پیش از هرچیزی، سوءهاضمه چیست؟
سوء هاضمه (Indigestion) که با نام ناراحتی معده هم شناخته می‌شود، دردی است که عموماً در ناحیه بالای شکم رخ می‌دهد و می‌تواند احساس سیری بسیار زیادی را بلافاصله پس از غذا خوردن به‌وجود می‌آورد . سوءهاضمه عموماً شایع است، اما علائم آن می‌تواند در هر فرد متفاوت باشد.
افراد پس از خوردن وعده‌های غذایی بسیار بزرگ دچار سوء هاضمه می‌شوند، اگرچه عوامل دیگری هم باعث بروز این مشکل می‌شود.
علل بروز سوءهاضمه چیست؟
سوءهاضمه به دلایل مختلفی خودش را نشان می‌دهد. از عادات غذایی اشتباه گرفته تا سبک زندگی ناسالم و عوارض جانبی داروها و حتی بیماری‌های زمینه‌ای، شما ممکن است در برهه‌‌ای از زندگی‌تان با این مشکل دست‌وپنجه نرم کنید.
در ادامه به برخی از علائم بروز این مشکل اشاره می‌کنیم:
سبک زندگی
زمانی که بدن نتواند غذا را به‌طور معمول هضم کند، دچار سوء هاضمه می‌شوید. این عدم هضم کردن می‌تواند از زیاد خوردن یا تند خوردن غذا نشأت بگیرد. غذاهای تند و چرب خطر سوء هاضمه را بیش‌تر می‌کند.
دراز کشیدن آن هم بلافاصله بعد از غذا خوردن هضم غذا را چالش‌برانگیز می‌کند و می‌تواند درد بسیار زیادی را در شکم‌تان به‌وجود بیاورد. موارد عنوان شده در لیست زیر هم می‌تواند فرایند سخت‌تری در هضم غذا به‌وجود آورد:
- سیگار کشیدن
- نوشیدن الکل زیاد
- استرس و فشار
- مصرف داروهای خاص
مصرف دارو
داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن باعث سوء هاضمه می‌شوند. داروهای آنتی‌بیوتیک هم سیستم گوارشی را تحریک می‌کنند و سوء هاضمه می‌تواند از عوارض جانبی مصرف این داروها باشد.
شرایط و مشکلات پزشکی
بیماری‌ها و شرایط پزشکی خاص می‌تواند یکی از دلایل بروز سوء هاضمه باشد، مثل:
- بیماری رفلاکس معده
- سرطان معده
- ناهنجاری‌های پانکراس یا مجرای صفراوی
- زخم معده
- عدم تحمل لاکتوز و گلوتن
- سندرم روده تحریک‌پاذیر
- گاستروپارزی یا فلج معده
این را هم باید ذکر کنیم که در برخی موارد، بدون هیچ دلیلی ممکن است دچار سوء هاضمه شوید و علائم آن را احساس کنید که پزشکان به این شرایط، سوء هاضمه (Functional Dyspepsia) عملکردی می‌گویند.
علائم سوءهاضمه چیست؟
سوء هاضمه می‌تواند علائم زیر را به همراه داشته باشد:
- درد یا نفخ در شکم
- سوزش سر دل
- حالت تهوع
- استفراغ
- احساس سیری بیش از حد
- تولید گاز بیش از اندازه در بدن
از علائم شدید سوء هاضمه می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
- مدفوع سیاه
- مشکل در بلع
پیشنهاد می‌کنیم اگر با علائم شدید این چنینی‌ای مواجه شدید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید. سوءهاضمه همچنین می‌تواند در نهایت منجر به سوء تغذیه کودکان شود. اگر با علائم زیر مواجه شدید، صحبتی با پزشک اطفال داشته باشید تا شرایط سلامتی فرزندتان مورد بررسی قرار بگیرد:
- رشد نکردن و عدم افزایش وزن کودک با شرایط مورد انتظار (رشد ناپایدار)
- تغییر در رفتار، مثل تحریک‌پذیری، کند بودن یا مضطرب بودن
- سطح انرژی پایین (به این شکل که کودک راحت‌تر از دیگران خسته می‌شود.)
چه روش‌هایی برای تشخیص سوء هاضمه وجود دارد؟
اولین اقدام بعد از این‌که با علائم سوء هاضمه مواجه شدید، این است که به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما احتمالاً با پرسیدن سوالاتی در مورد سابقه پزشکی و عادات غذایی‌شان، مکالمه را آغاز می‌کند. علاوه بر این، ممکن است تحت معاینه فیزیکی قرار بگیرد.
