بیماری هاشیمتو چیست؟
بیماری هاشیموتو یک اختلال خود ایمنی است که می‌تواند باعث کم کاری تیروئید شود. البته این بیماری به ندرت می‌تواند با پرکاری تیروئید نیز همراه باشد.
تیروئید یک غده کوچک پروانه‌ای شکل در جلوی گردن شما است. در افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو، سیستم ایمنی بدن به صورت خودکار آنتی‌بادی‌هایی می‌سازد که به غده تیروئید حمله می‌کنند. در ادامه این ماجرا تعداد زیادی گلبول سفید، که بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند، در تیروئید انباشته می‌شوند.
همین موضوع باعث میشود که غده تیروئید آسیب ببیند و نتواند به اندازه کافی هورمون مخصوص خودش را بسازد. جالب است بدانید که هورمون‌های تیروئید نحوه استفاده بدن از انرژی را کنترل می‌کنند، بنابراین تقریبا بر تمام اندام‌های بدن شما، حتی بر نحوه ضربان قلبتان تاثیر می‌گذارند.
خوب است بدانید که بیماری هاشیموتو را با عناوین تیروئید هاشیموتو، تیروئید لنفوسیتی مزمن یا تیروئید خودایمنی نیز می‌شناسند.
عوامل ایجاد بیماری هاشیمتو چیست؟
متاسفانه محققان هنوز دلیل قطعی برای چرایی ابتلای برخی افراد به بیماری هاشیموتو پیدا نکرده‌اند، اما تحقیقات نشان داده این بیماری در افرادی که سابقه خانوادگی بیماری تیروئید دارند، شایع‌تر است. همچنین عوامل متعددی ممکن است در بروز این بیماری نقش داشته باشند که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ژن
- برخی بیماری‌های ویروسی مانند هپاتیت C
- کم کاری تیروئید
- برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان اختلال دوقطبی یا سایر مشکلات سلامت روان
- داروهای حاوی ید که برای درمان ریتم غیرطبیعی قلب استفاده میشود
- قرار گرفتن در معرض سموم
- قرار گرفتن در معرض تشعشعات هسته‌ای
چه کسانی بیشتر به بیماری هاشیموتو مبتلا می‌شوند؟
بیماری هاشیموتو در زنان 4 تا 10 برابر بیشتر از مردان شایع است. اگرچه این بیماری ممکن است در نوجوانان یا زنان جوان هم رخ دهد، اما سابقه بیماران مبتلا نشان می‌دهد که اغلب در زنان 30 تا 50 ساله بیشتر از سایر سنین و جسنیت‌ها بروز پیدا می‌کند.
در صورتیکه شما انواع بیماری خود ایمنی را داشته باشید هم احتمال اینکه به هاشیموتو مبتلا شوید افزایش پیدا می‌کند. همچنین اگر مبتلا به بیماری سلیاک یا پیوند خارجی لوپوس، آرتریت روماتوئید، پیوند خارجی سندرم شوگرن و دیابت نوع 1 باشید نیز احتمالا درگیری شما با بیماری هاشیموتو بیشتر میشود.
عوارض بیماری هاشیموتو چیست؟
همانطور که گفته شد این بیماری روی تیروئید شما تاثیر می‌گذارد و آن را کم‌کار می‌کند. در نتیجه این اتفاق، کل سیستم بدن شما تحت تاثیر قرار گرفته و طبیعتا مشکلات دیگری را برایتان به وجود خواهد آورد.
اگر شما به تیروئید هاشیموتو مبتلا شده باشید به احتمال زیاد با بیماری‌های زیر نیز درگیر خواهید شد:
- کلسترول بالا
- بیماری قلبی و عروقی و نارسایی قلبی
- فشار خون بالا
- سقط جنین یا سایر مشکلات در دوران بارداری
- باروری زودتر از موعد یا از پیش تعیین نشده
- افزایش وزن
- اختلال جنسی (نعوظ) و تولید مثل
- گواتر
- مشکلات مربوط به سلامت روان ازجمله افسردگی و استرس
- پریود نامنظم
- بیماری میگزدم (myxedema NIH) که یک بیماری نادر است که در آن عملکرد بدن به حدی کاهش می‌یابد که می‌تواند زندگی شما را تهدید کند.
علائم بیماری هاشیموتو چیست؟
حالا که متوجه شدید بیماری هاشیموتو چیست بهتر است به سراغ علائم آن برویم. خوب است بدانید که بسیاری از افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو در ابتدا هیچ علامتی ندارند؛ اما این همه ماجرا نیست و با پیشرفت بیماری، ممکن است یک یا چند مورد از علائم کم کاری تیروئید در شما پدیدار شود.
