اکثر مادران پس از زایمان، تمام فکر و ذکرشان نوزادشان است و معمولا از خودشان غافل می‌شوند؛ در حالی که مادران برای سلامتی جسمی و روحی، به یک سری مراقبت‌های ویژه نیاز دارند. مراقبت های بعد از زایمان ، می‌تواند در بهبود سریع مادر و پیشگیری از عوارض جانبی آن جلوگیری کند.
مراقبت های بعد از زایمان طبیعی به اندازه زایمان سزارین نیست اما نباید به طور کل از آن غافل شد. در زایمان سزارین چون مادر تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد، نیاز به مراقبت‌های بیشتری دارد.
مراقبت های تغذیه‌ای بعد از زایمان طبیعی و سزارین
مادران پس از زایمان، خون زیادی از دست می‌دهند. این خون از دست رفته را می‌توان با مراقبت‌های تغذیه‌ای و یک رژیم غذایی اصولی، جبران کرد. علاوه بر این، وزن مادران بعد از زایمان، تغییر می‌کند؛ در برخی موارد با افزایش وزن و در برخی دیگر با کاهش وزن مواجه می‌شوند. برای رسیدن به وزن و اندام نرمال نیز باید از یک رژیم غذایی درست پیروی کرد.
برخی از مواد غذایی ضروری برای مادران عبارت است از:
موادغذایی فیبردار: موادغذایی فیبردار نظیر نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای و سبزیجات، از جمله موادغذایی مفید و ضروری برای بعد از زایمان است.
لبنیات: لبنیات یکی از موادغذایی ضروری برای تامین کلسیم است. بنابراین برای جذب کلسیم بعد از زایمان، از لبنیات استفاده کنید. سعی کنید تا حد امکان لبنیات‌های کم‌چرب مصرف کنید.
داروها و مکمل‌ها: معمولا در دوران بارداری، قرص آهن، کلسیم و مواد پروتئینی مصرف می‌شود. بعد از زایمان نیز مصرف این داروها، باید ادامه داشته باشد. البته شرایط جسمی هرکس متفاوت است و مصرف این داروها باید زیرنظر پزشک متخصص صورت بگیرد. بنابراین به هیچ عنوان بدون تجویز پزشک، دارو مصرف نکنید.
مقاله پیشنهادی: بهترین رژیم لاغری در دوران شیردهی
مراقبت های بهداشتی بعد از زایمان طبیعی و سزارین
مراقبت‌های بهداشتی از دیگر اقدامات مهمی است که تاثیر زیادی در سلامت جسمی دارد. عدم رعایت این موارد می‌تواند مشکلات و بیماری‌های جدی‌ای را برای فرد به وجود آورد. مراقبت‌های بهداشتی عبارتند از:
-
عدم برقراری رابطه جنسی
تا 40 روز بعد از زایمان، ترشحات و خونریزی یک امر طبیعی است. برقراری رابطه جنسی در این مدت، باعث بروز عفونت می‌شود. بنابراین سعی کنید در این بازه زمانی رابطه جنسی نداشته باشید.
-
نگهداری از بخیه‌ها
برای جلوگیری از بروز عفونت، اصول بهداشتی را در نگهداری از بخیه‌ها رعایت کنید. در غیر این صورت، ممکن است با مشکلات شدیدی مواجه شوید. برای نگهداری از بخیه‌ها در زایمان طبیعی، موارد زیر را رعایت کنید:
- روی بخیه‌ها ننشینید؛
- چند ساعت از روز را بدون لباس بگذرانید تا زخم شما هوا بخورد؛
- بعد از دستشویی زخم را آب ولرم بشویید و با حوله نرم یا سشوار خشک کنید؛
- روزانه چند دقیقه در یک لگن تمیز محلول آب و بتادین بنشینید.
-
استفاده از شکم‌بند
یکی دیگر از مراقبت های بعد از زایمان طبیعی، استفاده از شکم‌بند است. شکم‌بند برای جمع کردن شکم بسیار کمک‌کننده است و در بازگشت شکم به قبل از دوران بارداری و کاهش کمردرد نیز موثر است. شکم‌بندها دو نوع دارند. یکی از انواع شکم‌بند که با نام «گن» شناخته می‌شود، معمولا برای استفاده در دوران بعد از زایمان توصیه نمی‌شود. اما نوع دیگر آن که به صورت یک کمربند پهن است و دور شکم بسته می‌شود، مناسب این دوران است. این شکم‌بند از زیرشکم تا بالای آن را می‌پوشاند. اما باید دقت کنید که در زمان استفاده از آن، به شکم فشار وارد نشود.
مراقبت های روحی بعد از زایمان
مراقبت های بعد از زایمان محدود به مراقبت های جسمی نیست. مراقبت‌های روحی نیز دقیقا به اندازه مراقبت‌های جسمی اهمیت دارد. اکثر مادران انتظار دارند بعد از تولد فرزندشان، لذت و شادی عمیقی را تجربه کنند و دچار هیچ غم و ناراحتی‌ای نشوند. در حالی که این تصور کاملا غلط است. افسردگی بعد از زایمان، یکی از شایع‌ترین مشکلات روحی است که مادران تجربه می‌کنند.
