غلظت خون چیست و چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
غلظت خون یا همان Polycythemia وضعیتی است که با افزایش غیر طبیعی گلبولهای قرمز در بدن اتفاق می‌افتد. غلیظ‌تر شدن خون و افزایش گلبولهای قرمز جریان این مایع حیاتی را کند کرده و مشکلات جدی مثل لخته شدن خون را به همراه داشته باشد.
غلظت خون به عنوان یک بیماری نادر شناخته میشود که فرایند شکل‌گیری بسایر آرامی دارد و ممکن است سال‌ها بدون اطلاع از آن به زندگی خود ادامه دهید. سطح هموگلوبین طبیعی برای مردان در بدون تولد ۱۳.۵ تا ۱۷.۵ گرم در دسی لیتر و برای زنان، ۱۲ تا ۱۵.۵ گرم در دسی لیتر است و افزایش آن، احتمال بالا رفتن غلظت خون را بیشتر میکند.
نشانه‌های غلظت خون چیست؟
نشانه‌های افزایش غلظت خون معمولاً به‌شکل بلندمدت نمایان می‌شوند و تشخیص آن بسیار دشوار است، مگر این‌که گلبولهای قرمز و پلاکت‌های بیش از حدی در خون وجود داشته باشد. در چنین شرایطی، ممکن است با برخی نشانه‌های زیر مواجه شوید:
تنگی نفس
زمانی که غلظت خون افزایش پیدا میکند، حرکت و جریان خون به بدن بسیار کند میشود و اکسیژن به اندازه کافی به بدن نمی‌رسد.
خارش پوست
یکی از مهم‌ترین علائم غلظت خون خارش پوست و قرمز شدن کف دست و پاها، به‌خصوص بعد از حمام است. حتی ممکن است بیحسی یا سوزن سوزن شدنی را در پاها، دست‌ها و زانوها احساس کنید.
سیری
افراد با غلظت خون بالا بلافاصله بعد از غذا خوردن، احساس سیری بسیار زیادی دارند و دچار نفخ یا درد بسیار بالا در قسمت فوقانی شکم می‌شوند.
خونریزی
مهم‌ترین علائم غلظت خون، خونریزی غیرمعمول در قسمت‌های مختلف بدن مثل بینی و یا لثه است.
تورم
با غلیظ‌تر شدن خون، بخش‌های مختلفی از بدن مثل انگشت شست پا دچار تورم میشود و درد بسیار زیادی در مفاصل خود احساس می‌کنید.
برخی دیگر از علائم غلظت خون بالا عبارتاند از:
- سرگیجه
- سردرد
- تعرض مفرط
- زنگ زدن گوش
- تاری دید
- خستگی
غلظت خون به چه دلایلی اتفاق می‌افتد؟
ما دو نوع غلظت خون با نام‌های پلی‌سیتمی اولیه و پلی‌سیتمی ثانویه داریم که هر کدام به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتند. در ادامه بیشتر درباره هر کدام صحبت می‌کنیم:
ابتلا به پلی‌سیتمی ورا
پلی‌سیتمی ورا در واقع یک نوع سرطان خون نادر است که در آن، مغز استخوان سلولهای خونی پیشساز اضافی تولید میکند و این موضوع منجر به تولید بیش از حد گلبولهای قرمز میشود.
بیماریهای قلبی یا ریوی
ابتلا به بیماریهای قلبی یا ریوی باعث کاهش سطح اکسیژن در بدن می‌شوند که به‌نوبه خود روی افزایش غلظت خون تأثیر می‌گذارند.
آپنه انسدادی خواب
یکی از مهم‌ترین علل افزایش غلظت خون، آپنه خواب است که میتواند تولید گلبولهای قرمز را در بدن افزایش دهد.
تومور
انواع خاصی از تومور در بدن وجود دارند که تولید پلاکت‌ها و سلولهای خونی را بیشتر کرده و در نهایت منجر به غلظت خون می‌شوند.
علائم غلظت خون در مردان
در مردان، نوعی از غلظت خون تحت عنوان پلی‌سیتمی استرس و سیگاری وجود دارد که خطرات جدی برای سلامتی به‌همراه دارند. در پلی‌سیتمی استرس، مقدار گلبول قرمز خون طبیعی است اما پلاسمای بسیار زیادی باعث غلظت خون میشود.
در حالی که در پلی‌سیتمی سیگاری، مقدار هموگلوبین بدونِ اکسیژن بسیار زیادی در بدن جریان پیدا میکند که میتواند باعث بروز غلظت خون شود. برخی از مهم‌ترین علائم غلظت خون در مردان عبارت است از:
- خارش (به‌خصوص بعد از حمام یا دوش آب گرم)
- بیحسی و سوزن سوزن شدن پا، دست و بازوها
- احساس سیری بعد از خوردن غذا
- نفخ بسیار زیاد
- خونریزی غیرمعمول بینی و لثه
- تورم زیادِ مفاصل
- تنگی نفس هنگام دراز کشید
علائم غلظت خون در زنان
غلظت خون بیماری است که در سنین ۵۰ تا ۷۵ سالگی رخ می‌دهد. با این حال، زنان ممکن است در سال‌های جوانی زندگی‌شان با علائم غلظت خون مواجه شوند. در ادامه به برخی از این علائم اشاره می‌کنیم:
- سردرد
- سرگیجه
- تاری دید
- خستگی مفرط
- خونریزی بینی
- کبودی
- پریودهای سنگین و طولانی‌مدت
- خارش
غلظت خون چگونه تشخیص داده میشود؟
در صورتی که علائم ذکر شده را در طولانی مدت احساس می‌کنید، باید به پزشک مراجعه کنید. عموماً برای تشخیص این بیماری، پزشکان ابتدا معاینه‌ای فیزیکی انجام می‌دهند و سپس آزمایش خونی برای شما تجویز می‌کنند تا سطح گلبولهای قرمز و سلولهای دیگر خون را مورد بررسی قرار دهند تا ببینند آیا غلظت خون دارید یا خیر.
