بیماری فاویسم چیست؟
بیماری فاویسم (G6PD deficiency) که تحت عنوان بیماری باقلایی هم شناخته می‌شود، یک ناهنجاری ژنتیکی است که منجر به کاهش میزان گلوکز-۶-فسفات دهیدروژناز (G6PD) در خون می‌شود. بدون مقدار کافی از این گلوکز، گلبول‌های قرمز خون تجزیه می‌شوند و کمخونی همولیتیک در نهایت اتفاق میافتد.
روشهای تشخیص بیماری فاویسم چیست؟
عموماً مهم‌ترین و بهترین روش تشخیص این بیماری، انجام آزمایش خون است تا بتوانند وضعیت سلامتی بدن‌تان را به شکلی کامل مورد بررسی قرار دهند. برخی از آزمایش‌هایی که برای تشخیص این بیماری انجام می‌شود عبارت‌اند از:
- آزمایش شمارش کامل خون یا CBC
- آزمایش خون بیلی روبین
- آزمایش شمارش رتیکولوسیت
- آزمایش آمینوترانسفرازهای سرم
- آزمایش اسمیر خون محیطی
انواع بیماری فاویسم کدام‌اند؟
سازمان بهداشت جهانی، فاویسم را براساس سطح فعالیت آنزیم‌ها به ۵ کلاس، از شدیدترین (کلاس ۱) تا خفیف‌ترین، (کلاس ۵) طبقه‌بندی کرده است که هر کدام علائم و شرایط مختلفی را برای بیمار به‌همراه خواهند داشت:
- کلاس ۱: در این کلاس، کمبود شدید آنزیم با کمخونی همولیتیک مزمن برای بیمار به‌وجود می‌اید.
- کلاس ۲: در این کلاس، فعالیت آنزیمی کم‌تر از ۱۰ درصد حالت طبیعی و نرمال است.
- کلاس ۳: در این نوع از فاویسم، فعالیت آنزیم بین ۱۰ تا ۶۰ درصد است که در سطحی متوسط قرار می‌گیرد.
- کلاس ۴: این کلاس به‌عنوان کمبود خفیف آنزیم شناخته شده و فعالیت در آن از ۶۰ تا ۱۰۰ درصد است.
- کلاس ۵: فعالیت آنزیم در این کلاس افزایش پیدا کرده و عوارض جانبی خاصی مشاهده نمی‌شود.
راه‌های درمان بیماری فاویسم چیست؟
برای درمان بیماری فاویسم، مهم‌ترین راهکار حذف عواملی است که باعث به‌وجود آمدن این بیماری شده‌اند و پزشکان بر اساس شرایط هر بیماری، روش متفاوتی را در نظر می‌گیرند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین روشهای درمانی اشاره می‌کنیم:
درمان عفونت
در صورتی که عفونت، عامل اصلی بروز این بیماری باشد، مصرف داروهای متفاوتی از سوی پزشک در نظر گرفته می‌شود تا عفونت زمینه‌ای به‌کلی حذف شود.
رژیم غذایی
در برخی موارد، مصرف برخی داروها و حتی غذا در رژیم غذایی‌تان باعث بروز کمخونی می‌شود که پزشکان در این روش، رژیم اصلاح‌شده‌ای را به بیماران خود پیشنهاد می‌دهند.
بستری شدن در بیمارستان
اگر کمبود G6PD باعث کمخونی همولیتیک شدید شود، روش درمانی تهاجمی‌تری در نظر گرفته می‌شود که به‌واسطه آن، بیمار در بیمارستان بستری شده و اکسیژن درمانی و تزریق خون انجام می‌شود.
فتوتراپی
در کودکان و نوزادانی که به زردی دچار شده باشند، بنابر صلاح‌دید دکتر، ممکن است پزشک نوردرمانی یا همان فتوتراپی را تجویز کند.
عوارض بیماری فاویسم چیست؟
عارضه اصلی که بیماری فاویسم ممکن است برای شما به‌همراه داشته باشد، کمخونی همولیتیک حاد است که در صورت خوردن باقلا توسط افرادی که به کمبود G6PD مواجهاند، به وجود میآید.
