سندروم روده تحریک‌پذیر چیست؟
بیماری IBS یا سندروم روده تحریک‌پذیر شایع‌ترین بیماری گوارشی از انواع بیماری گوارشی است که شامل مجموعه‌ای از علائم مختلف است که گاهی می‌توانند آزاردهنده باشند.
علائم این بیماری شامل:
کرامپ یا گرفتگی شکمی، اسهال، یبوست، نفخ و گاز است.
این بیماری یک شرایط مزمن است و می‌توان با تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی علائم آن را مدیریت کرد.
رژیم مخصوص بیماری‌های گوارشی لیمومی
بدون استپ وزنی
بدون گرسنگی
هماهنگ با داروهای مصرفی
متناسب با مزاج
مناسب محل کار
هماهنگ با ژنتیک
علائم سندروم روده تحریک‌پذیر چیست؟
علائم بیماری IBS ممکن است در اشخاص مختلف متفاوت باشد و معمولا این علائم با هم اتفاق می‌افتند.
علائم اصلی سندروم روده تحریک‌پذیر موارد زیر هستند:
درد یا گرفتگی شکمی
معمولا این علائم بعد از خوردن غذا بدتر شده و بعد از اجابت مزاج بهتر می‌شوند. این دردها ممکن است باعث تغییر دفعات دفع مدفوع و ظاهر آن شوند.
نفخ و احساس بادکردگی شکم
افراد درگیر IBS در بیشتر مواقع نفخ را تجربه می‌کنند و گاهی آزاردهنده است.
اسهال
ممکن است که سندروم روده تحریک‌پذیر باعث بروز اسهال آبکی شده و به طور ناگهانی نیاز به دفع مدفوع داشته باشید.
یبوست
در زمان دفع مدفوع فشار بیش از اندازه‌ای به بدن شما وارد می‌شود و احساس می‌کنید که نمی‌توانید روده خود را به طور کامل تخلیه کنید.
ممکن است که گاهی اوقات تا چندین روز علائمی از IBS نداشته باشید و مجددا عود کند؛ این مسئله می‌تواند با مصرف بعضی از غذاها و نوشیدنی‌ها بدتر شود.
داشتن اسهال یا یبوست برای افراد IBS مسئله غیرمعمولی نیست و معمولا شما ممکن است بارها تجربه هر دو حالت را داشته باشید.
از علائم دیگر سندروم روده تحریک‌پذیر موارد زیر هستند:
- خارج شدن مایعی شبیه به موکوس از بدن؛
- خستگی و کمبود انرژی؛
- حالت تهوع؛
- درد پشت؛
- و مشکلات متعدد برای اجابت مزاج.
عوارض سندروم روده تحریک‌پذیر چیست؟
سندروم روده تحریک‌پذیر یک بیماری مزمن است و اگر مدیریت درستی نداشته باشد می‌تواند باعث ایجاد عوارض طولانی مدت برای شما شود. از عوارض اصلی بیماری IBS موارد زیر هستند:
هموروئید
سندروم روده تحریک‌پذیر یکی از بیماری‌های مزمنی است که به سبب آن، فرد دچار اسهال و یبوست‌های مکرر می‌شود که این مسئله از عوامل اصلی بروز هموروئید است و ابتلا به آن می‌تواند مدیریت علائم بیماری IBS را دچار مشکل کند.
کاهش کیفیت زندگی
گزارش شده است که بسیاری از کسانی که دچار بیماری سندروم روده تحریک‌پذیر هستند، دچار افت کیفیت زندگی شده‌اند. برای مثال تحقیقات نشان می‌دهند که شانس از دست دادن شغل در افراد دچار IBS نسبت به افراد سالم، سه برابر بیشتر است.
تغییرات خلق و خو
تجربه علائم IBS می‌تواند زمینه ساز بروز مشکلاتی مثل افسردگی و اضطراب باشد که این شرایط به ضرر این بیماری بوده و علائم آن را شدیدتر می‌کند.