برخی از علائم رایج کم کاری تیروئید عبارتند از:
- خستگی
- افزایش وزن
- مشکل در تحمل سرما
- درد مفاصل و عضلات
- یبوست
- پوست خشک یا موهای خشک و نازک
- قاعدگی‌های سنگین یا نامنظم
- مشکلات باروری
- ضربان قلب کند شده
توجه به این نکته ضروری است که بیماری هاشیموتو باعث آسیب تیروئید شما میشود. اکثر افراد مبتلا به این بیماری هاشیموتو دچار کم کاری تیروئید می‌شوند؛ اما به ندرت در اوایل بیماری، آسیب تیروئید ممکن است به ترشح بیش از حد هورمون تیروئید در خون شما منجر شود و علائم پرکاری تیروئید را به همراه داشته باشد.
با وجود این بیماری، تیروئید شما ممکن است بزرگ‌تر شود و باعث شود جلوی گردن متورم به نظر برسد. بزرگ شدن تیروئید، که گواتر نامیده میشود می‌تواند با احساس پر بودن گلو همراه باشد، اگرچه معمولا دردناک نیست. البته بعد از گذشت سال‌ها، آسیب به تیروئید ممکن است باعث کوچک شدن غده و ناپدید شدن گواتر شود.
تفاوت کم کاری تیروئید با بیماری هاشیموتو
همانطور که گفتیم بیماری هاشیموتو درواقع نوعی از کم کاری تیروئید است. با این وجود نباید از خطرات هاشیموتو غافل شوید؛ چراکه این بیماری خطرناک‌ترین و رایج‌ترین نوع کم کاری تیروئید نامیده شده است.
در تفاوت این دو بیماری نیز گفته‌اند که کم کاری تیروئید فقط در غده تیروئید به وجود می‌آید؛ این درحالی است که بیماری هاشیموتو، کل سیستم ایمنی بدن را درگیر می‌کند.
روش‌های تشخیص بیماری هاشیموتو چیست؟
اگر شما با علائمی مانند ورم و درد گلو به پزشک مراجعه کنید ممکن است تشخیص صحیح بیماری کمی سخت باشد. پزشک برای تشخیص درست و درمان بیماری هاشیموتو سابقه پزشکی و خانوادگی شما را بررسی می‌کند سپس با انجام چند آزمایش نتیجه قطعی را با شما درمیان می‌گذارد.
آزمایش خون
آزمایش خون، اولین مرحله از آزمایشات پزشکی است. پزشک بسته به وضعیت شما یک یا چند آزمایش خون را برای بررسی کم کاری تیروئید یا هاشیموتو و علل آن تجویز می‌کند.
آزمایش هورمون‌های تیروئید T4 (تیروکسین) و T3 (تری یدوتیرونین)
وجود T4 پایین در آزمایش فرد نشان‌دهنده کم کاری تیروئید اوست.
آزمایش هورمون محرک تیروئید یا TSH
اگر مقدار هورمون محرک تیروئید بالا باشد یعنی تیروئید شما به درستی کار نمی‌کند. این عامل می‌تواند یکی از نشانه‌های قوی بیماری هاشیموتو باشد.
آزمایش آنتی بادی‌های پراکسیداز تیروئید (TPO)
تیروئید پراکسیداز، آنزیمی است که به صورت خودکار در تیروئید شما وجود دارد. اگر مقدار آن با حالت نرمال متفاوت باشد نشانه‌ای از بیماری است.
سونوگرافی
اگر با وجود انجام تمام این آزمایش‌ها، هنوز پزشک شما از تشخیص هاشیموتو مطمئن نبود، ممکن است برای شما سونوگرافی تجویز کند. تصاویر سونوگرافی میتوانند اندازه تیروئید و سایر ویژگی‌های بیماری هاشیموتو را کامل نشان دهند. سونوگرافی سایر علل بزرگ شدن تیروئید مانند توده‌های کوچک موجود در غده تیروئید را رد خواهد کرد.
روش‌های درمان بیماری هاشیموتو چیست؟
اگر چه هنوز برای درمان بیماری هاشیموتو هیچ راه‌حل قطعی ارائه نشده است، با این حال برخی از روش‌های دارویی و تغذیه‌ای می‌تواند این بیماری را بهبود ببخشید یا کنترل کند.
پیگیری دورهای و منظم بیماری
نحوه درمان بیماری هاشیموتو توسط پزشکان معمولا بستگی به این دارد که آیا تیروئید به اندازه‌ای آسیب دیده است که باعث کم کاری آن شود یا خیر. اگر کم کاری تیروئید ندارید، پزشک ممکن است فقط داروهای موردنیازتاتن را تجویز و علائم و سطح هورمون تیروئید شما را به طور منظم بررسی کند.
