ترخینه چیست؟
هرچند که امکان خریداری ترخینه خشک از عطاری و فروشگاه‌های مواد غذایی نیز وجود دارد اما قبل از هر چیزی شما باید بدانید که ترخینه چه نوع ماده غذایی است و از چه چیزی تهیه می‌شود تا در صورت امکان آن را در خانه تهیه کنید.
ترخینه یک عصاره سنتی و خشک شده از چند ماده است که در تهیه آن از دوغ، نعنا خشک، بلغور گندم، زردچوبه، گل زرد و فلفل سیاه کمک می‌گیرند. شما می‌توانید پس از ترکیب کردن همه این مواد، به یک خمیر دست پیدا کنید که پس از شکل دادن به آن و خشک کردنش در زیر نور خورشید یا با دستگاه‌های مخصوص از آن برای تهیه آش ترخینه استفاده کنید.
1. طرز تهیه آش ترخینه ساده
آش ترخینه ساده را در مناطق مختلف طبخ می‌کنند و لزوماً به شهر یا استان خاصی تعلق ندارد. شما این فرصت را دارید که با کمک مواد اولیه زیر در کمتر از ۱ ساعت از طعم آش ترخینه خود لذت ببرید.
- ترخینه خشک: ۱۵۰ گرم
- پیاز: ۲ عدد
- سیب‌زمینی: ۲ عدد
- گوجه‌فرنگی: ۲ عدد
- هویج: ۲ عدد
- سیر: ۴ حبه
- کشک: به‌اندازه دلخواه
- روغن‌مایع: به مقدار لازم
- نمک و فلفل: به میزان لازم
برای شروع ترخینه را با آب سرد بشویید تا عاری از هرگونه آلودگی شود. سپس آن را در یک کاسه متوسط حاوی آب به مدت ۳ ساعت خیس دهید تا بافت آن از هم باز شده و آماده پخت گردد.
پیازها را خرد کنید. قابلمه پخت آش را روی حرارت بگذارید و مقداری روغن داخل آن بریزید تا گرم شود. اکنون باید پیازداغ درست کنید. تا طلایی شدن پیازها فرصت دارید که سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، هویج و سیر را پس از پوست گرفتن نگینی ریز خرد کنید.
تمامی سبزیجات را با پیاز همراه کرده و کمی تفت دهید تا هم مزه شوند. ترخینه شسته شده و کمی آب را به سبزیجات درون قابلمه اضافه کرده و خوب هم بزنید تا گلوله‌ای باقی نماند. درپوش قابلمه را بگذارید و اجازه دهید که به مدت ۶۰ دقیقه با حرارت متوسط بپزید تا خوب جا بیفتد.
۱۰ دقیقه آخر به آش ترخینه خود ۲ قاشق غذاخوری کشک و نمک و فلفل اضافه کنید تا طعم آن لذیذتر شود. نوش جان.
2. تهیه آش ترخینه بدون حبوبات
دستور تهیه آش ترخینه بدون حبوبات تا حد زیادی به طرز تهیه آش ترخینه ساده شباهت دارد. البته در برخی مناطق این آش را با مقداری سیرابی پخته‌شده نیز همراه می‌کنند؛ بنابراین در این دستورالعمل شما با طرز تهیه آش ترخینه با سیرابی یا طرز تهیه آش ترخینه اراکی نیز آشنا می‌شوید. البته در نسخه ساده یا بدون حبوبات این آش می‌توانید در صورت عدم تمایل سیرابی را از فهرست مواد اولیه حذف کنید.
- ترخینه خشک: ۱۵۰ گرم
- سیرابی: ۱ دست
- سیر: ۴ حبه
- پیاز متوسط: ۳ عدد
- نعنا تازه: ۲ ساقه
- سبزی آش: ۳۰۰ گرم
- روغن: ۱ قاشق غذاخوری
- نمک، فلفل سیاه، زردچوبه: به میزان لازم
ابتدا سیرابی را پاک کرده و به همراه ۱ عدد پیاز و ۲ حبه سیر خرد شده بپزید. در حین پخت روی سیرابی‌ها را کف می‌پوشاند که بهتر است آن‌ها را جدا کنید تا ظاهر خوراک شما دلپذیرتر شود.
به‌محض نیم‌پز شدن سیرابی‌ها پیاز و سیر درون آن را دور انداخته و کمی نمک، فلفل و زردچوبه به آن اضافه کنید تا به‌خوبی مزه‌دار شود. در قابلمه دیگر با دو پیاز باقی‌مانده پیازداغ درست کنید. زمانی که پیازها طلایی و سبک شدن سیر رنده شده را درون قابلمه بریزید تا عطر آن بلند شود.
اکنون نوبت به افزودن ترخینه شسته شده، نعنا خرد شده و سبزی آش است. همه مواد را با هم ترکیب کنید و یک لیوان آب به آن بیفزایید تا یک‌دست شوند. زمانی که ترکیب شما شروع به قل زدن کرد، سیرابی پخته شده را به آن اضافه کرده و اجازه دهید که آش به مدت ۳۵ دقیقه با حرارت ملایم جا بیفتد.