عواملی که باعث بروز سندروم روده تحریک‌پذیر می‌شوند چیست؟
دلیل اصلی بروز IBS جای بحث داشته و به صورت قطعی به این مسئله پی برده نشده است. فاکتورهایی که به نظر می‌رسد نقش مهمی در بروز این مسئله دارند موارد زیر هستند:
- بروز اختلال در ماهیچه‌های روده؛
- مشکلات سیستم عصبی؛
- عفونت‌های شدید؛
- استرس و اضطراب در دوران کودکی؛
- تغییر فلور میکروبی یا میکروبیوم روده؛
نوع غذایی که مصرف می‌کنید و استرس، دو عامل اصلی بسیار تاثیرگذار در بروز و پیشرفت این بیماری هستند.
نحوه تشخیص سندروم روده تحریک‌پذیر چگونه است؟
به دلیل اینکه عامل اصلی بروز این بیماری مشخص نیست، روش دقیقی هم برای تشخیص سندروم روده تحریک‌پذیر وجود ندارد؛ بنابراین پزشک با انجام مجموعه‌ای از فعالیت‌ها می‌تواند به نوع بیماری شما پی ببرد:
در ابتدا، پزشک در مورد علائمی که دارید سوال می‌پرسد و در ادامه باید موارد زیر را رعایت کنید تا پزشک به نتیجه قطعی در مورد نوع بیماری شما برسد:
- تغییر عادت‌های غذایی و پرهیز از بعضی غذاها برای تشخیص احتمال وجود حساسیت غذایی؛
- آزمایش مدفوع برای بررسی وجود عفونت؛
- آزمایش خون برای بررسی وجود مشکلاتی مثل آنمی، بیماری سلیاک، عدم تحمل لاکتوز، مشکلات تیروئیدی و حساسیت به گلوتن؛
- کولونوسکوپی؛
- آندوسکوپی فوقانی در صورت داشتن سوزش سر دل و سوء هاضمه.
راه‌های درمان بیماری سندروم روده تحریک‌پذیر چیست؟
سندروم روده تحریک‌پذیر شرایطی است که درمان مشخصی ندارد و تغییر سبک زندگی می‌تواند علائم آن را به صورت قابل ملاحظه‌ای کم کند؛ برای کم کردن اثرات آزاردهنده IBS موارد زیر را باید رعایت کنید:
پزشک قبل از تجویز هر نوع دارویی به شما پیشنهاد می‌دهد که با تغییر سبک زندگی و انجام موارد زیر به بهبود علائم IBS کمک کنید:
- داشتن روتین ورزشی منظم مثل یوگا؛
- کم کردن مصرف نوشیدنی‌های دارای کافئین (کافئین موجب تحریک سیستم گوارشی می‌شود)؛
- کم کردن عوامل استرس‌زا (برای مثال با مراجعه به روانشناس، ذهن آگاهی و مدیتیشن)؛
- استفاده از مواد غذایی حاوی ترکیبات پروبیوتیک؛
- استفاده از مکمل‌هایی که دارای فیبر هستند؛
- اگر سیگار می‌کشید، بهتر است که آن را کنار بگذارید؛ تحقیقات ثابت کرده‌اند که IBS در بین افرادی که سیگار می‌کشند شایع‌تر است.
راه‌های جلوگیری از بروز سندروم روده تحریک‌پذیر چیست؟
اگر احساس می‌کنید که دچار IBS هستید، بهتر است بدانید که راه‌های درمان و پیشگیری از بروز عوارض شدیدتر IBS تقریبا یکسان هستند. موارد زیر را بهتر است که در جهت جلوگیری از بروز IBS یا کم کردن شدت علائم آن رعایت کنید:
- داشتن رژیم غذایی سالم؛
- داشتن رژیم غذایی بدون گلوتن یکی از راه‌های اصلی تغییر و کم کردن علائم IBS است؛
- کم کردن مصرف لاکتوز؛
- افزایش مصرف مواد غذایی دارای فیبر؛
- کم کردن مصرف فروکتوز (قند میوه و عسل)؛
- کاهش مصرف کربوهیدرات‌ها و شیرین کننده‌ها؛
- داشتن ورزش منظم؛ مطالعات نشان می‌دهند که فعالیت فیزیکی در دراز مدت به کم شدن علائم IBS و حتی درمان آن کمک بسزایی می‌کند؛
- کاهش استرس؛ شاید استرس تاثیر مستقیمی بر این شرایط نداشته باشد اما وجود این بیماری، مسئله‌ای استرس‌زا است و می‌تواند علائم آن را تشدید کند. بهتر است که با داشتن ذهن آگاهی و انجام مدیتیشن، استرس حاصل از این بیماری را مدیریت کنید؛
- متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که غذا را در تعداد وعده‌های بیشتر و حجم کمتری بخورید؛
- سرعت غذا خوردن‌تان را کم کنید؛
- مصرف بعضی داروها مثل آنتی بیوتیک‌ها و شربت‌های سرفه، می‌تواند علائم IBS را تشدید کند؛ بهتر است که قبل از مصرف هر دارویی با پزشک مشورت کنید تا داروی متناسب با شرایط شما تجویز شود؛
- دوران PMS می‌تواند باعث بیشتر شدن علائم سندروم روده تحریک‌پذیر شود؛ آگاهی داشتن به این مسئله می‌تواند به شما کمک کند که در این دوره خاص، نسبت به علائم بدن‌تان هوشیارتر باشید و بتوانید راه‌های مناسبی برای کم کردن این علائم پیدا کنید.