افسردگی بعد از زایمان
تعداد زیادی از مادران، تا یک سال پس از زایمان‌شان دچار افسردگی می‌شوند. جالب است بدانید که این افسردگی مخصوص مادران نیست و در بعضی موارد، پدران هم بعد از تولد فرزندشان به آن دچار می‌شوند. افسردگی بعد از زایمان می‌تواند به صورت ناگهانی یا تدریجی ظاهر شود.
شدت این افسردگی نیز دقیقا مانند سایر انواع افسردگی است. بنابراین این یک مشکل جدی است و نباید آن را بی‌اهمیت جلوه داد.
دلایل افسردگی بعد از زایمان
افسردگی بعد از زایمان ناشی از تغییرات هورمونی است، اما دلایل دیگری نیز می‌تواند داشته باشد:
- ابتلا به اختلالات روانی در دوران بارداری
- نداشتن حامی عاطفی (همسر، خانواده، دوست و…)
- وقوع حوادث استرس‌زا مانند از دست دادن عزیزان
- ترس از مرگ ناگهانی نوزاد
- احساس نگرانی و خجالت در مورد اندام خود پس از زایمان
علائم افسردگی بعد از زایمان
اکثر خانم‌ها در هفته اول بعد از زایمان، احساس خستگی و اضطراب می‌کنند؛ به این احساس، اندوه پس از زایمان می‌گویند که معمولا دو هفته بعد از زایمان، برطرف می‌شود. اگر این وضعیت بیشتر از دو هفته ادامه داشته باشد، به افسردگی بعد از زایمان تبدیل می‌شود. البته فراموش نکنید که احتمال ابتلا به افسردگی، تا یک سال بعد از زایمان نیز وجود دارد. علائم آن بیماری عبارتند از:
- احساس غم و اندوه
- عدم لذت
- احساس خستگی
- اختلال در خواب
- عدم ارتباط عاطفی با نوزاد
- عدم تمایل به برقراری ارتباط با دیگران
- عدم تمرکز
- بی‌اشتهایی
- احساس ناامیدی، گناه و سرزنش
- گریه بی‌دلیل
- غفلت کردن از خود و عدم رسیدگی به ظاهر خود
- احساس نگرانی بیش‌ازحد در مورد سلامتی نوزاد
درمان افسردگی بعد از زایمان
افسردگی بعد از زایمان نیز مانند سایر بیماری‌های روحی، قابل‌درمان است. اگرچه ممکن است کمی زمان‌بر باشد. راه‌های مختلفی برای درمان این بیماری وجود دارد:
-
درمان‌های خودیاری و حمایتی:
در این نوع از درمان، مادر باید با اطرافیان نزدیکش ارتباط برقرار کند و از آن‌ها در نگهداری نوزاد و کارهای خانه کمک بخواهد. همچنین او باید برای خودش وقت بگذارد و فعالیت‌هایی را که باعث لذت و سرگرمی‌اش می‌شود، انجام دهد.
دوش آب گرم، پیاده‌روی، دورهمی با دوستان، تماشای فیلم و گوش دادن به موسیقی از جمله فعالیت‌هایی است که می‌تواند آرامش نسبی‌ای را به فرد هدیه دهد. ورزش و رژیم غذایی اصولی نیز در بهبود بیماری و تقویت روحیه، بسیار موثر است.
-
درمان روانشناختی
روانشناختی از دیگر روش‌های درمان این بیماری است که باید با کمک پزشک متخصص انجام شود. یکی از روش‌های روانشناختی، رفتار درمانی است که هدف آن مثبت‌اندیشی و تغییر رفتار منفی به مثبت است. یکی دیگر از روش‌های آن، درمان بین فردی است که در آن به شناسایی مشکلات روابط بیمار با خانواده و دوستان می‌پردازد.
-
دارو درمانی
چنانچه مادر به افسردگی شدید دچار باشد یا تمایلی به درمان روانشناختی نداشته باشد، پزشک ممکن است از دارو استفاده کند. داروهای ضدافسردگی با به تعادل رساندن مواد شیمیایی موجود در مغز، خلق و خوی بیمار را بهبود می‌دهند و عدم‌تمرکز و بی‌خوابی را نیز درمان می‌کنند.
سخن پایانی
مادران بعد از زایمان به حمایت و مراقبت‌های ویژه‌ای نیاز دارند. در این دوران تمام توجهات به سمت نوزاد است و ممکن است اطرافیان از مادر و نیازهای جسمی و روحی او غافل شوند. با رعایت بعضی موارد، حمایت و همدلی، می‌توان این دوران را به سلامت پشت سر گذاشت.
بدون نظر! اولین نفر باشید