غذاهای مفید برای بیماری فاویسم چیست؟
همان‌طور که پیش‌تر هم به این موضوع اشاره کردیم، یکی از مهم‌ترین روشهای برای بهبودی و درمان بیماری فاویسم، تغییر در عادات و رژیم غذایی است که میتواند از کمخونی حاصل از رژیم نادرست، جلوگیری کند. برخی از غذاهای مفید که برای درمان و بهبود بیماری فاویسم میتوانید به رژیم غذایی‌تان اضافه کنید، عبارت‌اند از:
- گوشت قرمز
- گوشت مرغ و بوقلمون
- ماهی سالمون
- تخم مرغ
- دانه‌ها و مغزها
- سبزیجات با برگ سبز تیره مثل اسفناج
- کینوا
مواد غذایی عنوان‌شده در بالا به اضافه مکمل آهن می‌توانند به بهبود آهن در بدن کمک کنند و در درمان کمخونی حاصل از بیماری فاویسم که اصلی‌ترین عارضه است، نقش داشته باشند.
غذاهای غیر مجاز برای بیماری فاویسم چیست؟
از آن‌جایی که باقلا یکی از اصلی‌ترین عوامل در بروز کمخونی همولیتیک است، نباید در رژیم غذایی‌تان قرار بگیرد. جدا از آن متخصصان تغذیه پیشنهاد می‌کنند که افراد مبتلا به فاویسم از مصرف مواد غذایی زیر خودداری کنند:
- عدس
- خانواده نخود
- لوبیا
- سویا
- کدو
- آجیل
- کره بادام زمینی و کره فندقی
- هر غذایی که در آن، مشتقات لوبیا یا حبوبات را داشته باشد
- منابع غذایی حاوی ویتامین C یا K
بیماری فاویسم در نوزادان به چه شکل بروز پیدا می‌کند؟
نوزادان و کودکان تنها زمانی علائم کمبود G6PD را از خودشان نشان می‌دهند که گلبول‌های قرمز خون بیش از حد تجزیه شوند. این علائم با دیگر گروه‌های سنی متفاوت است و میتواند موارد زیر را شامل شود:
- رنگ‌پریدگی پوست
- خستگی مداوم و یا ادرار تیره‌رنگ
- زردی (زردی پوست یا چشم)
معمولاً نوزادان در هفته اول تولد دچار زردی می‌شوند که دلایل متفاوتی دارد، اما یکی از عوامل، فاویسم است که باید به‌سرعت مورد بررسی توسط پزشکان قرار بگیرد.
سخن پایانی
بسیاری از افرادی که به بیماری باقلایی مبتلا می‌شوند، هیچ علائمی از خود نشان نمی‌دهند و ممکن است تا مدت‌ها نتوانید تشخیص دهید که با این بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کنید یا نه. پس از دریافت هر کدوم از روشهای درمان برای محرک زمینه‌ای بیماری، علائم فاویسم به‌طور کامل بهبود پیدا می‌کند. با این حال، داشتن دانش کافی درباره روشهای مدیریت و جلوگیری از بروز مجدد علائم بسیار مهم است.
کاهش سطح استرس و داشتن یک رژیم غذایی اصولی میتواند در طولانی‌مدت به شما کمک کند تا علائم این بیماری را به‌خوبی کنترل کنید و بهبود ببخشید. پیشنهاد می‌کنیم با مشورت از پزشک و متخصص تغذیه، بهترین روش درمان و رژیم غذایی را برای خود و سبک زندگی‌تان انتخاب کنید و به یاد داشته باشید که خطرات این بیماری تا زمانی که اصول اولیه را رعایت کنید، سراغ شما نمی‌آید.
مخاطب عزیز! این مطلب جنبه آموزشی و اطلاعات عمومی دارد. همچنین بر اساس علم روز دنیا نوشته شده است. با این حال اگر مشکل و یا بیماری جسمی دارید، برای اجرای آن فقط با پزشک متخصص مشورت کنید.
منابع:
بدون نظر! اولین نفر باشید