رازهای ناشناخته درباره علائم تیروئید در زنان؛ آیا من بیمارم؟

همه چیز با علائم کوچکی شروع شد. خستگی مداوم، کاهش وزن بی‌دلیل و احساس بی‌اشتهایی تنها بخشی از علائمی بود که با آن مواجه شدم. در ابتدا، فکر می‌کردم این مشکلات ناشی از استرس و روزمرگی هستند، اما وقتی مشکلاتم شدیدتر شدند به پزشک مراجعه کردم. آن موقع نمی‌دانستم که این‌ها، علائم تیروئید در زنان است.

پس از بررسی‌های لازم و انجام چند آزمایش، متوجه شدم که تیروئید دارم. کمی شوکه شدم که در 45 سالگی و با رعایت رژیم غذایی درست به این بیماری مبتلا شدم، اما از آن لحظه به بعد، زندگیم به یک سفر تبدیل شد. سفری که با درک عمیق‌تری‌از خودم و بدنم همراه بود.

درباره بیماری و روش‌های درمان تیروئید اطلاعات بیشتری نیاز داشتم. اولین چیزی که توجهم را جلب کرد یک حقیقت علمی بود که می‌گفت زنان پنج تا هشت برابر بیشتر از مردان به این بیماری دچار می‌شوند.

همان لحظه به این فکر کردم که شاید اگر زودتر علائم تیروئید در زنان را می‌شناختم، راحت‌تر می‌توانستم از آن پیشگیری کنم. این مقاله از «مجله سلامتی لیمومی» را به این موضوع اختصاص داده‌ایم. در ادامه همراه ما باشید تا با انواع تیروئید، علائم و درمان آن آشنا شوید.

تیروئید چیست؟

تیروئید، غده‌ای در بدن است که در تنظیم فعالیت‌های متابولیک و عملکرد سیستم ایمنی و عصبی نقش مهمی دارد. همچنین، تنظیم سطح هورمون‌ها، رشد و توسعه سلول‌ها و بافت‌های مختلف بدن نیز برعهده این غده است. بنابراین، هرگونه نقص یا نارسایی در عملکرد تیروئید می‌تواند بر سلامت و کیفیت زندگی افراد تاثیر بگذارد.

تیروئید درست جلوی گردن و در زیر غضروف قرار گرفته است و ظاهری شبیه به بال‌های پروانه دارد. آناتومی تیروئید به‌شکلی است که در حالت سلامتی کامل نمی‌توانید آن را ببینید. اما به محض اینکه کارکرد غده تیروئید با اختلال مواجه شد، اندازه‌اش بزرگ‌تر و رنگش قرمز تیره می‌شود و به‌خوبی قابل دیدن است.

غده تیروئید دو نوع هورمون تولید می‌کند:

• هورمون تیروکسین: هورمون اصلی‌ای که غده تیروئید تولید می‌کند، هورمون تیروکسین است که چهار اتم ید دارد. تیروکسین تاثیر بسیار زیادی در فعالیت متابولیک بدن دارد و بر تقسیم سلول‌ها، تولید گرما و کنترل سطح انرژی بدن اثرگذار است.
• هورمون تری‌یودوتیرونین: این هورمون نسبت به هورمون تیروکسین در مقدار کمتری تولید می‌شود، اما نقش مهمی در تنظیم فعالیت قلب، عملکرد عضلات و سیستم عصبی ایفا می‌کند.

انواع تیروئید

به‌طورکلی در بین عموم مردم، بیماری‌های ناشی از تیروئید در دو دسته تیروئید کم‌کار و تیروئید پرکار تقسیم می‌شود، اما نباید فقط به این دو مورد بسنده کرد. تیروئید به علل مختلفی رخ می‌دهد و انواع بیشتری ازجمله تیروئیدیت هاشیموتو، بیماری گریوز، گواتر یا بزرگ شدن تیروئید، تیروئید بعد از زایمان، تیروئید خاموش، تیروئید ناشی از مصرف دارو و غیره دارد.

در ادامه برخی از شایع‌ترین انواع تیروئید را معرفی کرده‌ایم:

• تیروئید پرکار:

در این نوع، غده تیروئید شما بیش‌فعال است. بیش از حد هورمون تیروئید تولید می‌کند. پرکاری تیروئید می‌تواند باعث افزایش سرعت عملکردهای بدن بیمار شود. تیروئید پرکار را می‌توان نوع شایع این بیماری نامید. بیماری گریوز و ندول‌های تیروئید از علل‌ پرکاری تیروئید هستند که باعث می‌شود این غده، هورمون‌های خود را بیش از حد تولید کند.