در آزمایش‌هایی مثل آزمایش شمارش کامل خون، هرگونه افزایش در گلبولهای قرمز یا هموگلوبین و سطوح غیرطبیعی پلاکت‌ها و گلبولهای سفید، مورد بررسی قرار می‌گیرد. در برخی موارد ممکن است پزشکان بیوپسی مغز استخوان را تجویز کنند که در آن، لازم است مقداری از مغز استخوان شما برای آزمایش، خارج شود.
با وجود این‌که علل ژنتیکی غلظت خون بسیار بعید است اما ممکن است لازم باشد تا آزمایش‌هایی انجام دهید تا جهش ژنتیکی‌تان توسط پزشک مورد تجزیه و تحلیل هم قرار بگیرد.
راه‌های درمان غلظت خون بالا چیست؟
بر اساس علت و عوامل بروز غلظت خون، روش‌های درمانی بسیار زیادی برای غلظت خون وجود دارد. به عنوان مثال، اگر آپنه انسدادی خواب باعث افزایش غلظت خون شود، درمان این بیماری میتواند روی کاهش حجم گلبولهای قرمز در خون هم نقش داشته باشد. در ادامه بیشتر درباره روش‌های درمان غلظت خون بالا صحبت می‌کنیم:
فلبوتومی (Phlebotomy)
فلبوتومی فرایندی است که در آن، به صورت دستی خون را از طریق یک ورید خارج می‌کنند تا تعداد گلبولهای قرمز خون را کاهش دهند.
بستهبه تجویز پزشک، شما باید در فواصل زمانی مشخصی به بیمارستان یا مرکز درمانی مراجعه کرده تا مقداری از خون‌تان را برداشت کنید و گلبولهای قرمزتان به سطح طبیعی برسد.
درمان دارویی
داروهایی مثل هیدروکسی اوره، مغز استخوان را سرکوب میکند تا از تولید سلولهای خونی جلوگیری شود.
در برخی موارد، فلبوتومی برای کنترل رشد سلولهای خونی کافی نیست و به همین خاطر، مصرف داروهایی برای کنترل تعداد سلولهای خونی توصیه میشود.
مهارکننده‌های جانوس کیناز
در مواردی که گزینه‌های دارویی معمولی پاسخ خوبی ارائه نمی‌دهند، پزشکان به سراغ مهارکننده‌های جانوس کیناز (JAK2) می‌روند تا بتوانند ژن JAK2 را مهار کنند.
سایز گزینه‌ها
جدا از موارد عنوان شده، غلظت خون علائمی دارد که در طول دوره درمانی باید کنترل شوند. ممکن است بعد از مراجعه به پزشک، آسپرین و آنتی‌هیستامین‌هایی را دریافت کنید که علائم نگران‌کننده مثل سردرد و لخته‌شدن بیش از اندازه خون را کاهش دهد و خارش پوست را تسکین ببخشند.
غلظت خون تا چه اندازه جدی است؟
بالا رفتن گلبولهای قرمز خون‌تان ممکن است خطراتی را برای سلامتی‌تان به همراه داشته باشد اما با روش‌های درمانی قابل کنترل است. با این حال، در برخی موارد هم ممکن است عوارض بسیار خطرناکی را برای زندگی اشخاص به‌همراه داشته باشد.
تعیین نوع زمینه‌ای پلی‌سیتمی به پزشکان کمک میکند تا بدانند که چگونه میتوانند این مشکل را درمان و مدیریت کنند. امروزه روش‌های درمانی بسیار زیادی برای غلظت خون وجود دارد که میتواند علائم را کنترل کرده و کیفیت زندگی بیماران را بهبود ببخشد.
در نتیجه، مهم‌ترین موضوع تشخیص زودهنگام و شروع فرایند درمان است تا بتوانید از عوارض جدی‌تری آن در آینده جلوگیری کنید.
سخن پایانی
با افزایش تعداد گلبولهای قرمز در بدن، غلظت خون شما نیز افزایش پیدا میکند. بعد از بروز علائم اولیه و آزمایش خون، می‌توان تشخیص داد که آیا فرد با غلظت خون بالا مواجه است یا خیر. این بیماری که تحت عنوان پلی‌سیتمی هم شناخته میشود، مزمن است و درمانِ کاملی برای آن وجود ندارد، با این حال می‌توان با استفاده از روش‌های درمانی مختلف به بهبود علائم و کنترل هرچه بهتر این بیماری کمک کند.
پیشنهاد می‌کنیم که در صورت داشتن سوابق خانوادگی یا بروز علائم، سریعاً به پزشک مراجعه کنید تا در صورت تشخیص، روش‌های درمانی را در سریع‌ترین زمان ممکن پیش بگیرید. همچنین می‌توانید از رژیم‌های مخصوص بیماری لیمومی هم استفاده کنید تا علائن غلظت خون در بدن شما به حداقل‌ترین حالت ممکن برسد.
مخاطب عزیز! این مطلب جنبه آموزشی و اطلاعات عمومی دارد. همچنین بر اساس علم روز دنیا نوشته شده است. با این حال اگر مشکل و یا بیماری جسمی دارید، برای اجرای آن فقط با پزشک متخصص مشورت کنید.
بدون نظر! اولین نفر باشید