ویتامین C چیست؟
اسید اسکوربیک، آسکوربات یا ویتامین C یکی از آنتی اکسیدان‌های ضروری و مورد نیاز بدن است که از طریق رژیم غذایی در اختیار بدن قرار می‌گیرد. میوه و سبزیجات تازه به‌ویژه مرکبات مانند: پرتقال، گریپ‌فروت، لیمو، کیوی، انگور فرنگی سیاه، توت‌فرنگی، هندوانه، طالبی، پاپایا، گوجه‌فرنگی و خانواده کلم‌ها از بهترین منابع تأمین ویتامین C هستند.
ویتامین C را می‌توان از طریق مکمل‌های غذایی، قرص یا تزریق به دست آورد.
علائم کمبود ویتامین C خود را به چه شکل نشان می‌دهد؟
درصورتی‌که سطح ویتامین C در بدن کاهش پیدا کند، علائم و نشانه‌های زیر را با شما به اشتراک می‌گذارد.
- خشکی پوست
- کبودی
- لک‌های پوستی
- کاهش روند التیام زخم
- کم‌خونی
- افزایش بی‌دلیل وزن
- التهاب و درد مفاصل
- پوکی استخوان
- پوسیدگی دندان و خونریزی لثه
- کاهش ایمنی بدن
- خستگی و ضعف جسمانی
- قاشقی شدن فرم ناخن‌ها
- ریزش مو
بهطورکلی بدن در طی روز به ۷ میلیگرم ویتامین C نیاز دارد. در صورت کم توجهی به این عنصر ابتدا بدن علائم کمبود ویتامین C را به نمایش می‌گذارد.
اگر درمان در مراحل ابتدایی انجام نشود عوارض و مشکلات متعددی را به دنبال خواهد داشت. افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و حتی مرگ ناگهانی یکی از این موارد است.
قرص ویتامین C چه فوایدی دارد؟
طبق تحقیقات انجمن استرالیا به‌طور معمول بدن یک فرد بزرگسال در طی روز به ۴۵ میلیگرم ویتامین C نیاز دارد. این مقدار حدود نصف یک پرتقال متوسط است؛ اما نکته جالب اینجاست که نیاز روزانه بدن یک مادر شیرده به ویتامین C به ۸۵ میلیگرم خواهد رسید. درحالی‌که این نیاز در کودکان به ۳۵ تا ۴۰ میلیگرم در روز می‌رسد.
اگر شما بتوانید نیاز روزانه خود به ویتامین C را تأمین کنید، شاهد فواید مصرف این آنتی‌اکسیدان خواهید بود. همانند:
-
تنظیم سطح گلبول‌های قرمز
مصرف قرص یا مکمل ویتامین C به افرادی که دارای کم‌خونی مزمن هستند یا تحت درمان دیالیز قرار می‌گیرند بسیار کمک‌کننده خواهد بود.
-
درمان و تنظیم ضربان قلب
یکی از عوارض شایع که بعد از جراحی برای افراد ایجاد می‌شود، ضربان قلب نامنظم است. مصرف ویتامین C خوراکی، یک راه مناسب برای برطرف کردن اختلال ضربان قلب نامنظم بر اثر جراحی یا استرس‌های محیطی است.
-
پاک‌سازی و خالی کردن کولون
مکمل ویتامین C به پاک‌سازی روده و خالی کردن کولون به‌ویژه قبل از کولونوسکوپی کمک می‌کند.
-
افزایش سرعت درمان سرماخوردگی
مصرف قرص ویتامین ث در دزهای ۳ تا ۴ میلی‌گرمی روند درمان سرماخوردگی را تسریع می‌کند.
-
تسکین سندرم درد منطقه‌ای پیچیده
زمانی که یک اندام تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد ممکن است که پس از جراحی دچار درد در یک نقطه مشخص شوید. خوردن قرص ویتامین C موجب تسکین این اختلال خواهد شد.
-
رفع زخم و چین‌وچروک پوست
عموماً متخصصین پوست برای درمان زخم و چین و چروک‌های بدن به‌ویژه پس از لیزر درمانی، قرص ویتامین C را تجویز می‌کنند.
-
کاهش کلسترول بالا
تحقیقات نشان می‌دهد که قرص ویتامین C می‌تواند باعث کاهش کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) یا بد خواهد شد.
-
تنظیم فشارخون
مصرف مکمل ویتامین C تا حد ممکن باعث کاهش فشارخون سیستولیک می‌شود.
-
درمان مسمومیت با سرب
محققان دریافته‌اند که مصرف ویتامین ث به‌صورت مکمل یا نهفته در انواع رژیم غذایی باعث کاهش سطح سرب خون می‌شود.