برای بررسی وجود هرگونه ناهنجاری در دستگاه گوارش، عکس‌برداری با اشعه ایکس از شکم‌تان تجویز می‌شود. در این بین ممکن است نمونه خون، تنفس و مدفوع هم برای بررسی نوعی باکتری که باعث زخم معده می‌شود هم بدهید. در برخی موارد، معاینه آندوسکوپی هم برای بررسی دستگاه گوارش فوقانی شما، تجویز شود.
هنگام آزمایش آندوسکوپی، پزشک یک لوله کوچک با دوربین و ابزار بیوپسی را از طریق مری وارد معده می‌کند تا پوشش گوارش شما مورد بررسی قرار گیرد. از این آزمایش برای تشخیص رفلاکس ازوفاژیت، زخم‌های معده و بیماری‌های التهابی استفاده می‌کنند.
روش‌های درمان سوء هاضمه چیست؟
سوء هاضمه از آن دست بیماری‌هایی است که عموماً خود به خود از بین می‌رود و با گذشت زمان می‌توانید شاهد بهبود علائمش باشید. به عنوان مثال، اگر بعد از خوردن یک وعده غذایی بزرگ، دچار سوء هاضمه شوید، درد شما ممکن است پس از مدتی کاهش پیدا کند چون بدن شروع به هضم غذایی که خورده‌اید، می‌کند.
با این حال، خوردن برخی داروها و تغییر در سبک زندگی تان می‌تواند به شما در درمان و پیش‌گیری از بروز این مشکل، کمک کند. در ادامه به دو روش درمانی سوء هاضمه اشاره می‌کنیم:
دارو
پزشکان ممکن است داروهایی را برای درمان علائم رایج سوء هاضمه تجویز کنند. مسدودکننده‌های هیستامینی مثل پپسید، اسید معده را کاهش می‌دهند اما می‌تواند عوارض جانبی‌ای هم داشته باشد ، مثل:
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- خارش
- یبوست
- سردرد
- خون‌ریزی یا کبودی
امپرازول هم از آن دست داروهایی است که برای درمان زخم معده و درد این ناحیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. عوارض جانبی این دارو شامل موارد زیر است:
- تهوع و استفراغ
- یبوست
- اسهال
- سرفه
- سردرد
- کمر درد
- سرگیجه
- درد در ناحیه شکم
متوکلوپرامید داروی دیگری است که عملکرد ماهیچه‌ای دستگاه گوارش را در حین سوء هاضمه بهبود می‌بخشد. ممکن است عوارض جانبی زیر در حین مصرف متوکلوپرامید بروز پیدا کند:
درمان‌های خانگی
دارو تنها راه درمان برای سوء هاضمه نیست. تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی‌تان می‌تواند فرایند هضم غذا را بهبود ببخشد و علائم ناراحت‌کننده ناشی از سوء هاضمه را درمان کند. برخی درمان‌های خانگی عبارت‌اند از:
- از غذاهایی که باعث سوزش سر دل می‌شوند، اجتناب کنید.
- آهسته‌تر غذا بخورید.
- قبل از دراز کشیدن، غذا نخورید.
- سعی کنید سیگار را ترک کنید.
- وزن خود را متعادل نگه دارید.
- مقدار مصرف قهوه، نوشابه و الکل را کاهش دهید.
- استرس روزانه‌تان را با استفاده از یوگا یا آرامش درمانی، کاهش دهید.
سخن پایانی
سوء هاضمه مشکل رایجی است که در شرایط مختلف ممکن است سرِ راه هر شخصی قرار بگیرد و عموماً به‌مرور زمان و خود به خود درمان می‌شود، مگر این‌که سبک زندگی‌ای را پیش بگیرید که علائم‌اش را تشدید کند.
اگر درمان‌های خانگی و داروهایی که در این مطلب عنوان کردیم، شرایط شما را بهتر نکرد، پیشنهاد می‌کنیم به پزشک مراجعه کنید و آزمایشات مختلفی برای بررسی سلامت بدن‌تان، انجام دهید.
هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و لیمومی هیچگونه مسئولیتی در قبال آن نمی‌پذیرد. برای استفاده و اجرای آن، لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.
منابع:
بدون نظر! اولین نفر باشید