آیا حالت تهوع در بارداری قابل‌کنترل است؟

اگر از افرادی که بارداری را تجربه کرده‌اند بپرسید، به شما خواهند گفت که این دوران سختی‌های خاص خود را دارد، اما در نهایت دیدن چهره شیرین نوزاد برای اولین بار، آن چیزی است که باعث می‌شود هر مادری سختی‌ها را با صبوری تحمل کند. یکی از این سختی‌ها حالت تهوع در بارداری، به خصوص در ماه‌های اول است.

اگر در ماه‌های اول بارداری هستید یا قصد دارید تا باردار شوید، این مطلب مجله سلامتی لیمومی مختص شما است. ما به شما می‌گوییم چطور با حالت تهوع در بارداری راحت‌تر کنار بیایید و علامت‌های آن را تا حد ممکن با مصرف مواد غذایی مناسب کاهش دهید. همراهمان باشید.

دلایل حالت تهوع در بارداری چیست؟

شاید برایتان جالب باشد بدانید که دانشمندان به طور قطع دلیل وجود تهوع در دوران حاملگی را پیدا نکرده‌اند، اما توافق کلی بر سر آن است که مغز برای دفاع از بدن در برابر غذاها و نوشیدنی‌های مضر به زن باردار حس تهوع می‌دهد.

بعضی از نظریات هم به این اشاره می‌کنند که در دوران بارداری، هورمون‌هایی مثل استروژن و hcg بالا می‌رود و به زن باردار حس تهوع می‌دهند.  در هرصورت می‌دانیم که حس بویایی زنان باردار، به خصوص در 3 ماهه اول به شدت حساس می‌شود و کاری می‌کند که با کمترین بو کردن حالت تهوع به آن‌ها دست بدهد.

با اینکه تهوع باعث می‌شود بدن در قبال خوراکی‌هایی که برای مادر و جنین مضر هستند از خود دفاع کند، اما گاهی مغز مشکل شناختی پیدا می‌کند و زنان باردار را نسبت به خوراکی‌هایی که برای آن‌ها و جنینشان مفید هستند هم حساس می‌کند.

اما با این خطای احتمالی و شناختی مغز چه کار کنیم و چه مواد غذایی‌ای مصرف کنیم که حالت تهوع به خصوص در ساعت‌های اولیه صبح کمتر اذیتمان کند؟

حالت تهوع در بارداری از چه زمانی شروع می‌شود؟

حالت تهوع در بارداری که به آن حالت تهوع صبحگاهی هم گفته می‌شود، احساس تهوع یا به وجود آمدن استفراغی است که برای زنان باردار اتفاق می‌افتد. با اینکه به وجود آمدن این حالت بیشتر به تهوع صبحگاهی معروف است، ولی می‌تواند در هر زمانی از روز اتفاق بیفتد و ادامه داشته باشد.

از هر 10 زن باردار حداقل 7 نفر، در سه ماهه اول بارداری دچار تهوع می‌شوند. این حالت معمولاً در حدود هفته 6 بارداری شروع می‌شود و در حدود 9 هفته در بدترین حالت خود قرار می‌گیرد. بیشتر زنان در سه ماهه دوم بارداری خود احساس بهتری دارند.

بهترین غذاها برای کنترل حالت تهوع در بارداری:

اگر به رژیم غذایی باردای خود 10 خوراکی‌ زیر را اضافه کنید، حس تهوع کمتر اذیتتان می‌کند.

توجه کنید که خوراکی‌های زیر ممکن است برای تمام زنان باردار مناسب نباشد، در نتیجه برای حفظ سلامتی خود و جنینتان حتما از پزشک متخصص برای اجازه مصرف این خوراکی‌ها سوال بپرسید.

1)     کراکر نمکی

شاید خنده‌تان بگیرد ولی پیشنهاد می‌کنیم کنار تختتان یک بسته کراکر نمکی نگه دارید. کراکر نمکی چیزی شبیه  همان بیسکوئیت‌های ترد مینو هستند که بسته‌بندی زرد دارند. خودتان هم می‌توانید این کراکر‌ها به صورت سالم‌تر در منزل درست کنید.

زمانی که از خواب بیدار شدید، بلافاصله چند کراکر بخورید. یادتان باشد هر چه قدر معده شما خالی باشد، بیشتر احساس تهوع می‌کنید، پس نگذارید معده‌تان اذیت شود. هر چه قدر کراکر مزه نمکی‌تری بدهد بهتر است. احتمالا بعد بارداری تعجب می‌کنید چطور این همه کراکر را با کمال میل و معده خالی می‌خوردید.

2)     لیموترش

اگر بگوییم لیمو‌ترش برای رفع حالت تهوع در بارداری شما چه تاثیر قابل توجهی دارد، تعجب می‌کنید. در یک کلام، سعی کنید همیشه کنارتان یک لیمو‌ترش داشته باشید، به خصوص زمانی که قرار است از منزل بیرون بروید.