در آخر آش ترخینه بدون حبوبات را با نعناداغ، سیرداغ و کشک تزیین و نوش جان کنید.
3. طرز تهیه آش ترخینه کرمانشاهی
یکی از اصلی‌ترین طرز تهیه‌های آش ترخینه خوشمزه که به آن طرز تهیه آش ترخینه سنتی نیز می‌گویند همین دستور پیش رو است. شما باید مواد لازم برای پخت آش ترخینه کرمانشاهی را آماده کرده و طبق دستور پیش بروید:
- ترخینه خشک: ۱۵۰ گرم
- لوبیا چیتی یا قرمز: ۱.۲ لیوان
- نخود: ۱.۲ لیوان
- عدس: ۱.۳ لیوان
- سبزی‌اش: ۳۰۰ گرم
- پیاز متوسط: ۴ عدد
- سیر: ۲ حبه
- روغن مایع: ۴ قاشق غذاخوری
- کشک: به مقدار دلخواه
- نمک، فلفل و زردچوبه: به‌اندازه کافی
تمامی حبوبات را از قبل پاک کرده و بشویید تا آلودگی نداشته باشد. به‌منظور رفع نفخ حبوبات بهتر است که نخود، لوبیا و عدس را به مدت ۱۲ تا ۱۸ ساعت در آب ولرم بخیسانید. در طی این مدت چندمرتبه آب حبوبات را تعویض کنید تا بو نگیرد.
- ترخینه و پیازداغ را مطابق دستورهای قبلی آماده پخت آش کنید. حبوبات، پیازداغ، ترخینه نرم شده و سیر تفت داده شده را در قابلمه مناسب ریخته و اجازه دهید که برای ۱ ساعت تا ۱:۳۰ دقیقه بپزند.
اکنون باید سبزی آش و مقداری کشک، نمک و فلفل را به محتویات قابلمه اضافه کنید و ۳۰ دقیقه دیگر به پخت مواد ادامه دهید تا آش کاملاً غلیظ شود. در نهایت می‌توانید آش ترخینه را با مقداری نعنا، پیاز و سیرداغ تزیین و سرو کنید.
4. طرز تهیه آش ترخینه ملایر
یکی دیگر از نسخه‌های ترخینه دوغ همین طرز تهیه آش ترخینه ملایر است. این خوراک سنتی با کمک مواد اولیه زیر در کمتر از ۲ ساعت طبخ می‌شود.
- ترخینه خشک: ۴۰۰ گرم
- سبزی آش: ۴۰۰ گرم
- پیاز متوسط: ۴ عدد
- عدس: ۱.۲ پیمانه
- لوبیا: ۱.۲ پیمانه
- سیر: ۴ حبه
- روغن: به مقدار نیاز
- کشک: به‌اندازه دلخواه
- نمک، فلفل و زردچوبه: به‌اندازه کافی
حبوبات را از قبل شسته و خیس دهید تا نفخ آن‌ها گرفته شود. پیازداغ و سیرداغ آماده کنید و همراه ترخینه نرم شده در مقداری روغن تفت دهید تا عطر مواد آزاد شود. لوبیا و عدس را به محتویات قبلی اضافه کرده و به‌اندازه کافی روی آن آب گرم بریزید.
صبر کنید تا حبوبات به‌خوبی نرم شود. سبزی آش، کمی کشک، نمک و فلفل را به ترخینه ملایری اضافه کرده و ۳۰ دقیقه دیگر زمان برای جا افتادن آش در نظر بگیرید. در آخر آش ترخینه را با مواد متداول تزیین و نوش جان کنید.
5. طرز تهیه آش ترخینه با عدس
یک نوع دیگر از طرز تهیه آش ترخینه خوشمزه همین دستور تهیه است. این آش در کمتر از ۹۰ دقیقه آماده می‌شود و کالری بسیار کمی دارد. به همین دلیل می‌توانید از آن به‌عنوان یک خوراک رژیمی نیز استفاده کرد. شما برای پخت این نوع آش به مواد اولیه زیر نیاز دارید:
- عدس: ۱ پیمانه
- ترخینه خشک: ۲ قرص
- سبزی آش: ۱ پیمانه
- پیاز متوسط: ۳ عدد
- سیر: ۲ حبه
- نعنا خشک: به مقدار لازم
- روغن: به‌اندازه کافی
- نمک و فلفل: به مقدار لازم
عدس‌ها را بشویید و به مدت ۵ ساعت خیس دهید تا راحت‌تر پخته شوند. ترخینه و پیازداغ را همچون آموزش‌های قبلی آماده کنید. پس از طلایی شدن پیاز، سیرها را خرد کرده و به‌اندازه بلند شدن عطر آن‌ها به تفت دادن ادامه دهید.
