روغن آفتابگردان؛ یک چربی مفید یا مضر؟!

آفتابگردان از کجا آمده است؟

آفتابگردان یکی از معدود محصولات بومی ایالات متحده آمریکا است. بر اساس برخی منابع، مردم بومی احتمالاً حدود 1000 سال قبل از میلاد مسیح شروع به کشت این گیاه کرده‌اند. تخمه‌های آفتابگردان تا سال 1800 به اروپا نرسیده بود. زمانی که تخمه آفتابگردان وارد روسیه شدکشاورزان نسبت به کشت آن رغبت زیادی نشان دادند و آهسته آهسته به سمت گرفتن روغن از دانه‌های آن برآمدند.

امروزه روغن آفتابگردان در اشکال مختلفی موجود است که هر کدام فرمول متفاوتی دارد و از آن به‌عنوان یک ماده غذایی، دارویی و درمانی استفاده می‌کنند. روغن آفتابگردان درمقایسه با سایر روغن‌های گیاهی، خواص زیادی دارد که شامل کلسیم، آهن، پتاسیم، انواع ویتامین، نیاسین، سلنیوم و ریبوفلاوین در کنار برخی اسیدهای مفید ازجمله اسید اولئیک، اسید استئاریک، اسید لینولئیک و اسید پالمیتیک است.

انواع روغن آفتابگردان

در حال حاضر چهار نوع روغن آفتابگردان وجود دارد که همه آنها از دانه‌های آفتابگردانی که برای تولید ترکیبات مختلف اسیدهای چرب پرورش داده می‌شوند، تهیه می‌شود. این روغن درواقع دارای مقادیر مختلفی اسید لینولئیک است که ما آن را با نام امگا 6 می‌شناسیم. بنابراین روغن آفتابگردان می‌تواند دارای امگا 6 زیاد، متوسط یا کم باشد.

اسید لینولئیک یا امگا 6 یک اسید چرب غیراشباع چندگانه است که دارای دو پیوند دوگانه در زنجیره کربنی خود است. یکی دیگر از مواد موجود در روغن آفتابگردان، اسید اولئیک یا امگا 9 نام دارد و اسیدی چرب تک غیراشباع با پیوند دوگانه است. لینولئیک و اسید اولئیک هر دو منبع انرژی برای بدن هستند و به استحکام سلول و بافت آن‌ها کمک می‌کنند. این نوع از روغن‌ها در دمای اتاق به مایع تبدیل می‌شوند و برای پخت‌وپز استفاده می‌شوند.

						
بیشتر بخوانید: 
غذاهای مفید برای کبد چرب را بهتر بشناسیم
								

نوع سومی از روغن آفتابگردان هست که کاملا جامد بوده و برای آشپزی مناسب نیست. این روغن را بیشتر در غذاهای بسته بندی شده، بستنی‌ها، شکلات‌ها و خوراکی‌های سرخ‌کردنی نیمه‌آماده استفاده می‌شود. با این وجود باید گفت که تمام روغن‌های آفتابگردان 100% چربی و حاوی ویتامین E هستند. این ویتامین یک ماده مغذی محلول در چربی است که از سلول‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از افزایش سن محافظت می‌کند.

روغن آفتابگردان چند کالری دارد؟

حتما تا اینجای مطلب متوجه شده‌اید که روغن آفتابگردان حاوی مقادیر متفاوتی از مواد مغذی است. با این وجود، هنوز اطلاعات تغذیه‌ای این روغن را نمی‌دانید. اگر اهل رژیم گرفتن باشید مطمئنا متوجه شده‌اید که در دستورپخت برنامه غذایی رژیم لاغری شما میزان روغن بسیار کمی استفاده شده است؛ اما آیا دلیل این مورد چربی بالای روغن‌هاست؟

جالب است بدانید که هر یک قاشق غذاخوری روغن آفتابگردان حاوی 120 کالری و 78 گرم چربی است و مقدار پروتئین، کربوهیدرات، فیبر و شکر آن صفر گرم است. البته این روغن مقدار قابل توجهی ویتامین E و ویتامین K دارد.

