شاهدانه چیست؟
شاهدانه (Cannabis sativa)، گیاهی با قدمت چندین هزار ساله است و از گذشته تا به امروز، استفاده‌های دارویی و غذایی زیادی از آن می‌شود. این گیاه در مناطق مختلف قابل کشت است و به دلیل ترکیبات فعالی چون کانابینوئیدها، به خصوص CBD و THC، مورد توجه قرار می‌گیرد.
شاهدانه جدا از کاربردهای دارویی، در صنایع مختلف هم کاربردهای زیادی دارد و برای تولید محصولات غذایی و فیبری مورد استفاده قرار می‌گیرد. تاریخچه استفاده از شاهدانه نشان‌دهنده تنوع گسترده‌ای از کاربردهای این گیاه است و جدا از بهبود عملکرد بدنی و روانی و درمان بیماری‌ها، برای تولید پارچه هم استفاده می‌شود.
ارزش غذایی شاهدانه
شاهدانه به عنوان منبع غنی از پروتئین، اسیدهای چرب امگا-۳ و امگا-۶، ویتامین‌های گروه B، ویتامین E، منیزیم، پتاسیم و فیبر شناخته شده است. طبق بررسی‌های وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا، یک قاشق غذاخوری شاهدانه حاوی مواد مغذی زیر است:
- پروتئین: ۳ گرم
- چربی: ۵ گرم
- اسیدهای چرب غیر اشباع چندگانه: ۳.۸ گرم
- فسفر: ۱۶۵ میلی‌گرم
- منیزیم: ۷۰ میلی‌گرم
- روی: ۱ میلی‌گرم
- آهن: تقریباً ۱ میلی‌گرم
خواص شاهدانه
همان‌طور که پیش‌تر هم به این موضوع اشاره کردیم، خواص شاهدانه برای سلامتی بسیار زیاد است و روی بهبود عملکرد بخش‌های مختلف بدن تأثیر می‌گذارد. در ادامه بیشتر درباره این موضوع صحبت می‌کنیم و به مهم‌ترین خواص این گیاه می‌پردازیم:
1. بهبود عملکرد قلب
تا به امروز و براساس تحقیقات انجام‌شده، تأثیر شاهدانه در بهبود عملکرد قلب صرفاً به‌شکلی تئوری ثابت شده است. مطالعات حیوانی منتشر شده در سایت Springer Link نشان می‌دهد که روغن شاهدانه می‌توادن خطر سکته و حملات قلبی را کاهش دهد.
این دانه حاوی آرژنین است، یک اسید امینه که فواید خیلی زیادی برای فشار خون دارد و به محافظت از قلب هم کمک می‌کند. مطالعات بالینی انجام‌شده توسط دانشمندان ایرانی که در سایت Wiley منتشر شده روی این موضوع تمرکز دارد که شاهدانه در کنار فعالیت‌های بدنی می‌تواند به بهبود پروفایل لیپیدی مردان جوان کم‌تحرک، کمک کند و برای قلب‌شان مفید باشد.
با این حال، باید مطالعات گسترده‌تری در این‌باره انجام شود تا بتوان با قاطعیت درباره خواص شاهدانه روی عملکرد قلب صحبت کرد.
2. تأثیر روی اختلالات پوستی
روغن شاهدانه به‌عنوان یکی از ترکیبات اصلی در نرم‌کننده‌های مو و مرطوب‌کننده‌های پوستی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
یک مطالعه در سایت MDPI ثابت کرده بود که روغن شاهدانه می‌تواند خشکی و خارش پوست و علائم اگزما را بهبود ببخشد. در این آزمایش ذکر شده بود که اگر شاهدانه را برای بهبود علائم اگزما مصرف کنید، نیاز به مصرف داروهای تجویزی توسط پزشکان کاهش پیدا می‌کند.
3. بهبود عملکرد دستگاه گوارش
فیبر ماده‌ای است که روی سلامتی سیستم گوارش نقش مؤثری دارد و شاهدانه هم منبع عالی‌ای از فیبر محلول و نامحلول هستند. فیبر نامحلول به حجیم شدن مدفوع کمک می‌کند و خطر ابتلا به سرطان روده را کاهش می‌دهد.