تجویز داروی لووتیروکسین
داروی لووتیروکسین که مشابه هورمون تیروئید طبیعی تیروکسین (T4) عمل می‌کند، روش توصیه شده‌ای برای درمان کم کاری تیروئید است. این دارو به صورت قرص، شربت مایع و در کپسول ژل نرم موجود است.
رژیم غذایی مناسب و درمانی
تغذیه نقش بسیار مهمی در کنترل و بهبودی بیماری‌ها دارد. برخی از غذاها و مکمل‌ها میتوانند بر میزان جذب لووتیروکسین توسط بدن تاثیر بگذارند. به عنوان مثال می‌توان به آب گریپ فروت، قهوه اسپرسو، سویا و مولتی ویتامین‌های حاوی آهن یا کلسیم اشاره کرد.
نکات مهم در مبارزه با بیماری هاشیموتو
پزشک حدود 6 تا 8 هفته پس از شروع مصرف دارو به شما آزمایش خون می‌دهد و در صورت نیاز دوز جدید داروهای شما را تنظیم می‌کند. هر بار که دوز خود را تغییر می‌دهید، آزمایش خون دیگری خواهید داشت. هنگامی که به دوزی که برای شما مناسب و موثر است رسیدید، پزشک احتمالا آزمایش خون را هر 6 ماه و سپس یک بار در سال تکرار می‌کند.
هرگز بدون مشورت با پزشک خود مصرف دارو را قطع یا دوز بالاتر مصرف نکنید. مصرف بیش از حد داروهای هورمون تیروئید می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی مانند فیبریلاسیون دهلیزی یا پوکی استخوان شود.
کم کاری تیروئید را می‌توان به خوبی با داروهای هورمون تیروئید کنترل کرد، به شرطی که دارو را طبق دستور پزشک خود مصرف کنید و به طور مرتب آزمایش‌های خون را انجام دهید.
نقش تغذیه در درمان بیماری هاشیموتو
غده تیروئید بدن شما از ید برای ساخت هورمون‌های تیروئید استفاده می‌کند. با این حال، اگر به بیماری هاشیموتو یا سایر انواع اختلالات خودایمنی تیروئید مبتلا هستید، بهتر است از خوردن خوراکی‌هایی مانند نمک، جلبک دریایی، لبنیات، ماهی تن، میگو و تخم مرغ خودداری کنید.
خوردن غذاهایی که مقادیر زیادی ید دارند ممکن است باعث کم کاری تیروئید یا بدتر شدن بیماری شما شود. مصرف مکمل‌های ید نیز اثر مشابهی در شما ایجاد می‌کنند؛ پس قبل از گرفتن هرگونه رژیم غذایی یا خوردن مکمل حتما با پزشک متخصص‌تان مشورت کنید.
با این حال، اگر باردار هستید باید ید کافی مصرف کنید؛ زیرا کودک از رژیم غذایی شما ید دریافت می‌کند. ید بیش از حد می‌تواند مشکلاتی مانند گواتر در نوزاد ایجاد کند و مشکلاتی را هم برای شما به همراه داشته باشد. مادران باردار باید با پزشک خود در مورد میزان مصرف ید صحبت کنند.
برخی از تحقیقات نشان داده که رژیم‌ها غذایی و مکمل‌هایی مانند ویتامین D و سلنیوم ممکن است بر بیماری هاشیموتو تاثیر مثبتی داشته باشد؛ اما هنوز قطعیت صد در صدی این موارد اثبات نشده است.
در آخر
برای درمان این بیماری ابتدا باید با نظر پزشک چندان آزمایش خون و آزمایش تخصصی بدهید. برخی موارد لزوم سونوگرافی نیز برای تشخیص دقیق بیماری وجود دارد. درنهایت پزشک با توجه به شدت بیماری شما دارو درمانی را شروع می‌کند. با این حال حواستان باشد که باید به صورت مکرر آزمایش خون بدهید و از آن اجتناب نکنید.
در کنار درمان‌های پزشکی می‌توانید از رژیم مخصوص بیماری تیروئید لیمومی هم کمک بگیرید تا این بیماری کمترین تاثیر را بر سلامت جسمی و فعالیت روزانه شما بگذارد. هر سوالی راجع به این رژیم داشتید، حتما در قسمت کامنت‌های همین پست از ما بپرسید.
هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و لیمومی هیچگونه مسئولیتی در قبال آن نمی‌پذیرد. برای استفاده و اجرای آن، لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.
منابع:
بدون نظر! اولین نفر باشید