فواید روغن آفتابگردان برای سلامتی

روغن آفتابگردان فواید زیادی برای سلامتی دارد زیرا دارای چربی‌های موجود در آن از نوع چربی‌های خوب بوده و شامل امگا 3 و امگا 6 است. این چربی‌های غیراشباع چندگانه که در اصطلاح PUFA نیز گفته می‌شوند، می‌توانند کلسترول و تری گلیسیرید خون را کاهش دهند. اسیدهای چرب تک غیراشباع یا MUFA نیز در روغن آفتابگردان وجود دارد که طبق بررسی‌های پزشکی احتمال تاثیر آن در کاهش بیماری قلبی دیده شده است.

برایتان تعجب آور است؟ نگران نباشید pharmeasy سازمان غذا و داروی آمریکا نیز تحقیقات زیادی روی این موضوع داشته است تا ثابت کند چربی موجود در روغن آفتابگردان ضرری برای قلب ندارد. هرچند این تحقیقات هنوز ادامه دارد و به صورت قطعی ثابت نشده است؛ اما با این حال نمی‌توان از فواید ویتامین و امگاهای موجود در این روغن چشم پوشید.

آیا روغن آفتابگردان مضر است؟

قبل از اینکه به سراغ هر نکته‌ای برویم، باید گفت که مصرف بیش از اندازه هرچیزی می‌تواند برای سلامتی انسان مضر باشد. حتی مفیدترین مواد مغذی نیز اگر به‌اندازه مصرف نشود مضر و خطرناک خواهد بود. روغن آفتابگردان نیز از این قاعده مستثنی نیست و باید حواستان به میزان مصرف این روغن باشد.

اگرچه امگا 6 یک اسید چرب ضروری و مفید است که انسان باید آن را از رژیم غذایی خود جذب کند، اما نگرانی‌هایی وجود دارد که مصرف بیش از حد آن می‌تواند منجر به ایجاد التهاب در بدن شود که در افزایش وزن شما تاثیر می‌گذارد.

همچنین روغن آفتابگردان اغلب در پخت و پز با حرارت بالا استفاده می‌شود، چراکه نقطه دود بالایی دارد؛ یعنی دمایی که در آن شروع به دود شدن و تجزیه می کند. اگر روغن آفتابگردان را بیش از حد داغ کنید یا چندبار برای سرخ‌کردن استفاده کنید، نوعی ماده سمی تولید می‌کند که ممکن است بیماری‌هایی مانند بیماری قلبی و آلزایمر را به مرور زمان به وجود آورد.

						
بیشتر بخوانید: 
قرص امگا 3 و لاغری با هم چه ارتباطی دارند؟
								

جمع بندی

روغن آفتابگردان از آن دست موادی است که نمی‌شود بدون حضورش هیچ غذایی را درست کرد. درباره اینکه این روغن برای بدن مفید است یا نه، باید گفت هر دو. این روغن دارای مقادیر قابل توجهی کلسیم، آهن، پتاسیم، انواع ویتامین، نیاسین، سلنیوم، ریبوفلاوین، امگا 6 و امگا 9 است که هرکدام یک فایده‌ای برای بدن دارند.

البته نباید از مضرات مصرف بیش از اندازه روغن آفتابگردان چشم پوشید. این خوراکی نیز مانند هر ماده دیگری درصورت استفاده بیش از حد می‌تواند تاثیرات بدی روی سلامتی انسان داشته باشد؛ برای مثال می‌توانداحتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و آلزایمر را افزایش دهد. بزرگ‌ترین ضرر استفاده زیاد از روغن نیز چاقی و اضافه وزن است.

نکته 1: این مقاله برای آگاهی شما عزیزان تهیه شده است و لیمومی در قبال آن هیچ مسئولیتی ندارد.

نکته 2: اگر در حال اجرای رژیم لیمومی هستید، باید طبق برنامه‌تان عمل کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید. متخصصان لیمومی تمام موادغذایی لازم را در برنامه‌ غذایی‌تان لحاظ کرده‌اند.

منابع:

webmd

healthline