جدا از آن، فیبر محلول به‌عنوان یک پری‌بیوتیک عمل می‌کند و منبع تغذیه باکتری‌های خوبی است که در روده قرار دارند. به‌طور کلی، اگر مشکلات رایج گوارشی مثل یبوست، زخم روده و حتی بواسیر دارید، شاهدانه می‌تواند علائم این بیماری‌ها را بهبود ببخشد.
4. منبعی سالم از پروتئین‌های گیاهی
پروتئین برای سلامت عضلات و اندام‌های بدن حیاتی است. دانه‌های این گیاه جزو معدود منابعی هستند که پروتئین کامل را در خودشان دارند و اسیدهای آمینه ضروری را در اختیار بدن قرار می‌دهند. بدن انسان همچنین می‌تواند پروتئین دانه شاهدانه را بهتر از انواع دیگر پروتئین جذب کند.
اگر به‌دنبال یک ماده غذایی سالم و گیاهی در انواع رژیم غذایی هستید، شاهدانه می‌تواند گزینه بسیار خوبی برای شما باشد.
5. کاهش علائم PMS
روغن شاهدانه حاوی گاما لینولئیک اسید (GLA) است که می‌تواند علائم PMS در بانوان را کاهش دهد. این ماده اثر هورمون پرولاکتین را کم‌تر می‌کند، هورمونی که اغلب به‌عنوان عامل اصلی علائم منفی سندرم پیش از قاعدگی، به ویژه حساسیت سینه، تحریک‌پذیری، نفخ و افسردگی شناخته می‌شود.
جدا از این، اگر درد زیادی در دوران PMS احساس می‌کنید، با مصرف مداوم روغن شاهدانه می‌توانید علائم دردتان را کاهش دهید.
دوز پیشنهادی برای مصرف
دوز صحیح مصرف شاهدانه بر اساس محصولی که استفاده می‌کنید و هدفی که از مصرف آن دارید، می‌تواند متفاوت باشد. پیشنهاد می‌کنیم که قبل از اضافه کردن شاهدانه به رژیم غذایی روزانه‌تان، با پزشک متخصص صحبتی داشته باشید. با این حال، در آزمایشات بالینی، میزان مصرف شاهدانه به شرح زیر بود:
- روزانه ۲۵ گرم مصرف شاهدانه برای بررسی تأثیرات‌اش روی فشار خون
- روزانه ۲ الی۳ گرم مصرف روغن شاهدانه برای بهبود کلسترول
- روزانه ۳۰ میلی‌لیتر مصرف روغن شاهدانه برای درمان اگزما
- روزانه ۴۰ گرم مصرف پروتئین شاهدانه برای درمان قند خون و دیابت
چه افرادی نباید شاهدانه مصرف کنند؟
جدا از خواص دارویی شاهدانه که پیش‌تر به آن‌ها اشاره کردیم، مصرف این گیاه می‌تواند عوارض خطرناکی را برای گروه‌هایی از اشخاص به‌همراه داشته باشد، مثل:
- اشخاصی که به شاهدانه آلرژی دارند: این گیاه می‌تواند علائم آلرژیک شدیدی مثل خارش و تورم را برای گروه خاصی از اشخاص به‌همراه داشته باشد.
- مادرانی که باردار یا شیرده هستند: به‌خاطر کمبود اطلاعات ایمنی، پیشنهاد می‌شود که شاهدانه را در دوران بارداری یا شیردهی مصرف نکنید، چون ممکن است باعث آسیب و حتی مرگ جنین شود.
- کودکان: به‌دلیل وجود CBD در شاهدانه، مصرف این گیاه برای کودکان توصیه نمی‌شود.