 می‌توانید لیمو‌ترش را به شکل‌های مختلف استفاده کنید؛ مثلاً یک برش از آن را بخورید، چند قطره از آب آن را در یک لیوان آب یا بطری آبی که به همراه دارید، بریزید و حتی اگر به خوردن یا نوشیدن آب لیمو‌ترش حساس هستید، فقط آن را بو کنید.

تحقیقاتی در سال 2014 نشان داده‌است که بو کردن لیمو‌ترش، تاثیر قابل توجهی روی احساس تهوع در زنان باردار می‌گذارد.

3)     زنجفیل

این ریشه گیاهی بیشتر در طب سنتی چینی استفاده می‌شود، ولی ما ایرانی‌ها هم آن را در پختن غذا، شیرینی و یا دمنوش‌های خود، به خصوص در دوران سرماخوردگی استفاده می‌کنیم. حالا یک کاربرد دیگر به آن اضافه کنید و از زنجفیل برای پیشگیری یا کاهش حس تهوع در بارداری هم کمک بگیرید .

هرجور که راحتید و صلاح می‌دانید، از زنجفیل استفاده کنید. می‌توانید با آن چای دم کنید، دمنوش درست کنید، آبنبات آن را استفاده کنید و یا با نوشیدنی‌های سرد مثل ترکیب لیموترش و زنجفیل، به جنگ حالت تهوع در بارداری بروید.

4)     خوراکی‌های سرد

یکی از راه‌های مبارزه با حالت تهوع در بارداری، استفاده از غذا و خوراکی‌های سرد است. همان طور که گفتیم حس بویایی در ماه‌های اول بارداری قوی‌تر می‌شود. غذاها و خوراکی‌های داغ، بیشتر مستعد منتشر‌کردن بو هستند. این اتفاق در غذاها و خوراکی‌های سرد یا هم‌دما با محیط، کمتر رخ می‌دهد.

مثلا می‌توانید از بستنی، شربت، ماست، تکه‌های میوه سرد و غیره برای کاهش حس تهوع استفاده کنید.

5)     ویتامین B6

بعضی از مطالعات نشان داده‌است که مصرف ویتامین B6، می‌تواند در کاهش حس تهوع در بارداری تاثیرگذار باشد. این ویتامین در گوشت گوسفند، مرغ، بوقلمون، برخی ماهی‌ها، آجیل، نخود، توفو، موز، سیب‌زمینی، سبزیجات و غیره وجود دارد.

حتما به این نکته توجه کنید که برای استفاده از مکمل ویتامین B6 و یا مصرف ماهی‌ها در دوران بارداری، باید از پزشک متخصص خود سوال بپرسید و از مصرف خودسرانه آن‌ها پرهیز کنید.

6)     غذاهایی با پروتئین بالا

تحقیقات نشان می‌دهد که غذاهای غنی از پروتئین مانند گوشت گاو، مرغ، ماهی و تخم‌مرغ می‌توانند ضمن تأمین انرژی، حالت تهوع را هم از بین ببرند. محققان بر این باورند که مصرف پروتئین ممکن است با افزایش هورمونی به نام «گاسترین» به کاهش تهوع صبحگاهی کمک کند.

اگر قصد دارید با افزایش مصرف پروتئین، به مهار امواج تهوع کمک کنید، در مورد میزان مصرف بی‌خطر آن با پزشکتان صحبت کنید. اگر هم نسبت به گوشت ویار دارید، نگران نباشید؛ می‌توانید از منابع دیگری مثل آجیل، لوبیا و ماست یونانی کمک بگیرید.

7)     موز

می‌دانیم که در مورد 5 به مصرف موز اشاره کردیم، ولی این میوه پرخاصیت استحقاق این را دارد که به شکل جداگانه به عنوان یک ماده غذایی ضد تهوع در بارداری مورد توجه قرار بگیرد.

علاوه بر خاصیت ضد تهوع، این میوه در دوران بارداری به بهترین شکل تأمین پتاسیم و سوخت‌رسانی به بدن زنان باردار را هم انجام می‌دهد.

8)     چوب‌شور و چیپس

چوب‌شور و چیپس سیب‌زمینی ساده می‌توانند به آرامش معده شما در زمان بارداری کمک کنند. چطور؟ آن‌ها ملایم، شور، غیر اسیدی هستند و برای هضم، به حداقل تلاش دستگاه گوارش شما نیاز دارند.

به یاد داشته باشید، غذاهایی با بو و طعم قوی می‌توانند حالت تهوع در بارداری را بدتر کنند، در نتیجه از مصرف چوب‌شور یا چیپس‌هایی با طعم قوی دست بکشید و تا حد امکان سعی کنید آن‌ها را به شکلی سالم در منزل‌تان تهیه کنید. کافی است در اینترنت طرز تهیه چیپس و چوب‌شور خانگی را جست‌وجو کنید.