از علائم تیروئید پرکار می‌توان به اضطراب، لرزش دست، کم‌شدن تعداد قاعدگی، ریزش مو، تعریق زیاد، تحریک‌پذیری، خلق‌وخوی بد و بیش‌فعالی نام برد.

• کم‌کاری تیروئید:

کم‌کاری تیروئید نقطه مقابل پرکاری تیروئید است. غده تیروئید فرد بیمار در این حالت کم‌کار است و نمی‌تواند به اندازه کافی هورمون‌های خود را تولید کند و باعث کند شدن برخی از عملکردهای بدن می‌شود. کم‌کاری تیروئید اغلب به‌دلیل تیروئیدیت هاشیموتو، جراحی غده تیروئید و برداشتن آن یا آسیب ناشی از پرتودرمانی ایجاد می‌شود.

درد مفاصل، حساس‌شدن به سرما، قاعدگی‌های مکرر و سنگین، عدم تمرکز، خستگی مفرط، مشکلات خواب، خشکی پوست و مو و افسردگی نشانه‌های مربوط به تیروئید کم‌کار است.

• تیروئیدیت هاشیموتو:

تیروئیدیت هاشیموتو به‌عنوان تیروئیدیت لنفوسیتی مزمن نیز شناخته می‌شود. اغلب زنان میانسال به این نوع از تیروئید مبتلا می‌شوند، اما ممکن است در هر سنی و برای هر زن و مردی اتفاق بیفتد. تیروئیدیت هاشیموتو زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن شما به‌اشتباه به غده تیروئید و توانایی آن برای تولید هورمون حمله کرده و به آرامی آن را از بین می‌برد.

خستگی، سردرد، یبوست، افزایش وزن، بزرگی غده تیروئید، خشکی پوست و رنگ‌پریدگی، قاعدگی سنگین و نامنظم و عدم تحمل سرما از مشخصه‌های این نوع تیروئید است. البته این علائم تیروئید در زنان می‌تواند بسیار خفیف و غیرملموس باشد که برای مدت طولانی ادامه پیدا می‌کند.

انواع سخت بیماری تیروئید

موارد زیر اختلالات حاد بیماری تیروئید را شامل می‌شود:

• بیماری گریوز:

سیستم ایمنی بدن در بیماری گریوز درست مشابه تیروئیدیت هاشیموتو، به غده تیروئید حمله می‌کند با این تفاوت که در گریوز باعث می‌شود تیروئید هورمون‌های بیشتری تولید کند. اضطراب، تحریک‌پذیری، خستگی، لرزش دست، افزایش ضربان قلب یا نامنظم بودن آن، تعرق زیاد، کاهش وزن ناخواسته، مشکل خواب، گواتر، اسهال و تغییر چرخه قاعدگی از علائم این بیماری است.

• گواتر:

بزرگ‌شدن غیرعادی غده تیروئید، اصطلاحاً به بیماری گواتر شناخته می‌شود؛ البته این بزرگی مشکل سرطانی نیست. شایع‌ترین دلیل بیماری گواتر کمبود ید است. اما می‌تواند به دلیل بیماری گریوز، کم‌کاری تیروئید مادرزادی، تیروئیدیت و تومورهای غده هیپوفیز نیز پدید آید.

گواتر در زنان بیشتر از مردان اتفاق می‌افتد و با علائمی همچون تورم یا گرفتگی در گردن، مشکل در تنفس یا بلع، سرفه یا خس خس سینه و صدای خشن همراه است.

• ندول تیروئید:

ندول‌ یا گره تیروئید به حالتی گفته می‌شود که توده‌هایی جامد یا مایع روی غده تیروئید شما ایجاد می‌شود. داشتن ندول تیروئید در زنان حدود چهار برابر بیشتر از مردان شایع است؛ در حالی که میزان سرطان تیروئید در مردان دو برابر زنان است.

کمبود ید و تیروئیدیت هاشیموتو از علل ابتلا به این بیماری است. بیشتر گره‌های تیروئید هیچ علامتی ندارند، اما اگر به اندازه کافی بزرگ شوند، می‌توانند باعث تورم در گردن شده و به مشکلات تنفسی و بلع، درد و گواتر منجر شوند.

