احتمالا شما هم بارها در موقعیت‌های مختلف با این سوال مواجه شده‌اید که: «استرس داری»؟ و در جواب نگاهتان را به پایین انداخته‌اید و گفته‌اید: «من؟ نه! من و استرس؟ اصلا!». این سوال وقتی اغلب وقتی پیش می‌آید که طرف مقابل، علائم استرس را از روی بدن یا نوع رفتار شما تشخیص دهد.
اما احساس استرس چیست که بیشتر ما سعی داریم آن را انکار کنیم یا نسبت به آن برداشت منفی داشته باشیم؟ ما در این مطلب مجله سلامتی لیمومی قرار است به این سوال پاسخ دهیم و در ادامه بگوییم علائم استرس چگونه خود را از طریق ذهن، رفتار و جسم نشان می‌دهند.
در آخر هم راهکارهایی را به شما پیشنهاد می‌دهیم که با استفاده از آن کنترل بیشتری روی استرسی که تجربه می‌کنید، داشته‌باشید.
استرس چیست؟
استرس واکنش طبیعی بدن نسبت به موقعیت‌های مضر و خطرناک است. چه این موقعیت‌ها واقعی باشند و چه نباشند، هنگامی که احساس خطر می‌کنید، یک واکنش شیمیایی در بدن شما رخ می‌دهد که شما را وادار می‌کند به گونه‌ای عمل کنید که از آسیب‌رسیدن به خودتان جلوگیری کنید.
این واکنش به عنوان «جنگ یا گریز» یا به انگلیسی همان Fight or Flight شناخته می‌شود. در طول این واکنش شیمیایی، ضربان قلب شما بالا می‌رود، تنفس سریع می‌شود، ماهیچه‌ها خود را منقبض می‌کنند و فشار هم بالا می‌رود.
استرس برای افراد مختلف معنای متفاوتی دارد. ممکن است آنچه باعث استرس در یک فرد می‌شود، برای فرد دیگر به هیچ عنوان نگران‌کننده نباشد. هرچه که باشد منشاء اصلی استرس از ذهن شروع می‌شود. به طور کلی برخی افراد بهتر از دیگران می‌توانند استرس را کنترل کنند.
آیا استرس بد است؟
باید این نکته را به یاد داشته باشید که استرس‌داشتن لزوما منفی نیست؛ در دوزهای کم، استرس می‌تواند به شما در بهتر انجام‌دادن وظایفتان کمک کند و از آسیب دیدن شما جلوگیری کند.
به عنوان مثال، استرس همان چیزی است که شما را وادار می‌کند برای جلوگیری از برخورد با یک ماشین در ترافیک ترمز بگیرید. می‌بینید؟ استرس خیلی وقت‌ها جلوی ضررهای مالی و جانی را می‌گیرد.
بدن ما طوری طراحی شده است که با دوزهای کوچک استرس مقابله کند، اما متاسفانه برای مقابله با استرس طولانی مدت و شدید، مجهز نیست. به همین خاطر زمانی که این احساس را بیش از حد تجربه می‌کنیم، ذهن و جسممان مثل آینه، علائم استرس را از خود نشان می‌دهند و به ما یادآوری می‌کنند که در خطر هستید.
علائم استرس
علائم جسمی استرس
علائم استرس در همه یکسان نیست، اما بیشتر اوقات نشانه‌های زیر به شما می‌گویند که در حال تحمل استرس بالایی هستید.
- دشواری در تنفس؛
- وحشت‌زدگی یا همان پنیک اتک؛
- تاری دید یا خشک‌شدن و قرمز‌شدن چشم؛
- مشکلات خواب؛
- خستگی؛
- دردهای عضلانی و سردرد؛
- درد قفسه سینه و فشار خون بالا؛
- سوء هاضمه یا سوزش سر معده؛
- یبوست یا اسهال؛
- احساس بیماری، سرگیجه یا غش‌کردن؛
- افزایش یا کاهش وزن ناگهانی؛
- ایجاد بثورات یا خارش پوست؛
- تعریق بالا؛
- نامنظم شدن قاعدگی در زنان.
