اثرات زیست‌محیطی شیر گیاهی چیست؟
برای این‌که بتوانیم اثر زیست‌محیطی شیر گیاهی با شیر لبنی را مورد بررسی قرار دهیم، باید بدانیم که برای تولید شیر از هر گیاه به چه منابعی نیاز داریم. تحقیقات انجام‌شده در pubmed که روی بیش از ۱۰ هزار مزرعه در سرتاسر جهان انجام شده، نشان می‌دهد که سویا، بادام، جو دوسر و برنج در مقایسه با شیر حیوانی، فواید بیش‌تری برای کره زمین دارند.
تحقیقات دیگری ثابت می‌کند که برای تولید شیر لبنی، سه برابر گاز گلخانه‌ای بیش‌تری تولید می‌شود و زمین مورد نیاز برای تولید شیر لبنی، ۹ برابر بیش‌تر از زمینِ کشت و پرورش گیاهان است. البته این را هم باید در نظر داشته باشید که گیاهانی که برای تولید شیرهای تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند، همچنان به منابع محدودی همچون آب و زمین نیاز دارند.
جدا از این موضوع، برای تولید شیرهای گیاهی در طول این فرایند، گازهای گلخانه‌ای مثل دی‌اکسید کربن، متان و اکسید نیتروژن تولید می‌شود که می‌تواند به گرمایش جهانی کمک کند. در حال حاضر اما، هیچ روش علمی دقیقی برای رتبه‌بندی اثرات زیست‌محیطی شیرهای گیاهی وجود ندارد. در ادامه بیش‌تر درباره انواع شیر گیاهی صحبت می‌کنیم و مزایا و معایب هر کدام را شرح می‌دهیم.
شیر سویا
در کنار گوشت گاو، سویا به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین محرک‌های جنگل زدایی جنگل‌های بارانی آمازون شناخته می‌شود. چراکه با توجه به ارقام تقاضا، زمین بسیار زیادی برای کشت سویا مورد نیاز است. مطالعه‌ای دراین‌باره نشان داده که یک لیتر شیر سویا حدود ۲.۶ کیلومتر مربع زمین در سال نیاز دارد.
با این حال، اکثر محصولات سویای تولید شده در جهان، برای تغذیه دام و تولید سوخت زیستی کشت می‌شوند، نه برای تولید شیر سویا. در نتیجه، یکی از بزرگ‌ترین معایب در تولید شیر سویا، زمین زیادی است که برای کشت نیاز دارد و همین موضوع باعث شده تا میزان تولید آن در جهان، پایین باشد.
البته کشت سویا مثل حبوبات دیگر به تثبیت نیتروژن در خاک کمک می‌کند و می‌تواند استفاده از کودهای نیتروژنی را کاهش دهد.
شیر بادام
شیر بادام یکی از پرمصرف ترین شیرهای گیاهی است که در مقایسه با شیر سویا یا شیر جو دو سر، به آب بیش‌تری برای تولید نیاز دارد. مطالعاتی در استرالیا نشان می‌دهد که بادام در مقایسه با سیب، انگور، گوجه فرنگی، پرتقال، هلو، گیلاس، سیب‌زمینی و هویج، بیش‌ترین مصرف آب را دارد.
محبوبیت بیش‌تر شیر بادام، رابطه مستقیمی با افزایش میزان تولیدش دارد. همین موضوع منابع آبی مناطق مختلف را با مشکل مواجه کرده است. آمارها نشان می‌دهد که ۸۰ درصد بادام جهان در کالیفرنیا کشت می‌شود و مشکلات خشک‌سالی به‌شکلی جدی این ایالت را دچار تهدید کرده است.
اگر به‌دنبال شیر گیاهی هستید که در هر فروشگاهی پیدا کنید، شیر بادام می‌تواند گزینه بسیار مناسبی باشد.
شیر شاهدانه
گیاه شاهدانه به‌عنوان یکی از بهترین گیاه‌ها برای محیط زیست شناخته می‌شود که عملکرد خیلی بالایی دارد و می‌توان از تمامی قسمت‌های آن به بهترین شکل ممکن استفاده کرد. از برگ و دانه آن برای تولید روغن و شیر استفاده می‌شود و ساقه و ریشه آن در مصالح ساختمانی، الیاف نساجی و کاغذ کنفی و پلاستیک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کشت شاهدانه می‌تواند تولید علف‌های هرز در زمین را کم‌تر کند و باعث شود تا از آفت‌کش‌ها و علف‌کش‌های کم‌تری در تولید استفاده کنید. ریش‌های عمیق شاهدانه هم به تغذیه بیش‌تر خاک کمک می‌کنند.
این شیر گیاهی به‌خاطر داشتن اسیدهای چرب امگا ۶ و امگا ۳ می‌تواند ایمنی پوست را بهبود ببخشد و از التهاب و پیری پوست جلوگیری کند. اسید آمینه آرژنین موجود در این گیاه هم منجر به ایجاد اکسید نیتریک می‌شود؛ ماده‌ای که در شل کردن رگ‌های خونی و حفظ فشار خون، نقش دارد. در نتیجه، می‌توان شاهدانه را به‌عنوان یکی از بهترین شیرهای گیاهی برای مصرف شخصی و تولید در نظر گرفت.