- و نوشیدن چای زنجبیل، بابونه و نعنا، به کم شدن علائم IBS کمک می‌کند.
مواد غذایی مفید برای سندروم روده تحریک‌پذیر چیست؟
به دلیل اینکه علائم و شدت سندروم روده تحریک‌پذیر در هر شخصی متفاوت است، لازم است که رژیم غذایی متفاوتی برای هر فرد در نظر گرفته شود و یک نسخه نمی‌تواند پاسخگوی همه افراد باشد.
به طور کلی رژیم غذایی شما باید مقدار بیشتری از موارد زیر را داشته باشد:
- سالمون؛
- فلفل دلمه‌ای؛
- گوشت بدون چربی؛
- آووکادو؛
- تخم مرغ؛
- سیب زمینی شیرین؛
- اسفناج؛
- و کیوی.
نوشیدن مقدار مناسب آب و وارد کردن غذاهای غنی از پروبیوتیک‌ها در رژیم غذایی، راه‌های موثری برای کم کردن علائم سندروم روده تحریک‌پذیر هستند.
رژیم مخصوص بیماری‌های گوارشی لیمومی
بدون استپ وزنی
بدون گرسنگی
هماهنگ با داروهای مصرفی
متناسب با مزاج
مناسب محل کار
هماهنگ با ژنتیک
راه‌های درمانی سندروم روده تحریک‌پذیر در طب سنتی چیست؟
در طب سنتی، اعتقاد بر این است که افراد دچار IBS دارای طبع سرد هستند؛ برای این منظور بهتر است که موارد زیر را در جهت کم کردن علائم سندروم روده تحریک‌پذیر انجام دهید:
- مصرف دمنوش‌های بابونه، زیره و آویشن؛
- نخوردن چای و میوه بلافاصله بعد از وعده‌های غذایی؛
- کم کردن مصرف مواد غذایی مثل لبنیات و غذاهای نفاخ؛
- همچنین مصرف نعنا فلفلی می‌تواند علائم حالت تهوع ناشی از IBS را کمتر کند.
کلام پایانی
سندروم روده تحریک‌پذیر اختلالی گوارشی است که تقریبا ۱۱ درصد از افراد دنیا به آن مبتلا هستند. این بیماری دارای علائمی مثل درد و گرفتگی شکم، اسهال، یبوست و نفخ است.
علت دقیق این مسئله مشخص نیست و شدت علائم آن در بین افراد متفاوت است. این شرایط توسط عواملی مثل انتخاب نوع مواد غذایی، داشتن فعالیت فیزیکی و کم کردن عوامل استرس‌زا می‌تواند کنترل شود.
به یاد داشته باشید که رژیم‌های غذایی مناسب مثل رژیم غذایی مزوبولیک می‌توانند به کم شدن علائم این بیماری کمک کنند و متخصصان تیم لیمومی در کنار شما هستند تا بتوانید برنامه غذایی مناسبی برای مدیریت بهتر علائم IBS داشته باشید.
مخاطب عزیز! این مطلب جنبه آموزشی و اطلاعات عمومی دارد. همچنین بر اساس علم روز دنیا نوشته شده است. با این حال اگر مشکل و یا بیماری جسمی دارید، برای اجرای آن فقط با پزشک متخصص مشورت کنید.
منابع
2 نظر
عالی کامل وجامع بود ممنون وسپاسگزار
سلام دوست عزیر خوشحالیم که همراه لیمومی هستید