9)     نان تست

بسیاری از افرادی که بارداری را پشت سر گذاشته‌اند توصیه می‌کنند، موادی را که کربوهیدرات دارند ولی طمع یا مزه خاصی ندارند، استفاده کنید. مثل: نان تست، برنج کم‌ادویه و سیب‌زمینی. خوب است که بدانید نشاسته موجود در این مواد مانع از ترشح بیش‌از‌حد اسیدهای معده می‌شود.

10) غلات صبحانه (سیریال)

غلات صبحانه (Cereal) به دلیل اینکه معمولاً بو یا مزه تهوع‌آوری ندارند، یکی از انتخاب‌های مناسب برای صبحانه یا میان‌وعده افراد باردار هستند.

سعی کنید اگر باردارید و قصد دارید از سیریال استفاده کنید، حتما آن نوعی را انتخاب کنید که با مواد معدنی و ویتامین‌ها غنی شده باشد و آن نوعی را که حاوی قندهای افزوده‌ است، از انتخاب‌هایتان حذف کنید.

11) پوره سیب

برخی از کارشناسان خوردن پوره سیب شیرین‌نشده را هنگام داشتن حالت تهوع در بارداری یا پس از استفراغ توصیه می‌کنند. پوره سیب هضم آسانی دارد و می‌تواند به رفع یبوست کمک کند. همچنین، فیبر موجود در سیب به کنترل اسهال کمک ‌می‌کند و می‌تواند در برگشت انرژی از دست رفته پس از تهوع تاثیر داشته باشد.

اگر نمی‌خواهید پوره سیب فرآوری‌شده بخرید، خودتان آن را در خانه درست کنید. مقداری سیب را خرد کنید، با کمی آب، شکر، دارچین و لیمو به قابلمه اضافه کنید و تفت دهید و به مدت 30 دقیقه صبر کنید تا به یک پوره  غلیظ تبدیل شود.

12)  نعناع

می‌توانید از نعناع برای کاهش حس تهوع در صبحگاه کمک بگیرید. مثلا در خانه مخلوط چای و نعنا را دم کنید و یا اینکه از آبنبات‌های نعنایی استفاده کنید. توجه کنید که نعنا به دلیل بو و طعم شاخصی که دارد، ممکن است با طبع همه سازگار نباشد.

13)  دمنوش گیاهی

بعد از حالت تهوع یا استفراغ یکی از مهم‌ترین کارها این است که آب از دست‌رفته بدن‌تان را جبران کنید. با این حساب از دمنوش‌های گیاهی بی‌ضرر کمک بگیرید تا حال‌وهوای بدنتان را تغییر دهید. فقط، حواستان باشد که به مواد تشکیل دهنده این دمنوش‌ها حساسیت نداشته باشید و زیر نظر پزشک آن‌ها را مصرف کنید.

14)  آبگوشت

آبگوشت‌های سبک هم درست مثل دمنوش‌های گیاهی، به تأمین آب از‌دست‌رفته بدن بعد از تهوع در بارداری و استفراغ کمک می‌کنند. علاوه بر این، آبگوشت‌ها هضم ساده‌ای دارند و به دلیل اینکه عصاره گوشت در آن‌ها وجود دارد، مواد مغذی مورد نیاز را به بدن فرد باردار می‌رسانند.

15) هندوانه

در آخر این شما و این هندوانه! طعم سبک و شیرین هندوانه و میزان آبی که بدن می‌رساند، باعث می‌شود راحت‌تر با ناراحتی بعد از تهوع کنار بیایید. حتی اگر حوصله قاچ کردن و خوردن هندوانه را ندارید می‌توانید یک پارچ آب هندوانه تازه در یخچال داشته باشید و درصورت نیازتان به سرعت و راحتی آن را میل کنید.

سایر راه‌های کنترل تهوع در بارداری

علاوه بر غذاهای پیشنهادی برای پیشگیری و کنترل تهوع، توصیه می‌کنیم از مواد غذایی زیر برای کنترل حالت تهوع در بارداری صرف نظر کنید. مثل:

• نوشیدنی‌هایی با کافئین بالا
• غذاهایی با چربی بالا
• غذاهای بسیار تند
• غذاهایی با بوی زیاد
• میوه‌های دارای اسید

در انتها:

سلامت شما و جنینتان در دوران بارداری حرف اول و آخر را می‌زند و به هیچ عنوان نباید با مصرف خودسرانه مواد غذایی بر سر آن ریسک کنید.

 باز هم تاکید می‌کنیم که رژیم غذایی در دوران بارداری را حتما تحت‌نظر پزشک متخصص پیش ببرید و اگر در این راه کمک خواستید از خدمات لیمومی استفاده کنید.

برای دریافت رژیم دوران بارداری لیمومی کلیک کنید.