تمام علائمی که گفتیم با افزایش استرس، شدیدتر می‌شوند و تاثیرات مخرب‌تری روی بدن می‌گذارند.
دو تاثیر جسمی دیگر هم وجود دارد که ممکن است آسیب بسیار شدیدی به بدن بزنند:
- سندروم قلب شکسته یا همان کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو
این سندورم درست حسی مثل حمله قلبی به افرادی که استرس شدید را تجربه می‌کنند، می‌دهد.
- آمنوره ثانویه
این اتفاق زمانی می‌افتد که یک زن بالغ و سالم، بیشتر از 3 ماه وقفه در قاعدگی خود تجربه کند. آمنوره ثانویه تاثیر بدی روی رحم زنان و چرخه تخمک‌گذاری آن‌ها می‌گذارد.
علائم روانی استرس
علائم استرس، علاوه بر جسم، تاثیر خود را روی روان هم نشان می‌دهد. به همین خاطر متخصصین روان‌کاوی یا روان‌پزشکی تاکید دارند که علت استرس باید در مراحل اول وجود این احساس شناسایی شود وگرنه به فرد آسیب زیادی می‌رسد. اما این علائم خود را بیشتر به چه شکل نشان می‌دهند؟
- تحریک پذیری، عصبانی‌شدن زود هنگام؛
- بی‌حوصلگی؛
- غرق‌شدن بیش از حد در افکار؛
- احساس اضطراب یا ترسیدن؛
- کنترل‌نداشتن روی افکار؛
- عدم لذت‌بردن از لحظه‌ها و زندگی؛
- افسرده‌شدن؛
- از دست‌دادن حس شوخ‌طبعی؛
- احساس نادیده گرفته‌شدن یا تنهایی؛
- احساس نگرانی بیشازحد؛
- پرتنش و وسواسی شدن ذهن.
در مواردی که فرد استرس بسیار بالایی را تجربه می‌کند، ممکن است افکار خطرناکی مثل فکر به خودکشی به سراغ او بیاید و زندگی او و اطرافیانش را تحت تاثیر قرار دهد.
علائم رفتاری استرس
علائم استرس در رفتار روزانه شما، خود را اغلب به شکل‌های زیر نشان می‌دهد:
- دشوار شدن تصمیم‌گیری برای چیزهای ساده و سخت؛
- عدم توانایی در تمرکز روی کارهای مختلف؛
- نگران‌شدن و ترسیدن بابت همه‌چیز؛
- جویدن ناخن‌ها و پوست لب؛
- خراش‌دادن یا کندن پوست بدن؛
- سابیدن دندان‌ها روی هم، چه درخواب و چه در بیداری؛
- تجربه مشکلات جنسی مثل از دست‌دادن علاقه به رابطه جنسی یا لذت نبردن از رابطه جنسی؛
- کم یا زیاد خوردن غذا؛
- سیگار کشیدن بیشازحد، استعمال مواد مخدر یا نوشیدن الکل؛
- بی‌قرار شدن در موقعیت‌های مختلف مثل ایستادن در صف یا معطل‌شدن در ترافیک؛
- خرج بیشازحد و نداشتن مدیریت مالی؛
- گریه کردن در ساعات مختلف روز و شب؛
- کناره‌گرفتن از اطرافیان.
لزوما علائم استرس به خصوص در رفتار، برای همه یکسان نیست و بسته به خلقیات، اتفاقات گذشته، ناخودآگاه، محیط زندگی، سن و غیره خود را به شکل‌های مختلف نشان می‌دهد. نکته جالب توجه این‌جا است که به غیر از خود شخص، اطرافیان هم این رفتارها را می‌بینند و رنج می‌برند.