مضرات گیاه شاهدانه چیست؟
مانند هر ماده غذایی دیگری، شاهدانه هم عوارض جانبی‌ای را برای برخی از افراد به‌همراه دارد. عوارضی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم، می‌تواند خفیف و حتی شدید باشد. در صورتی که با هر کدام از این عوارض مواجه شدید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید:
- تحریک گلو
- اسهال
- تهوع و استفراغ
- ضربان آهسته قلب
- بالا رفتن فشار خون
- خستگی
- ناهنجاری‌های کبدی
برای جلوگیری از بروز این مشکل، پیشنهاد می‌کنیم پیش از مصرف شاهدانه با پزشک و متخصص تغذیه مشورت کنید تا شرایط بدنی‌تان برای اضافه کردن این گیاه به رژیم غذایی به‌شکلی کامل مورد بررسی قرار بگیرد.
شاهدانه و کاهش وزن
آن‌هایی که طرفدار شاهدانه هستند، ادعا می‌کنند که این گیاه متابولیسم را در بدن بیشتر می‌کند و روی کاهش وزن، سوزاندن چربی و عضله‌سازی نقش دارد. عموم تجربیات و یافته‌های شهودی حول محور پروتئین شاهدانه است که در آن، افراد احساس سیری بیش‌تری می‌کنند.
این مکمل برای گیاه‌خواران هم مفید است و اشخاصی که به لبنیات، سویا و تخم‌مرغ حساسیت دارند و می‌خواهند پروتئین و فیبر مصرفی خودشان را برای کاهش وزن کم‌تر کنند، گزینه‌ای مناسب خواهد بود.
در مجموع، تأثیرات شاهدانه روی کاهش وزن به‌شکل علمی اثبات نشده و تحقیقات گسترده‌ای برای صحت‌سنجی این موضوع باید انجام شود.
تداخل دارویی گیاه شاهدانه
شاهدانه می‌تواند با داروهایی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم، تداخلاتی داشته باشد:
- سایر محصولات مشتق‌شده از شاهدانه: از آن‌جایی که این گیاه حاوی CBD است و مصرف مشتقات آن می‌تواند میزان CBD بدن را بیشتر کند، عوارض جانبی جدی‌تری را برای شما به‌همراه خواهد داشت.
- داروهای درمان تشنج: ماده CBD موجود در شاهدانه می‌تواند با داروهای صرع مثل کلوبازام و روفیناماید تداخل داشته باشد.
- رقیق‌کننده‌های خون: مواد تشکیل‌دهنده شاهدانه با داروهای رقیق‌کننده خون مثل وارفارین تداخل دارند و در صورت مصرف، باید تحت نظارت و با دوز بسیار کمی مصرف شود.
- داروهای ضد درد: CBD موجود در شاهدانه سطح مورفین در بدن را بیشتر می‌کند و می‌تواند عوارض جانبی جدی‌ای مثل کاهش سرعت تنفس شود.
- داروهای ضد اضطراب و افسردگی: این گیاه اثر بنزودیازپین‌هایی مثل دیازپام یا لورازپام را افزایش دهد.
مصرف در دوران بارداری و شیردهی
از آن‌جایی که اطلاعات درباره عوارض جانبی شاهدانه کامل نیست، مصرف این گیاه در دوران بارداری و شیردهی ریسک‌های بالقوه‌ای برای جنین و نوزاد به‌همراه خواهد داشت. توصیه می‌شود زنان باردار و شیرده از مصرف هرگونه فرآورده‌های حاوی شاهدانه خودداری کنند تا از تاثیر منفی بر رشد و توسعه کودک جلوگیری شود.
نتیجه‌گیری
خواص شاهدانه برای درمان بیماری و بهبود بخش‌های مختلف بدن، بسیار زیادی است، اما مصرف آن نیازمند آگاهی از دوز مناسب، محدودیت‌ها و مضرات احتمالی است. به همین خاطر، مشورت با پزشک قبل از افزودن شاهدانه به رژیم غذایی یا برنامه درمانی به امری ضروری تبدیل می‌شود تا بتوانید از خواص درمانی دانه شاهدانه بهترین استفاده را ببرید.
هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و لیمومی هیچگونه مسئولیتی در قبال آن نمی‌پذیرد. برای استفاده و اجرای آن، لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.
منابع:
بدون نظر! اولین نفر باشید