شیر برنج
از منظر تولید، یکی از بدترین نوع‌های شیر گیاهی، شیر برنج است چون گازهای گلخانه‌ای بسیار زیادی تولید می‌کند. شالیزارهای برنج عموماً باکتری‌هایی دارد که مقدار قابل توجهی گاز متان از خودشان ساطح می‌کنند و از آن‌جایی که فرایند تولید برنج، استانداردسازی شده، قابل تغییر نیست.
جدا از این موضوع، سطوح بالای آرسنیک در برنج هم می‌تواند آبراه‌های اطرافِ زمین برنج را آلوده کند. به همین خاطر هم گزینه سالمی برای کره زمین نیست و عموماً تولیدات محدودتری دارد.
شیر جو دوسر
جو در دسته‌بندی محصولات تک‌کشت قرار می‌گیرد. دسته‌ای از محصولات که به‌شکلی مکرر در یک زمین رشد و کشت می‌شوند. محصولات تک‌کشت عموماً تنوع زیستی حشرات یک اکوسیستم را کم‌تر می‌کنند و منجر به افزایش آفات و استفاده بیش‌تر از آفت‌کشت‌ها می‌شوند؛ موضوعی که میزان مواد مغذی خاک را کم‌تر می‌کندو می‌تواند حاصل‌خیزی کلی یک محصول را کاهش دهد.
البته تحقیقات انجام‌شده توسط یک شرکت سوئدی به‌نام Oatly که شیر جو دوسر را تولید می‌کند، نشان داده که محصولات این شرکت در مقایسه با شیر لبنی، ۸۰ درصد گاز گلخانه‌ای کم‌تر و ۶۰ درصد انرژی کم‌تری تولید می‌کند و ۸۰ درصد زمین زراعی کم‌تری نیاز دارد.
در نظر داشته باشیم که بسیاری از تحقیقات در دنیای امروزی با هدف سوگیری‌های تبلیغاتی و تجاری انجام می‌شود و نمی‌توان به صحت آن‌ها به‌شکل کامل اعتماد کرد. اگر محدودیت‌های غذایی خاصی دارید یا به لاکتوز حساس هستید، شیر جو دوسر می‌تواند گزینه گیاهی و بسیار خوبی برای شما باشد.
این شیر گیاهی به‌عنوان یکی از بهترین منابع برای ویتامین‌های گروه B شناخته می‌شود و مقدار کلسیم و ویتامین D که در خود دارد، می‌تواند روی سلامت استخوان‌های شما تأثیر مثبتی بگذارد.
چگونه شیر گیاهی در خانه تولید کنیم؟
برای تولید شیرهای گیاهی در خانه، به مواد اولیه زیر نیاز دارید:
- ۱ فنجان جو دوسر
- ۳ فنجان آب
- ۱ خرمای بدون هسته
- ۱/۸ قاشق چای‌خوری نمک
- ۱/۲ قاشق چای‌خوری عصاره وانیل
برای تولید این شیر، مراحل زیر را پیش بگیرید:
- تمام مواد فوق را به‌مدت ۳۰ تا ۶۰ ثانیه در مخلوط‌کن یا غذاسازی با سرعت بالا، مخلوط کنید تا رنگی کرم به‌خودش بگیرد. حتماً مطمئن شوید که این ترکیب را بیش از اندازه مخلوط نمی‌کنید چون این احتمال وجود دارد که شیر لزج شود.
- مایع به‌دست آمده را یکی دوبار از یک صافی عبور دهید تا مواد اضافی‌اش از بین بروند.
- شیر صاف‌شده را در یک ظرف در بسته بریزید و آن را به مدت ۳ تا ۵ روز در یخچال نگه دارید.
بعد از آن، شیر گیاهی دارید که می‌توانید مصرف کنید. خوبی تولید این نوشیدنی در خانه، این است که می‌توانید موادی را به آن اضافه یا از آن حذف کنید.
سخن پایانی: بهترین شیر گیاهی چیست؟
هنگام انتخاب کردن شیر گیاهی، باید رد پای محیطی که به‌جا می‌گذارد را هم در نظر داشته باشید. به‌عنوان مثال، با توجه به دادههای این مقاله، شیر شاهدانه در مقایسه با شیر بادام و شیر برنج، رد پای بسیار کم‌تری دارد.
خواندن برچسب‌های ارزش غذایی هر کدام از شیرهای گیاهی هم به‌شما کمک می‌کند تا انتخاب سالم‌تری داشته باشید. به‌عنوان مثال، شیر بادام در مقابل شیر سویا یا شیر نخود، پروتئین کم‌تری دارد و اگر به‌دنبال پروتئین بیش‌تری هستید، بهتر است به‌سراغ شیر سویا بروید.
در راستای حمایت از محیط زیست، قدم بزرگ‌تری بردارید، می‌توانید با خرید آجیل خام، غلات و حبوبات در خانه، دستور پخت انواع شیرهای گیاهی را پیدا کنید. با این روش نوشیدنی‌پروتئینی در خانه درست کنید تا هم آسیب کم‌تری به محیط زیست وارد شود و هم از سلامت آن اطمینان بیش‌تری داشته باشید.
نکته 1: این مقاله برای آگاهی شما عزیزان تهیه شده است و لیمومی در قبال آن هیچ مسئولیتی ندارد.
نکته 2: اگر در حال اجرای رژیم لیمومی هستید، باید طبق برنامه‌تان عمل کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید. متخصصان لیمومی تمام موادغذایی لازم را در برنامه غذایی‌تان لحاظ کرده‌اند.
منابع:
بدون نظر! اولین نفر باشید