علائم تیروئید در زنان

علائم تیروئید در زنان بسته به اینکه کدام یک از انواع بیماری تیروئید را داشته باشند متفاوت است. به‌طور کلی علائم تیروئید در زنان به‌جز مواردی محدود مانند تغییر چرخه قاعدگی در زنان و مردان یکسان بوده و نمی‌توان آن‌ها را محدود به جنسیت خاصی کرد.

همانطور که گفته شد تیروئید در زنان تا پنج برابر بیشتر از مردان اتفاق می‌افتد و شایع‌ترین نوع آن در میان بانوان کم‌کاری تیروئید است. از علائم تیروئید در زنان می‌توان به خستگی، عدم تحمل سرما، افزایش وزن ناگهانی، یبوست، ریزش مو، خشکی پوست، تغییر حالت ناخن‌ها و تغییر چرخه قاعدگی اشاره کرد.

پرکاری تیروئید که دومین نوع شایع این بیماری است، در زنان با علائم کاهش وزن ناخواسته و ضربان قلب سریع یا نامنظم همراه است. پرکاری تیروئید همچنین می‌تواند احساس اضطراب در افراد مبتلا را افزایش دهد.

برخی از نشانه‌های اولیه در تیروئید وجود دارد که اغلب توسط زنان نادیده گرفته می‌شود، درنتیجه اگر این نشانه‌ها را در خودتان می‌بینید که با شدت بیشتری همراه شده است، حتما برای مراجعه به پزشک و انجام آزمایش اقدام کنید.

ریزش مو، قاعدگی نامنظم، احساس خستگی بسیار شدید، گرسنگی، اضطراب، احساس داشتن لرز و تعریق در سنین مختلف تجربه می‌شود؛ اما اگر این علائم در شما زیادتر از گذشته شد باید به فکر باشید؛ چراکه ممکن است غده تیروئید دچار اختلال شده باشد.

مقاله پیشنهادی: 9 خوراکی محبوب برای جلوگیری و درمان ریزش مو

درمان تیروئید

برای درمان بیماری تیروئید چند روش مختلف وجود دارد که به تشخیص پزشک متخصص یکی از آن‌ها پیشنهاد می‌شود.

• دارو درمانی:

اکثر انواع بیماری‌ تیروئید را می توان به راحتی با دارو درمان کرد، همراه با نظارت بر سطح هورمون در خون. در شرایط جدی‌تر، مانند بزرگ شدن غده تیروئید یا سرطان تیروئید، تیروئید را می توان با جراحی برداشت. فردی که تیروئیدکتومی می‌کند، می‌تواند داروهایی برای جایگزینی هورمون‌های تیروئید در بدن مصرف کند.

• جراحی تیروئید:

همه انواع تیروئید نیازی به جراحی ندارد. درحالتی که شخص به بیماری گواتر، سرطان غده تیروئید یا پرکاری تیروئید مبتلا باشد، با عمل جراحی، بخش یا تمام قسمت‌های غده را برمی‌دارند تا بهبود پیدا کند.

• قرص‌های هورمونی:

زمانی که غده تیروئید نتواند هورمون‌های موردنیاز بدن را به مقدار لازم تولید کند، به تجویز پزشک قرص‌های هورمونی برای شخص بیمار نوشته می‌شود. این بیماری‌ها به طور عمده برای اشخاص مبتلا به کم‌کاری تیروئید تجویز می‌شود. همچنین پس از جراحی در بیماران سرطانی نیز مصرف این دارو‌ها را توصیه می‌کنند.

جمع‌بندی

تیروئید بیماری ناشناخته‌ای نیست و در میان زنان شایع‌تر از مردان است. علائم تیروئید در زنان شامل مواردی ازجمله خستگی مفرط، کاهش یا افزایش ناگهانی و بی‌رویه وزن، تغییر چرخه قاعدگی به‌صورت نامنظم، ریزش مو، خشکی ناخن‌ها و پوست و اضطراب می‌شود.

اگر تعدادی از این علائم را همزمان باهم داشتید، بهتر است برای معاینه و انجام آزمایش‌های ابتدایی به پزشک مراجعه کنید. بیشتر مواقع این نشانه‌ها دلیل بیماری نیست، اما برخی اوقات ممکن است غده تیروئید شما دچار اختلال شده باشد و هرچه زودتر به دادش برسید، کمتر نیاز به داروهای سنگین خواهید داشت.

سابقه خانوادگی بیماری تیروئید و سن بالای 60 سال می‌تواند در بروز علائم تیروئید در زنان تاثیرگذار باشد؛ درنتیجه این دسته افراد بهتر است بیشتر مراقب سلامتی خودشان باشند.

منابع:

Lifespan

Healthline