اما اگر به‌موقع و اصولی به آن رسیدگی نشود، آثار بدی از خود به‌جای می‌گذارد که ممکن است فرد را تا آخر عمر درگیر کند. به‌صورت کلی سه نوع کبد چرب داریم که این بیماری را در سه دسته‌بندی قرار داده‌اند. دسته اول، کبد چرب غیرالکلی، دسته دوم کبد چرب الکلی و دسته سوم هم کبد چرب بارداری.
چه عواملی باعث ایجاد کبد چرب می‌شود؟
همان‌طور که از نام بیماری کبد چرب مشخص است، علت اصلی این بیماری بالا بودن چربی است. چاقی و اضافه‌وزن، فشارخون، دیابت نوع 2، برنامه‌ها و عادت‌های بدغذایی، مصرف الکل، سندرم متابولیک، مقاومت به انسولین، بارداری از جمله متهمان اصلی بیماری کبد چرب هستند. عوارض کبد چرب می‌تواند باعث بیشتر شدن عمق بیماری شود.
به بیان ساده‌تر یعنی بیماری خودش باعث تشدید خودش می‌شود! به همین دلیل رسیدگی و درمان آن بسیار مهم است. یکی از بهترین راهکارهای مقابله با بیماری کبد چرب یا حتی پیشگیری از آن، دریافت رژیم غذایی مناسب است. اگر به هر دلیلی درگیر این بیماری شده‌اید، مهم است ابتدا با یک پزشک متخصص و سپس از نظرات یک مشاور تغذیه بهره‌مند شوید.
مقاله پیشنهادی: علائم کبد چرب و راه‌های درمان آن
خطرات و عوارض کبد چرب
عوارض کبد چرب بسیار گسترده و گوناگون است. بسیاری از این عوارض به‌صورت مستقیم به وجود می‌آیند و بسیاری دیگر به‌صورت غیرمستقیم روی بدن تأثیر می‌گذارند. در ادامه به برخی از عوارض و آسیب‌های ابتلا به کبد چرب اشاره می‌کنیم.
سیروز کبدی
مرحله‌ی خطرناکی از بیماری کبد چرب را سیروز کبدی می‌نامند. در این مرحله بافت زخم و عفونت روی بخش سالم کبد را می‌گیرد و به‌نوعی کبد را از چرخه فعالیت خارج می‌کند. نارسایی کبد از نتایج سیروز کبد است.
سیروز کبدی مانند سرماخوردگی نیست که ناگهان ظهور کند و بتوانید با آن مقابله کنید، بلکه در طول سالیان دراز به و براثر عادت‌های بدغذایی و رفتارهای ناسالم مانند مصرف الکل به وجود می‌آید.
سیروز کبد با نشانه و عوارضی نظیر «سردرد»، «خستگی»، «بی‌حالی»، «سرگیجه شدید»، «نفخ شکم»، «حالت تهوع»، «درد در ناحیه کبد و شکم»، «زردی شدید در پوست و چشم‌ها»، «قرمزی کف دست» و «ظهور مویرگ‌های خونی در قسمت بالای شکم» ارتباط نزدیکی دارد.
سرطان کبد
یکی از عوارض کبد چرب که ممکن در کهنسالی گریبان هرکسی را بگیرد، سرطان کبد است. کبد وظیفه‌ی پاک‌سازی خون را بر عهده دارد، زمانی که درگیر سلول‌های چرب شود، قابلیت خود را از دست می‌دهد. نارسایی کبد اگر درمان نشود، باعث برعکس شدن عملکرد کبد می‌شود. تصور کنید عضوی که وظیفه‌ی پاک‌سازی را بر عهده دارد، تولید سم کند.
این اتفاق درگذر زمان تبدیل به سرطان کبد می‌شود. این نوع از سرطان شیوع بسیار بالایی دارد و از آنجا که تا در مرحله‌ی حاد قرار نگیرد خود را نشان نمی‌دهد، تلفات بسیار بالایی نیز دارد. افرادی که نوشیدنی‌های الکلی مصرف می‌کنند، بیش از دیگران درگیر این نوع از سرطان هستند.
هپاتیت الکلی
یکی دیگر از عوارض کبد چرب و بیماری‌هایی که به‌صورت مستقیم براثر عارضه‌ی کبد چرب به وجود می‌آید، هپاتیت الکلی است. هپاتیت الکلی نوعی از التهاب کبد است که در طول زمان به وجود می‌آید و باعث نارسایی در کبد می‌شود.
این نوع بیماری باعث تولید سم در کبد و آسیب رساندن به سلول‌های خونی می‌شود. هپاتیت الکلی قدرت تجزیه و سم‌زدایی را از کبد می‌گیرد و باعث افزایش التهاب می‌شود. یکی از عوارض این بیماری، مشکلات شخصیتی و دوقطبی است که باعث دردسرهای زیادی برای افراد می‌شود.
سایر عوارض کبد چرب
آسیب کبد چرب علاوه بر این سه بیماری نامبرده، عوارض و خطرات دیگری هم دارد. این عوارض دایره‌ی گسترده‌ای دارند و روی بسیاری از سیستم‌های بدن تأثیر می‌گذارند. به‌عنوان‌مثال برخی از عوارض کبد چرب شامل ریزش مو، افزایش ضربان قلب، تضعیف سیستم ایمنی، کاهش میل جنسی، تب و سردرد، بالاآوردن خون، کم شدن حافظه، سیاه شدن مدفوع و ادرار، تنگی نفس، درد در قسمت راست بدن، انقباض عضلات، خونریزی و کبودی بی‌دلیل می‌شود.
نکته آخر، پیشگیری بهتر از درمان
در پایان ذکر این نکته ضروری است بهترین راهکار برای پیشگیری از کبد چرب، کنترل و کاهش اضافه وزن و در نهایت توجه به رژیم غذایی است. در واقع از آنجایی که در حال حاضر دارویی مشخصی برای درمان بیماری کبد چرب تأیید نشده است؛ در بسیاری از موارد، تغییرات سبک زندگی می‌تواند به درمان بیماری کبد چرب کمک کند.
به عنوان مثال، پزشک یا مشاور تغذیه ممکن است بنا به شرایط مواردی نظیر «اجتناب یا محدود کردن مصرف الکل»، «اقدام برای کاهش وزن» و «ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی» را توصیه کند.