-
کاهش آثار منفی نیترات مواد غذایی
ویتامین C اثرات منفی نیترات را تا حد زیادی کاهش می‌دهد و از سوی دیگر به داروهای ضد درد قفسه سینه همچون نیتروگلیسیرین کمک می‌کند تا اثر طولانی مدتی داشته باشد.
-
جلوگیری از برخی سرطان‌ها
ویتامین C خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها همچون ریه، خون، پوست، پانکراس، مثانه و روده بزرگ را کاهش می‌دهد.
-
کمک به درمان کرونا ویروس
محققان پس از بررسی چندین مطالعه دریافتند که مصرف قرص ویتامین ث در کنار سایر داروهای تجویزی دوره درمان و عوارض کرونا ویروس را کاهش خواهد داد.
-
کاهش خطر ابتلا به مشکلات کبدی
مطالعات نشان می‌دهد که خوردن قرص ویتامین C از چند عارضه کبدی جلوگیری می‌کند. مانند: آسیب چشمی اینترفرون.
-
تقویت پوست و مو
اگر به دنبال پوست و مو سالم هستید، توصیه می‌کنیم که از ویتامین ث غافل نشوید. محصولات حاوی ویتامین C در کنار مصرف خوراکی این آنتی اکسیدان باعث داشتن ظاهری جذاب خواهد شد. چراکه مو را شاداب و پوست را شفاف و بدون چروک می‌کند.
-
کاهش درد ناشی از جراحی
پزشکان معتقدند که قرص ویتامین ث در ۶ روز ابتدایی جراحی می‌تواند عوارض و درد ناشی از جراحی را کاهش دهد.
-
درمان بیماری‌های تنفسی
به نظر می‌رسد که ویتامین ث در کاهش علائم و عوارض برونشیت و آسم موفق عمل می‌کند.
-
جلوگیری از پیشرفت آترواسکلروز
آترواسکلروز عارضه‌ای است که در آن شریان‌ها به ویژه عروق قلب دچار سختی و گرفتگی می‌شوند. دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که مصرف خوراکی ویتامین C یا مکمل آن می‌تواند از پیشرفت این اختلال پیشگیری کند.
-
کاهش اثرات آسیب عصبی ارثی
خطر ابتلا به برخی اختلالات ژنتیکی که منجر به دردهای عضلانی می‌شوند را می‌توان با مصرف مکمل ویتامین C کاهش داد.
برای اثربخشی بهتر ویتامین C توصیه می‌شود که این قرص را به‌صورت ناشتا یا یک تا دو ساعت بعد از صرف وعده غذایی میل کرد.
مضرات مصرف قرص ویتامین C
اگر مصرف مکمل ویتامین C طبق تجویز پزشک یا متخصص تغذیه انجام شود، با عوارض جانبی قابل توجهی همراه نخواهد بود. بااین‌حال اگر یک یا چند مورد از موارد زیر را پس از مصرف طولانی‌مدت قرص ویتامین ث مشاهده کردید، ممکن است دچار مسمومیت با ویتامین C شده باشید.
- ایجاد حالت تهوع
- گرفتگی عضلات شکم
- سردرد
- خستگی
- سنگ کلیه
- اسهال
- اختلال در روند جذب آهن
چه افرادی نباید از مکمل ویتامین C استفاده کنند؟
- افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند یا به ذرت حساسیت دارند باید مصرف این ویتامین را بااحتیاط و تحت نظر پزشک استفاده کنند.
- بیماران مبتلا به هموکروماتوز (نوعی بیماری ارثی) به دلیل عدم تحمل انباشت عنصر آهن در بدن نباید از مکمل‌های ویتامین C مصرف کنند.
- بیماران کم‌خونی سلول داسی شکل یا مبتلایان اختلال متابولیک G6PD، با مصرف مکمل غذایی یا قرص ویتامین ث دچار عوارض جانبی جدی ناشی از مصرف سطوح بالای ویتامین C خواهند شد.
- مصرف ویتامین C قبل یا بعد از آنژیوپلاستی باعث ایجاد اختلال در روند درمان می‌شود.
- افراد مبتلا به مشکلات کلیوی باید قبل از مصرف ویتامین C با پزشک خود مشورت کنند.
- بیماران تالاسمی و هموکروماتوز باید تحت نظارت پزشک از ویتامین ث استفاده کنند.
- مصرف ویتامین C سطح قند خون را بالا می‌برد؛ بنابراین می‌تواند برای بیماران دیابتی یک خطر جدی محسوب شود.
مکمل ویتامین C با چه داروهایی تداخل دارد؟
بهطورکلی مصرف مکمل ویتامین C با برخی داروها همخوانی نخواهد داشت. اگر یکی از موارد زیر را برای درمان عارضه‌ای به کار می‌گیرید، بهتر است که قبل از هر چیزی با پزشک خود برای مصرف ویتامین ث مشورت کنید. چراکه مکمل ویتامین C با این داروها تداخل دارد.