برای غلبه بر استرس چه کار کنیم؟
برای غلبه بر این احساس، به خصوص اگر آن را بیش‌از‌اندازه تجربه می‌کنید، روش‌های متفاوتی را می‌توانید به کار ببرید. از جمله:
1) علت دقیق استرس را بشناسید
داشتن استرس می‌تواند علتی منطقی یا غیرمنطقی داشته باشد. برای علت‌های منطقی دنبال راهکار باشید. مثلا اگر همیشه نگران دیر رسیدن هستید، از قبل چند آلارم تنظیم کنید یا 1 ساعت زودتر از حالت معمول از خانه راه بیفتید.
اگر علت استرستان غیر منطقی است باید آن را ریشه‌یابی کنید. آیا خاطره بدی از بچگی در ذهنتان مانده؟ آیا کسی با اطلاعات غلط شما را ترسانده؟ فکر می‌کنید به اندازه بقیه کنترلی روی اوضاع ندارید؟
بعد از پیدا کردن ریشه علت‌های غیر منطقی، راحت‌تر می‌توانید روی استرستان کنترل پیدا کنید.
مقاله پیشنهادی: کاربردی‌ترین راه های کاهش استرس و اضطراب؛ با استرستان خداحافظی کنید
2) مدیتیشن کنید
تحقیقات نشان داده است، مدیتیشن و مراقبه، تاثیر مثبتی روی کاهش علائم استرس می‌گذارد. فلسفه مراقبه به آگاه شدن بیشتر روی ذهن و جسم برمی‌گردد.
هرچه قدر آگاهی روی ذهن و جسم بیشتر باشد، راحت‌تر می‌توانید با احساسات مثبت و منفی خود از جمله استرس کنار بیاید و آن را مهار کنید. در نتیجه پیشنهاد می‌کنیم حتما یک‌بار کلاس‌های آنلاین و یا حضوری مراقبه را تجربه کنید. مطمئن باشید پشیمان نمی‌شوید.
3) کمک‌گرفتن از متخصص
بیشتر استرس‌های شدید، غیر معمول و ماندگار، ریشه روانی دارند. تا زمانی که این ریشه‌ها به طور کامل و با کمک یک متخصص مثل روان‌شناس، روان‌کاو یا روان‌پزشک بررسی نشوند، متاسفانه علائم استرس باقی می‌مانند.
زندگی کردن در استرس مداوم، درست مثل یک کابوس می‌ماند. چرا یک‌بار برای همیشه از متخصصی که استرس صدها نفر را درمان کرده کمک نگیریم و به این کابوس خاتمه ندهیم؟
در این راه می‌توانید از متخصصان لیمومی نیز کمک بگیرید. برای رزرو وقت، کلیک کنید.
مطمئن باشید شما تنها انسانی نیستید که در این دنیا استرس دارید، پس به فکر درمان باشید و نگذارید سال‌های باقی‌مانده عمر خود یا عزیزانتان در استرس بگذرد.
- توجه کنید که لزوما یک روش برای همه جواب‌گو نیست. پیشنهاد می‌کنیم اگر علائم استرس در شما شدید است، حتما از بین تمام راهکارها، کمک‌گرفتن از مشاور متخصص را در اولویت قرار دهید.
در آخر
به استرس مثل تمام احساس‌های عادی یک انسان نگاه کنید تا بی‌خود و بی‌جهت از آن نترسید؛ درست مثل احساس شادی و غم! اگر همیشه شاد باشید، زندگیتان به مشکل برمی‌خورد. اگر همیشه احساس غم داشته باشید، نمی‌توانید از زندگی لذت ببرید.
داشتن استرس هم به نوبه خود، خوب یا بد نیست؛ مهم این است که از این احساس در جهت باکیفیت‌تر شدن زندگیتان استفاده می‌کنید یا از دست دادن لحظات خوشتان.
یک نظر
بسیار مکمل کوتاه مختصر