عدس، ترخینه نرم شده، پیازداغ، سیر و کمی آب را با هم ترکیب کرده و اجازه دهید که عدس‌ها به‌خوبی بپزند. اکنون باید سبزی آش، نمک و فلفل را به آش ترخینه اضافه کرد. عموماً ۳۰ دقیقه بعد آش آماده سرو است. کمی نعنا خشک به خوراک افزوده یا با آن نعناداغ درست کرده و همراه غذا سرو کنید.
6. طرز تهیه آش ترخینه با ماش
شما در این طرز تهیه باید مطابق دستور پخت آش ترخینه با عدس عمل کنید. کافی است که به‌جای عدس از همان مقدار ماش شسته شده کمک بگیرید و درست طبق طرز تهیه آش ترخینه عدس پیش بروید. این آش مدت‌زمان پخت کمتری نسبت به نمونه قبلی خود دارد و عمدتاً بین ۶۰ تا ۷۰ دقیقه آماده می‌شود.
7. طرز تهیه آش ترخینه دوغ
اگر طرف‌دار لبنیات هستید یا باید در رژیم غذایی خود از لبنیات و مواد غذایی حاوی کلسیم استفاده کنید. این طرز تهیه آش ترخینه را از دست ندهید. برای شروع مواد اولیه زیر را آماده کنید:
- ترخینه دوغ: ۳ قرص
- بلغور گندم: ۵۰۰ گرم
- ماست ترش یا دوغ سفت: ۵۰۰ گرم
- نخود: ۱ لیوان
- لوبیا چیتی: ۱ لیوان
- عدس: ۱.۲ لیوان
- پیاز متوسط: ۴ عدد
- سیر: ۵ حبه
- کشک: ۱ پیمانه
- سبزی آش: ۵۰۰ گرم
- زردچوبه: ۱ قاشق چای‌خوری
- پونه خشک: ۱ قاشق غذاخوری
- نعناع خشک: ۱ قاشق غذاخوری
- نمک و فلفل سیاه: به میزان لازم
این حجم از مواد اولیه برای ۸ نفر کافی است. در صورت تمایل با رعایت نسبت‌ها مقدار مواد اولیه را کمتر یا زیادتر کنید. طبق روال همیشگی ترخینه و حبوبات را از قبل خیس می‌دهیم تا برای پخت آماده شوند.
در قابلمه مناسبی سیر و پیاز را تفت می‌دهیم تا طلایی و سبک شوند. بلافاصله حبوبات و ترخینه نرم شده را داخل قابلمه ریخته و با سیر و پیاز تفت می‌دهیم. بهتر است که در این مرحله زردچوبه را هم اضافه کنیم تا عطر و رنگ خوراکمان بهتر شود.
دوغ یا ماست چکیده را با مقداری آب رقیق کرده و به آش ترخینه اضافه می‌کنیم. صبر می‌کنیم تا برای ۹۰ دقیقه همه مواد کاملاً بپزند. حالا باید سبزی آش را به خوراکمان بیفزاییم و منتظر بمانیم تا آش به‌خوبی غلیظ شود.
پونه خشک و نعنا خشک را با مقداری روغن تفت داده تا عطر آن‌ها آزاد شود. نمک و سبزی‌های سرخ شده را داخل آش ریخته و خوب هم می‌زنیم. بعد از ۳ تا ۵ دقیقه اجاق را خاموش کرده و آش را با کشک، پیازداغ و سیرداغ سرو می‌کنیم.
8. طرز تهیه آش ترخینه خشک
زمانی که شما از قرص‌های آماده ترخینه که معمولاً در وزن‌های ۱۵۰ و ۳۰۰ گرم عرضه می‌شوند در طرز تهیه آش ترخینه استفاده می‌کنید، درواقع طرز تهیه آش ترخینه خشک را دنبال کرده‌اید. فرقی نمی‌کند که شما در آش خود از حبوبات یا سبزی کمک گرفته‌اید یا خیر. درهرصورت شما آش ترخینه خشک پخته‌اید.
کلام آخر
آش‌ها ازجمله خوراک‌های سنتی و مفیدی هستند که ارزش غذایی بالایی دارند. عموماً این غذاها مقدار کالری کنترل شده‌ای داشته و منبع خوبی از فیبرها هستند. به همین دلیل می‌توانند در رژیم‌های لاغری، رژیم غذایی با کالری محدود و برنامه غذایی با هدف رسیدن به تناسب اندام جای بگیرند.
آش ترخینه نمونه خوبی از این خوراک‌ها است که تنوع در مواد اولیه و طرز تهیه آن به شما این فرصت را می‌دهد تا از خوراک‌های سالم، کم‌کالری و رژیمی در اشکال مختلفی بهره بگیرید.
مجله سلامتی لیمومی با معرفی انواع طرز تهیه خوراک، دسر، پیش‌غذا و شیرینی‌های رژیمی می‌تواند منبع خوبی برای ایجاد تنوع در برنامه غذایی شما باشد.
بدون نظر! اولین نفر باشید