زخم معده چیست و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟

اول از همه، زخم معده چیست؟

زخم معده (Stomach Ulcer) زخم دردناکی است که در پوشش معده ایجاد می‌شود و روده کوچک را هم درگیر می‌کند. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که لایه ضخیم مخاطی‌ای که از معده در برابر اسیدهای گوارشی محافظت می‌کند، آسیب ببیند. 

در نتیجه این آسیب، اسیدهای گوارشی بافت‌های معده را از بین می‌برند و زخمی در معده ایجاد می‌شود. خوشبختانه این بیماری روش‌های درمان بسیار ساده‌ای دارد اما نادیده گرفتن‌اش در گذر زمان می‌تواند عوارض ناشی از زخم معده را بسیار تشدید کند. 

زخم معده چگونه ایجاد می‌شود؟

تحقیقات‌ انجام‌شده درباره علت زخم معده، نشان می‌دهد که عفونت هلیکوباکتر پیلوری (H.Pylori) یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد بروز زخم معده است. جدا از آن، استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مثل آسپرین و ایبوپروفن هم می‌تواند در تشکیل زخم معده و بالا رفتن اسید معده تأثیرگذار باشد.

نشانه اولیه زخم معده چیست؟

زخم معده ممکن است در نهایت باعث سوء هاضمه شود و علائم شایع بسیاری دارد. نشانه‌های اولیه که علت زخم معده و بروزش را به‌نمایش می‌ذارد، عبارت است از:

• درد در معده
• کاهش وزن
• احساس سیری زود هنگام
• تهوع یا استفراغ
• نفخ
• آروغ زدن یا رفلاکس اسید
• کم‌خونی
• مدفوع تیره رنگ

علائم زخم معده عصبی چیست؟

زخم معده عصبی تفاوت آن‌چنان زیادی با زخم معده معمولی ندارد و تنها تفاوت، علت زخم معده است. برخی از علائم زخم معده عصبی عبارت‌اند از:

• درد در قسمت بالای معده
• نفخ
• تهوع و استفراغ
• علائم کم‌خونی مثل تنگی نفس

						
بیشتر بخوانید: 
روایتی از کاهش وزن 25 کیلویی سعید و آشتی‌اش با سلامتی!
								

روش‌های تشخیص زخم معده چیست؟

در پاسخ به این سوال که روش‌های تشخیص زخم معده چیست؟ باید بگوییم که همه چیز به شدت زخم شما بستگی دارد. متخصصین در ابتدا سوابق پزشکی‌تان را همراه با علائم و داروهایی که مصرف می‌کنید، مورد بررسی قرار می‌دهند.

برای تشخیص عفونت هلیکوباکتر پیلوری، آزمایش خون، مدفوع یا تنفس تجویز می‌شود. عموماً در صورت وجود این عفونت، نمونه تنفسی شما حاوی دی‌اکسید کربن بالایی خواهد بود. برخی دیگر از آزمایش‌ها برای تشخیص زخم معده عبارت‌اند از:

• تست بلع باریوم که در آن، یک مایع سفید غلیظ را می‌نوشید تا دستگاه گوارش فوقانی شما پوشانده شود و پزشک بتواند معده و روده کوچک‌تان را با اشعه ایکس ببیند.
• آندوسکوپی که در آن، یک لوله نازک و روشن از طریق دهان وارد معده و قسمت اول روده کوچک می‌شود. این آزمایش برای بررسی زخم، خونریزی و هر علامت غیرطبیعی در بافت معده صورت می‌گیرد.
• بیوپسی آندوسکوپی که یک تکه از بافت معده در آن برداشته می‌شود تا بتوان آن را در آزمایشگاه مورد بررسی قرار داد.

راه‌های درمان زخم معده چیست؟

مهم‌ترین نکته‌ای که در زخم معده باید به آن توجه داشته باشید، این است که مراحل درمان باید به‌سرعت آغاز شود. اگر زخمی با خون‌ریزی فعال دارید، برای درمان باید ابتدا آندوسکوپی‌ انجام دهید و سپس در بیمارستان بستری شوید. در ادامه به روش‌های درمانی با جراحی و بدون جراحی اشاره می‌کنیم:

آنتی بیوتیک‌ها

اگر عفونت هلیکوباکتر پیلوری عامل اصلی بروز زخم معده باشد، معمولاً پزشکان برای علاج زخم معده یک دوره آنتی‌بوتیک‌هایی مثل آموکسی سیلین یا مترونیدازول تجویز می‌کنند که دوبار در روز باید مصرف شود.

مهارکنندگان پمپ پروتونی (PPI)

مهارکننده‌های پمپ پروتونی یکی دیگر از راه‌حل‌های برای علاج زخم معده به‌شمار می‌آید که به کاهش اسید معده کمک می‌کند و باعث می‌شود تا آسیب‌های ناشی از این بیماری بهبود پیدا کند. امپرازول و لانسوپرازول از جمله این داروها هستند.