- آسپیرین و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
- استامینوفن
- آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم مانند: Maalox و Gaviscon
- باربیتورات‌ها همچون: فنوباربیتال (لومینال)، پنتوباربیتال (نمبوتال) و سکونوباربیتال (سکونال)
- داروهای شیمی‌درمانی
- قرص‌های ضدبارداری خوراکی
- مهارکننده‌های پروتئاز که برای درمان HIV و ایدز استفاده می‌شود.
- آنتی‌بیوتیک‌ها ازجمله: تتراسایکلین، مینوسیکلین (مینوسین) و داکسی سایکلین (ویبرامایسین).
- وارفارین یا سایر رقیق کننده‌های خون
قرص ویتامین C و کودکان
محققان باور دارند که بهترین انتخاب برای تأمین ویتامین ث مورد نیاز بدن استفاده از مواد غذایی و مکمل‌های غذایی است. بااین‌حال در شرایطی بسته به صلاحدید پزشک یک کودک باید از قرص ویتامین ث استفاده کند.
مصرف روزانه ۱ عدد قرص ویتامین ث برای کودکان بالای ۷ سال کم‌خطر خواهد بود؛ اما فهرست زیر یک منبع و راهنما مناسب است که میزان نیاز مصرفی کودک به ویتامین C را نشان می‌دهد.
- نوزاد ۰ تا ۱۲ ماه: ۴۰ میلیگرم (مصرف کافی)
- کودکان ۱ تا ۳ سال: ۱۵ میلیگرم
- کودکان ۴ تا ۸ سال: ۲۵ میلیگرم
- کودکان ۹ تا ۱۳ سال: ۴۵ میلیگرم
- دختران نوجوان ۱۴ تا ۱۸ سال: ۶۵ میلیگرم
- پسران نوجوان ۱۴ تا ۱۸ سال: ۷۵ میلیگرم
قرص ویتامین ث و زنان باردار
در دوران حاملگی متخصصان برای مادران باردار قرص و مکمل‌های ویژه‌ای را تجویز می‌کنند. مصرف مکمل ویتامین C یکی از اینها است. چراکه از مشکلات عدیده‌ای جلوگیری خواهد کرد. همچون:
- کاهش خطر فشارخون بالا
- کاهش خطر دفع پروتئین از طریق ادرار
- جذب آسان‌تر آهن
- پیشگیری از زایمان زودرس
- کاهش خطر نوزاد نارس یا مرده‌زایی
- افزایش شانس تولد نوزاد سالم با وزن ایده آل
حواستان باشد در این دوران بدون مشورت پزشک قرص یا مکمل مصرف نکنید.
میزان ویتامین ث نرمال در آزمایش چه قدر است؟
برای به دست آمدن نتیجه واقعی‌تر از سطح ویتامین ث در بدن، شخص باید ۸ تا ۱۲ ساعت قبل ناشتا باشد و از مکمل این ویتامین استفاده نکند. طی انجام آزمایش خون با ملاک قرار دادن ۳ سطح میزان کم، طبیعی و بالا بودن ویتامین C در بدن را شناسایی می‌کنند.
مقادیر زیر ۰.۲ میلیگرم در دسی لیتر نشان‌دهنده کمبود قابل‌توجه، بیشتر یا مساوی ۰.۲ mg/dL و کمتر از ۰.۴ mg/dL با خطر کمبود ویتامین C، مقادیر ۰.۴ تا ۲.۰ mg/dL محدوده طبیعی و عدد بالاتر از اینها مقدار بالای ویتامین C در بدن را نشان خواهد داد.
کلام آخر
اسید اسکوربیک، Vitamin C، ویتامین سی یا ث یک آنتی اکسیدان قوی و ضروری برای بدن است که عملکرد آن را در چندین جهت تقویت خواهد کرد. عموماً نیاز روزانه افراد در سنین و جنسیت‌های مختلف به ویتامین سی به حدود ۷ میلیگرم خواهد رسید. عدم دریافت این مقدار شخص را دچار علائم و مشکلاتی خواهد کرد.
به همین دلیل پزشکان در دوره‌ای مصرف مکمل Vitamin C را توصیه می‌کنند تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کنند. آنچه در این قسمت از مجله سلامتی لیمومی بررسی شد، به شما آموخت که ویتامین C چیست؟ چه فواید و مضراتی دارد؟ چه افرادی نباید از مکمل Vitamin C استفاده کنند و چه کسانی بیشترین سود را از مصرف قرص ویتامین ث خواهند برد.
هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و لیمومی هیچگونه مسئولیتی در قبال آن نمی‌پذیرد. برای استفاده و اجرای آن، لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.
منابع:
بدون نظر! اولین نفر باشید