داروی مسدودکننده H2

درست مثل مهارکننده‌های پمپ پروتونی، داروهای مسدودکننده H2 با کاهش میزان اسید تولید شده در معده به بهبود زخم معده می‌پردازند. فاموتیدین از این دست داروهایی است که اغلب برای علاج زخم معده مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آنتی‌اسید‌ها و آلژینات‌ها

در برخی موارد هم پزشکان به‌سراغ داروهای آنتی‌اسید می‌روند تا هم اسید معده را کم‌تر کرده و هم علائم را در دوره کوتاه‌مدت کاهش دهند. برخی آنتی‌اسید‌ها حاوی دارویی به نام آلژینات هستند که پوششی محافظ روی معده ایجاد می‌کند.

درمان با عمل جراحی

در موارد خیلی نادری که خون‌ریزی زیاد است یا معده در حال پاره شدن است، برای درمان زخم معده‌ به عمل‌های جراحی زیر نیاز دارید:

• برداشتن کل زخم
• برداشتن بافت از قسمت دیگری از روده و چسباندن آن روی محل زخم
• بستن شریانی که خون‌ریزی می‌کند
• قطع منبع عصبی معده برای کاهش تولید اسید

درمان زخم معده در خانه

به‌طور کلی، خوردن غذای سالم نمی‌تواند زخم معده را درمان کند، اما داشتن یک رژیم غذایی خوب به بهبود سلامت کلی روده و قسمت‌های مختلف بدن کمک می‌کند. مواد غذایی زیر می‌توانند روی از بین بردن باکتریِ هلیکوباکتر پیلوری نقش داشته باشند:

• پروبیوتیک‌هایی مثل ماست: این ماده غذایی به بازگرداندن تعادل به باکتری‌های دستگاه گوارش و معده کمک می‌کند.
• سیب و توت‌ها: این میوه‌ها ترکیباتی به‌نام فلاونوئید دارند که می‌تواند به درمان زخم معده کمک کند.
• موز نارس یا پلانتین: این گروه از خانواده موزها تأثیر بسیار خوبی روی بهبود زخم معده دارد.
• عسل: عسل به‌عنوان یک ضد میکروب برای هلیکوباکتر پیلوری شناخته می‌شود و می‌تواند روی بهبود زخم معده نقش داشته باشد. بنابراین می‌تواند یک آیتم مفید صبحانه برای زخم معده باشد.
• زردچوبه: این ادویه دارای ترکیبی به اسم کورکومین است که به سلامت معده کمک می‌کند.
• دمنوش بابونه: گل و چای بابونه برای درمان اضطراب‌های جزئی، اسپاسم روده و التهاب معده بسیار مناسب است و می‌تواند دوره بهبودی این بیماری را کاهش دهد.
• سیر: خوردن سیر به جلوگیری از زخم در معده کمک می‌کند و روند بهبودی این بیماری را تسریع می‌بخشد.

برای زخم معده در بارداری چه بخوریم؟

در دوران بارداری برای درمان زخم معده باید از غذاهای چرب دوری کنید و مواد غذایی زیر را در رژیم‌تان داشته باشید:

• مواد غذایی پر از فیبر مثل میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل
• پروتئین‌های بدون چربی مثل مرغ و ماهی
• محصولات لبنی مثل ماست و پنیر کم‌چرب
• چربی‌های سالم مثل آجیل و روغن زیتون
• کربوهیدرات‌های پیچیده مثل سیب‌زمینی و کینوا

برخی پزشکان برای درمان زخم معده در دوران بارداری، امپرازول را هم تجویز می‌کنند تا از بروز علائم جلوگیری شود. با این حال، مهم است که حتماً با پزشک و متخصص‌تان مشورت کنید تا آسیبی به شما یا جنین وارد نشود.

						
بیشتر بخوانید: 
برای سنگ کلیه چه بخوریم؟ [لیست غذاهای مفید برای سنگ کلیه]
								

طول درمان زخم معده چقدر است؟

اغلب زخم‌مهای معده معمولاً در عرض ۴ تا ۸ هفته بهبود پیدا می‌کنند، اما اگر زخم بزرگ‌تری داشته باشید، ممکن است این بازه زمانی تا ۱۲ هفته هم طول بکشد. علت زخم معده و اندازه‌ای که به‌خود اختصاص می‌دهد هم تأثیر زیادی روی زمان بهبودی دارد.

سخن پایانی

زخم معده یک بیماری شایع و قابل درمان است اما جدی نگرفتن آن می‌تواند خسارت‌های جبران‌ناپذیری به شما و سلامتی‌تان وارد کند. تغییر در سبک زندگی می‌تواند تأثیر خوبی روی پیشگیری و بهبود این بیماری داشته باشد. ما در لیمومی براساس طبع، عوامل ژنتیکی و وضعیت سلامتی‌تان، رژیم‌های غذایی‌ای را به شما پیشنهاد می‌کنیم که نه‌تنها به بهبود علائم و درمان بیماری‌های مختلف مثل زخم معده کمک می‌کند، بلکه برای کاهش وزن و لاغری شما بدون بروز استپ و بازگشت وزنی هم مناسب است.

مخاطب عزیز! این مطلب جنبه آموزشی و اطلاعات عمومی دارد. همچنین بر اساس علم روز دنیا نوشته شده است. با این حال اگر مشکل و یا بیماری جسمی دارید، برای اجرای آن فقط با پزشک متخصص مشورت کنید.

منابع: 

Healthline

Cleveland Clinic